Nikahdankənar uşaq doğumu kütləvi şəkildə artır...
Fatimə Hacıbəyli: “Nikahdan kənar doğulan uşaqların sayının artması yeni dönəmin gətirdiyi fəsadlardan biridir”
Açıqlanan statistik rəqəmlərə əsasən, nikahdankənar doğulan uşaqların sayı artmaqdadır. 2021-ci ildən 17 500-dən çox belə doğulan uşaq olubsa, 2023-cü ildə bu göstərici 7% artaraq 18 800-ü keçib. 2022-ci ildə anadan olan hər 7 uşaqdan birinin anası rəsmi nikahda olmayıb.
“…səbəblərdən biri də odur ki, təmtəraqlı toy edirlər, ancaq rəsmi nikaha daxil olmurlar”
Mövzu ilə bağlı fikir bildirən "Vəfa" Sosial İctimai Birliyinin sədri Fatimə Hacıbəyli "Bakı-Xəbər"ə açıqlamasında qeyd etdi ki, nikahdankənar doğulan uşaqların sayının artması yeni dönəmin gətirdiyi fəsadlardan biridir: "Xanımlar fikirləşir ki, əgər mən işləyir və təminatımı ödəyirəmsə, ailə qurmağa dəyməz. İndi bu düşüncədən yola çıxanlar çoxdur. Uşaqların çoxu da atasız, dayə tərbiyəsi altında böyüyür. Bütün bunlar informasiya dövrünün gətirmiş olduğu yeni ailə dəyəri formasıdır.
Nikahdankənar uşaqların sayının artmasının səbəblərindən biri də odur ki, təmtəraqlı toy edirlər, ancaq rəsmi nikaha daxil olmurlar. Gənclər toy edir, bir evdə vətəndaş nikahında yaşamağa başlayır, övladları dünyaya gəlir. Uşaq pulu almaq üçün sənədə ehtiyac olanda, ya da uşaq məktəbə gedəndə rəsmi nikah yada düşür. Bu vaxtadək ailədə doğulan uşaqlar qeyri-rəsmi yolla, vətəndaş nikahından doğulmuş hesab edilir. Onu da deyim ki, kişilər daha çox boşanma ehtimalını göz önünə gətirərək, nikahın pozulmasından sonra aliment ödənişi, əmlakın bölünməsi kimi problemlər yaşamamaq üçün nikah kəsilməsinə can atmırlar. Bir sözlə, hüquq və öhdəliklərini yerinə yetirməkdən boyun qaçırırlar. Hətta sözügedən problem səbəbindən münaqişə yaşayan ailələrdə ikinci uşaq dünyaya gətirən xanımlar da olur. Burada zərər çəkən isə təbii ki, uşaqlardır.
Həmçinin, nikah yaşına çatmayan qızlarla evlənmələr də statistikanın artmasına səbəb olur. Azərbaycanda ildə 2 minə yaxın şəxs 18 yaşına çatmamış qızlarla nikaha girir. Təbii olaraq yaş uyğun gəlmədiyindən rəsmi nikaha girə bilmirlər. Bu izdivaclar nikah şöbəsində qeydə alınmadığından, uşaq doğulan zaman nikahdankənar sayılır. Rəqəmlərin sayı məhz bunlar hesabına da artır".
Birlik sədri hesab edir ki, ailə dəyərləri təşviq olunmalıdır ki, belə neqativ hallar daha da geniş yayılmasın: "Belə halların baş verməməsi üçün insanlar daha ciddi, məsuliyyətli olmalı, qeyri-rəsmi nikahdan uşaq doğulmasının sonradan hansı fəsadlar yarada biləcəyini başa düşməli, rəsmi nikah əsasında ailə qurmalıdırlar. İctimaiyyət buna reaksiya verməlidir. Hamılıqla qadın və uşaqların müdafiəsinə qalxmalıyıq. Nikahdankənar uşaqların sayı belə sürətlə artarsa, gələcəkdə çox böyük sosial bir toplum olaraq qarşımıza çıxacaq. Bu halda, biz problemi qəbul eləmək məcburiyyətində qalacağıq. Ona görə də biz problem yaranmazdan qabaq onun həlli haqqında düşünməliyik. Böyük təbliğat aparılır. amma nəticə yoxdursa, deməli, təbliğatımızda formanı dəyişməliyik. Televiziyada belə verilişlər və reklam çarxları yoxdur. Verilişlər sadəcə nikahdankənar uşaqların problemləri barədə olur. Ailə qurmaq istəyən gənclərə və valideynlərə müraciətimiz odur ki, rəsmi nikah olmadan nikah münasibətinə girməyin. Əgər valideynlər qıza bir iqtisadi yük olaraq baxaraq erkən evləndirirsə, sabah həmin qız 10 iqtisadi yük olaraq geri qayıdacaq. Eyni zamanda dövlət strukturları da bu məsələni gündəmdə saxlamalıdırlar".
Günel CƏLİLOVA
