Bakının bombalanması planının detallarını azərbaycanlı professor açdı...
Məhərrəm Zülfüqarlı: “Müttəfiq dövlət olan SSRİ tərəfindən Bakı neftinin faşist Almaniyasına göndərilməsinin qarşısını almaq üçün Fransa və İngiltərə Bakının neft mədənlərini bombalamaq barədə plan hazırladılar”
İngiltərə və Fransa 1940-cı ildə Bakıda sovet neft mədənlərini bombalamaqla SSRİ-ni diz çökdürməyi və son nəticədə Sovet İttifaqının dağılmasına nail olmağı planlaşdırırdılar. Bu barədə RİA Novosti agentliyi Prezident Kitabxanasının dərc etdiyi arxiv sənədlərinə istinadən məlumat yayıb.
Tarix elmləri doktoru, professor Məhərrəm Zülfüqarlı redaksiyamızla əlaqə saxlayaraq bildirdi ki, İngiltərə və Fransanın Bakının neft mədənlərini bombalamaq planı barədə məlumatın mahiyyəti təhrif edilərək verilib, əsl həqiqət isə başqadır.
“Molotov-Ribbentrop müqaviləsinin gizli bəndinə əsasən, Bakı neftinin bir hissəsi Avropanı işğal etmək üçün faşist Almaniyasına verilməli idi”
M.Zülfüqarlı “Bakı-Xəbər”ə bildirdi ki, əslində, buna səbəb SSRİ ilə Almaniya arasında 1939-cu ilin 23 avqustunda imzalanan Molotov-Ribbentrop (Alman-Sovet Sərhəd Müqaviləsi) müqaviləsinin gizli bəndi olub. “1940-cı ildə İngiltərə və Fransanın Bakının neft mədənlərini bombalamaq planı olub. O barədə sizin qəzetdə yazı oxudum. Gördüm, faktların əksəriyyəti düzdür, amma mahiyyət, əsas səbəb göstərilmir ki, niyə İngiltərə və Fransa Bakını bombalamaq planı hazırlayırdılar, nə üçün Bakının neft mədənlərini bombalamaq istəyirdilər.
SSRİ ilə faşist Almaniyası müttəfiq idi. Onların müttəfiq olması uzun müddət gizlədilib. Yəni 1939-cu ilin 23 avqustundan 1941-ci ilin iyun ayının 22-nə qədər faşist Almaniyasına ən yaxın dövlət Sovet İttifaqı olub. Ona görə ki, 1939-cu ilin avqust ayının 23-də faşist Almaniyası ilə SSRİ arasında “Hücum etməmək haqqında on illik müqavilə” imzalanıb. Əslində bu, müttəfiqlik müqaviləsi idi. Həmin müqavilə tarixdə xarici işlər nazirlərinin adı ilə Molotov-Ribbentrop müqaviləsi adlanır. Çünki onlar imzalamışdılar. Həmin müqavilənin də gizli saxlanılan maddələrinə görə, Bakı neftinin bir hissəsi faşist Almaniyasına verilməli idi. Bakı neftinin bir hissəsini Almaniya alandan sonra Avropa işğal olunmalı idi. Çünki hələ onda Fransa işğal olunmamışdı, İngiltərə üçün də təhlükə yaranmamışdı, Avropa tam işğal edilməmişdi. Fransa və İngiltərə belə hesab edirdilər ki, Bakı nefti faşist Almaniyasının əlinə keçsə, o, Avropanı işğal edəcək. Müttəfiq dövlət olan SSRİ tərəfindən Bakı neftinin faşist Almaniyasına göndərilməsinin qarşısını almaq üçün Fransa və İngiltərə Bakının neft mədənlərini bombalamaq barədə plan hazırladılar. Amma elə təqdim olunur ki, günah Fransa və İngiltərədə olub, Sovet İttifaqının bu işdə heç bir günahı olmayıb, guya bu ölkələrin Bakını bombalamaq planı SSRİ-ni çökdürmək məqsədi daşıyıb. Əslində isə elə deyil. Bu sırf müdafiə xarakteri daşıyan bir məsələ idi. Düzdür, Bakını, Bakı neftini bombalamaq niyyəti güdən, bununla bağlı plan hazırlayan istənilən dövlətə qarşı mövqeyimiz çox sərtdir. Bakının bombalanma planının səbəbkarı Hitler və Stalin (Almaniya və Sovet İttifaqı) arasında bağlanan Molotov-Ribbentrop müqaviləsindəki gizli bənd olub. Əgər o müqavilədə gizli maddələr, bəndlər olmasaydı, heç Bakını bombalamaq planı da olmazdı.
