Bakı səmasını bulandıran toz, yoxsa dumandır?
Rövşən Abbasov: "Bu tozlu hava kütləsi Türkmənistanın Qaraqum və Qızılqum səhralarından gəlir"
Artıq iki gündür ki, Bakı səması toz-dumana bürünüb. Bu hal paytaxt sakinlərini də ciddi narahat edir. Şəhər sakinlərinin sözlərinə görə, zivələrə asılan ağ camaşırlar boz rəngə boyanıb. Yuxarı tənəffüs yolları xəstəlikləri olan pasientlərin isə vəziyyətinin bir qədər ağırlaşdığı bildirilir.
Əslində Bakı şəhərində havanın keyfiyyəti bu cür toz olmayan günlərdə belə çirklənmə normasını bir neçə dəfə üstələyir. Əlbəttə, bu, birinci növbədə paytaxtın obyektiv və subyektiv səbəblərdən normadan artıq yüklənməsi ilə bağlıdır. Digər tərəfdən, şəhərdə yarımçıq tikililərin sayı çox, ömrü isə kifayət qədər uzundur. Artıq dünyada tikinti müddəti aylarla deyil, həftələrlə hesablanır. Bakıda isə elə yarımçıq tikililər var ki, tikintisinə 10-15 il əvvəl başlanılıb, amma hələ də başa çatmayıb. Hamıya bəllidir ki, Bakı küləklər şəhəridir, həmin küləklər yarımçıq tikililərin tozunu bütün şəhər atmosferinə yayır. Mütəxəssislərin fikrincə, bu səbəbdən də paytaxt səmasında tozun miqdarı həmişə normadan çox olur. Sürücülər bunu daha yaxşı hiss edir. Çünki şəhərin bütün küçələri asfalt olsa da, yağışdan sonra avtomobili mütləq yudurtmaq gərəkir. Yağış damcıları havadakı tozu özünə yapışdıraraq yer səthinə endirir.
O ki qaldı son iki gün ənərzində Bakı səmasındakı toz dumanına, ekoloq Rövşən Abbasovun fikrincə, bu, transsərhəd toz dumanıdır. Mütəxəssis bildirdi ki, Bakı quraqlıq bir ərazidə yerləşdiyindən, havada toz həmişə olur: "Bakıda bitki örtüyü zəifdir, çoxsaylı avtomobillər, çoxlu yarımçıq tikililər var. Amma bugünkü tozun əsas səbəbi ölkəmizə tropik enliklərdən və Xəzər dənizinin şərqindən daxil ola bilir. Bu tozlu hava kütləsi Türkmənistanın Qaraqum və Qızılqum səhralarından gəlir. Adətən bu, sərt küləklər əsəndə baş verir. Biz bunun yalnız proqnozunu təşkil edə bilərik. Hava keyfiyyəti üzərində qlobal hava proqnozu şəbəkəsində bu cür tozlu havanın da proqnozları verilir. Adıçəkilən səhralarda toz fırtınası olandan sonra külək bizim istiqamətdə əsirsə, bu, 1-1,5 günə gəlib Bakıya catır.
Bakıda tikintisi 15 il davam edən yarımçıq tikinti var, bu toz mənbəyidir. Avtomobillər də havada toz yaradan mənbədir. Avtomobil mühərrikindən çıxan tüstü rütubəti yüksək olan hava ilə qarısdıqda toz yaradır. Lakin son vaxtlar "Avro-5" standartlarına keçid və elektromobillərin artması bu mənbə üzrə çirklənmə səviyyəsini bir qədər azaldıb".
R.Abbasov "atmosfer suyu generatorları Bakıda səmərə verə bilərmi" sualına cavabında bildirdi ki, bu generatorlardan havadan su almaq üçün Cənubi Amerikada geniş istifadə edilir: "Bu Bakıda da fayda verə bilər, amma elektrik xərcləri kifayət qədər çox çıxır. Dünya inkişaf edir, gələcəkdə enerji sərfiyyatını moderinləşdirmə yolu ilə azalda bilərsə, maraq doğura bilər".
Dəniz NƏSİRLİ
