“3+3 formatı”nın 3-cü toplantısı üzərində Rusiya möhkəm çalışır - marağı var...
Məhəmməd Əsədullazadə: “Bu dəfə olmasa da, növbəti dəfə Gürcüstanın 3+3 formatında iştirak etməsi ehtimalı var”
Hazırda “3+3” regional platformasına üzv ölkələrin xarici işlər nazirləri səviyyəsində növbəti görüşün tarixi razılaşdırılır. Bu açıqlamanı RİA “Novosti”yə müsahibəsi zamanı Rusiyanın Azərbaycandakı səfiri Mixail Yevdokimov verib.
O, həmçinin, Ermənistanın Qərb ölkələri ilə təhlükəsizlik sahəsindəki əməkdaşlığının bu dövlət üçün yaxşı heç nə vəd etmədiyini açıqlayıb. Rusiyalı diplomatın sözlərinə görə, Cənubi Qafqazdakı problemlər kənar müdaxilə olmadan region ölkələrinin bilavasitə iştirakı ilə həll olunmalıdır: “Biz əminik ki, Cənubi Qafqazda hər bir problem kənar müdaxilə olmadan region ölkələrinin özləri tərəfindən həll edilməlidir. Bu mənada 3+3 konsaltinq platforması faydalıdır”.
Qeyd edək ki, sözügedən platformaya Azərbaycan, Gürcüstan, Ermənistan, İran, Rusiya və Türkiyə daxildir.
O da məlumdur ki, 3+3 formatının birinci görüşü 2021-ci ilin dekabrında baş tutub. Gürcüstan o görüşdə iştirak etmədi. Üstündən 2 il keçəndən sonra 2023-cü ilin oktyabrında Tehranda ikinci görüş keçirildi, amma Gürcüstan yenə iştirak etməyib. Bu dəfə də Moskva çalışır ki, 3+3 formatı çərçivəsində üçüncü görüş keçirsin. Maraqlıdır, üçüncü görüş baş tutacaqmı? Baş tutacağı təqdirdə bunun hər hansı əhəmiyyəti olacaqmı və ümumiyyətlə Gürcüstan bu dəfə orada iştirak edəcəkmi? Artıq üçüncü dəfə Gürcüstanın iştirakı sual altındadırsa, buna 3+3 formatı deməyin mənası varmı?
“Narahatlıq doğuran məqam odur ki, Rusiya Azərbaycanla Ermənistan arasında ikitərəfli danışıqlarda maraqlı deyil”
Sözügedən məsələni “Bakı-Xəbər”ə şərh edən politoloq Məhəmməd Əsədullazadə buna bir neçə aspektdən yanaşdı: “İkinci Qarabağ müharibəsindən sonra 3+3 formatı Azərbaycan və Türkiyənin təklifi idi. Gürcüstan xaric digər 5 ölkə buna öz razılığını verdi. Bu, özlüyündə siyasi inteqrasiya və nəqliyyat əlaqələrinin inteqrasiyasını ehtiva edirdi. Gürcüstan obyektiv səbəblərdən bura qoşulmadı. Çünki Tbilisi və Moskva arasında məlum səbəblərdən diplomatik münasibətlər yoxdur. Ancaq son dövrlər biz Gürcüstanda anti-Qərb, Moskvaya meylli siyasəti görürük. O üzdən, bu dəfə olmasa da növbəti dəfə Gürcüstanın 3+3 formatında iştirak etməsi ehtimalı var. Çünki iki ölkə arasında gizli danışıqlar gedir. Hətta belə məlumatlar var ki, bəlli mərhələdə Rusiya Abxaziya və Cənubi Osetiyanın federasiya formasında Gürcüstana qaytarımasına söz verib. Məsələ ondadır ki, Azərbaycanın Qarabağ zəfəri İvanaşvili hakimiyyətini həvəsləndirib. Onlarda belə ümid yaranıb ki, Gürcüstan da öz ərazi bütövlüyünü təmin edə bilər. Məhz bütün bunlardan çıxış edərək güman etmək olar ki, Gürcüstan bu formata qoşula bilər. Düzdür, Azərbaycanın Qarabağ zəfərində Qərbin də müəyyən rolu olub. Biz nəzərə almalıyıq ki, məhz Qərbin təzyiqi ilə 2022-ci ilin oktyabrında Praqada Paşinyan Qarabağı Azərbaycanın tərkib hissəsi kimi tanıdığını bəyan etdi. Burada narahatlıq doğuran məqam odur ki, Rusiya Azərbaycanla Ermənistan arasında ikitərəfli danışıqlarda maraqlı deyil. İstəyir ki, tərəflər arasında vasitəçi olsun. Bu isə bizə sərf etmir. Bu dəfə Gürcüstan 3+3 formatına qatılmayacaq. Ancaq oktyabrda Gürcüstanda keçirilən parlament seçkilərində hazırkı hakimiyyət qələbə çalarsa, Qərbə qarşı siyasət davam edəcək. Nəticədə növbəti mərhələdə Gürcüstan 3+3 formatına qatıla bilər. Rusiyanın hesablamaları buna əsaslanır. Ona görə də Rusiyanın Azərbaycandakı səfiri 3+3 formatı haqqında belə əminliklə danışır”.
Vidadi ORDAHALLI