Molotov-Ribbentrop müqaviləsinin gizli bəndinə əsasən, Bakı neftinin bir hissəsi Avropanı işğal etmək üçün faşist Almaniyasına verilməli idi. Almaniya nefti aldıqdan sonra Avropanı maneəsiz, rahat işğal edəcəkdi. Fransa və İngiltərə də bunun qarşısını almaq üçün belə bir plan hazırladılar. Lakin almanlar Fransanı tutandan sonra bu plan gərəksiz oldu. Faşist Almaniyası Bakı neftini alana qədər artıq Fransanı işğal etmişdi. Fransanın işğalı Bakını bombalanmaqdan xilas edib”.
M.Zülfüqarlı bildirdi ki, 1940-cı ildə İngiltərə və Fransa Bakını Suriya aerodromundakı təyyarələr vaistəsilə bombalamaq məqsədi güdürdü, plan bu şəkildə hazırlanmışdı.
M.Zülfüqarlı qeyd etdi ki, bu fikirləri söz xatirinə deyil, apardığı uzun müddətli tədqiqatlar nəticəsində əldə etdiyi tarixi faktlara əsasən danışır. “Bakıda beynəlxalq konfrans keçirilirdi və ora İngiltərədən də bir alim gəlmişdi. Sözün düzü, qonaq olduğu üçün mən onun yanında İngiltərə və Fransanın Bakı neftini bombalamaq planı barədə danışmaq istəmədim. Elə fikirləşdiyim halda gördüm ki, ingilis tarixçisi arxiv sənədlərini, arxivdəki fotoları ekrana qoyub başladı bir-bir onlar barədə məlumat verməyə. Bu materiallar İngiltərə arxivlərində əvvəl gizlin saxlanılıb, sonra isə açıq olub. İngiltərəli tarixçi çıxışında bildirdi ki, 1940-cı ildə İngiltərə və Fransanın Bakının bütün neft mədənlərini bombalamaq barədə planları var idi, hətta bu planda dövlət binalarının bombalanması da olub. O, bir-bir şəkillər, faktlar üzərində danışmağa başladı. Mən də o vaxt Bakının qəhrəman müdafiəçisi general Məmmədbağır Bağırov barədə kitab yazırdım. O, Bakıda hava hücumlarından müdafiə qoşunlarının komandanı olub.Yəni o dövrdə bu işlə o məşğul olub. Mən ingiltərəli tarixçidən o materailları, fotoları aldım və onları mənbəyə istinad edərək kitabıma saldım. Burada Bakının hansı obyektlərinin bombalanmalı olduğunu əks etdirən fotolar çox dəyərli materiallardır. Bakının bütün neft mədənləri və hökumət binalarının hamısı bombalanmalı idi.
O zaman Bakı üçün üç böyük təhlükə vardı. Biri Fransa və İngiltərənin bu planı idi. İkincisi, faşist Almaniyası Bakını işğal etmək istəyirdi. Üçüncü isə, Stalinin əmri ilə Moskvadan Bakıya xüsusi adamlar göndərilmişdi ki, Bakı işğal olunacağı təqdirdə bütün neft mədənlərini, hökumət binalarını onlar özləri bombalasınlar. Binalara, neft mədənlərinə minalar yerləşdirmişdilər. Onda Mircəfər Bağırov Mosvaya bildirdi ki, lazm gələrsə biz özümüz partladarıq, o adamları göndərməyə ehtiyac yoxdur. Halbuki, adamlar artıq Bakıya gəlmişdilər. Burdan nə nəticə çıxır? Demək Azərbaycan müstəqil olmadığı vaxtlarda, xalq öz sərvətlərinin, torpaqlarının sahibi olmadığı zamanda onun Bakı kimi neftlə zəngin olan paytaxt şəhəri belə təhlükələrə məruz qalmışdı. Bir tərəfdən Fransa və İngiltərə, o biri tərəfdən Faşist Almaniyası, başqa bir tərəfdən də rəsmi Kreml Bakıya təhlükə yaradırdı. Təbii ki, hər biri də öz məqsədi üçün Bakını vurmaq istəyirdi”.
“Stalinin məqsədi nə idi ki, Bakı neftinin bir hissəsini faşist Almaniyasına vəd edirdi” sualına cavabında M.Zülfüqarlı bildirdi ki, Almaniyada 1933-cü ildə nasistlər hakimiyyətə gələndən sonra onlar dünya ağalığı siyasətini yürüdürdülər və nasistlər də kommunistlərə düşmən idi. O qeyd etdi ki, o dövrdə kommunist Ernest Telmanın məhkəməsi oldu, çoxlu sayda kommunist Almaniyadan Sovet İttifaqına mühacirət etdi. “Maraqlıdır ki, Molotov-Ribbentrop müqaviləsindən sonra Stalin alman mühacir kommunistlərin hamısını güllələtdi, faşistlərin zülmündən qaçıb SSRİ-yə sığınan həmin adamların hamısı repressiyaya məruz qaldı. Çünki o vaxt faşist Almaniyası SSRİ-yə dost ölkə idi. Stalin faşistlərə qarşı olan öz kommunist əqidədaşlarını düşmən bilib alman kommunistlərini güllələtdi.
1939-cu ilin sentyabr ayının 1-də İkinci Dünya müharibəsi başladı. Artıq ona qədər də SSRİ və faşist Almaniyası arasında məlum müqavilə bağlanmışdı. Amma 1938-ci ildə və ondan əvvəlki dövrlərdə SSRİ istəyirdi ki, Faşist Almaniyası əsas istiqaməti Fransaya və İngiltərəyə yönəltsin, Sovet İttifaqına hücum etməsin. Hitler də başa düşürdü ki, SSRİ-yə qarşı müharibəyə başlamaq tezdir, çünki böyük bir ərazini əhatə edən böyük bir dövlətdir. Ona görə də, Hitler birinci Avropanı işğal etmək istəyirdi, bundan sonra isə SSRİ-yə hücum etməyi planlaşdırırdı. Amma bu, Hitlerin gizli planı idi. Stalinin də əsas məqsədi o idi ki, Hitleri Avropanın işğalına yönəltsin. Bu fikir onları yaxınlaşdırdı. Yəni Hitlerin Avropanı işğal etmək planı SSRİ-nin marağında idi, ona görə də o müqaviləni imzaladı. Müqavilənin də bir bəndinə görə, Bakı nefti faşistlərə verilməli idi ki, Avropanı daha tez işğal etsin. Amma Stalin yaddan çıxarırdı ki, Hitlerin gizlin planı var və Avropadan sonra SSRİ-yə hücuma keçəcək. Ona görə də 1941-ci ilin iyun ayının 22-də faşist Almaniyası SSRİ-yə hücuma keçəndə Stalin inanmırdı, çünki müharibə elan etmədən qəfil hücum etmişdi. Faşist Almaniyası Molotov-Ribbentrop müqaviləsini pozmuşdu. Faşistlərin SSRİ-yə hücumunu gözləmədiyi üçün Stalin Qərb sərhədlərinin qorunmasını möhkəmlətməmişdi, əsasən Uzaq Şərqdə Yaponiya təhlükəsinə görə orduları orda saxlayırdı. Ona görə də faşistlər qəfil hücum edərək artıq Moskvaya yaxınlaşırdılar. Əslində bu, Stalinin günahı, onun səhvi idi ki, düz hesablamamışdı” - deyə M.Zülfüqarlı əlavə etdi.
İradə SARIYEVA
