Rusiya və Ermənistan arasında Ruben Vardanyana görə qalmaqal yarandı...

Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyan keçirdiyi son mətbuat konfransında erməni əsilli rus oliqarx Ruben Vardanyanı Qarabağ dələduzluğuna sürükləyənlərin onun müdafiəsinə qalxmaq istəməyərək bu şəxsdən istifadə edildiyinə və sonradan taleyin ümidinə buraxıldığına açıq eyham vurdu: 

“Bu mövzuda vacib suallar var: nə baş verdi? Necə oldu ki, Rusiya vətəndaşlığı olan Ruben Vardanyan vətəndaşlıqdan imtina etdi? Bu addımı atmağı ona kim məsləhət görüb və ya göstəriş verib? Onu kim Qarabağa göndərdi? Onu kim, hansı məqsədlə, hansı zəmanətlə, hansı vədlərlə Qarabağa göndərib? Və axırda kim dedi ki, biz onu başqa ölkənin vətəndaşı olduğu üçün o qədər də yaxşı tanımırıq? Biz bu suallara cavab istəyirik, yoxsa yox?”. Baş nazir qeyd etdi ki, bu, həqiqətən də həll edilməli olan və artıq həll olunmaqda olan ciddi məsələdir: “İndi əlavə çətinliklərdən danışmaq və təfərrüatları açıqlamaq istəməzdim, lakin qeyd etmək istərdim ki, sülh gündəliyinin uğurla həyata keçirilməsi bu məsələdə də vacibdir. Önəmli olan uğurlu proses, normal iş mühiti və qarşılıqlı etimadın tədricən formalaşmasıdır. Yəni bu mürəkkəb mexanizmdə hər hansı məsələni ayırmağa və ayrıca baxmağa ehtiyac yoxdur, çünki bütün məsələlər bir-biri ilə bağlıdır”.

Xatırladaq ki, 2022-ci ilin payızında rusiyalı oliqarx Ruben Vardanyan qəfildən Rusiya vətəndaşlığından imtina edərək 2020-ci ildə 44 günlük müharibədən sonra separatçı rejimdən qalanların nəzarətində olan Qarabağa köçmək niyyətini açıqlamışdı. Qeyri-qanuni rejimin rəhbərləri daha sonra Vardanyana “dövlət naziri” vəzifəsi verdilər və o, Qarabağın erməni əhalisini Azərbaycanın irəli sürdüyü sülh təşəbbüslərini sabotaj etməyə təhrik etməyə başladı. Eyni zamanda, Azərbaycan hakimiyyəti dəfələrlə ona Qarabağı tez bir zamanda tərk etməyi təklif edib. Lakin Vardanyan bu çağırışlara məhəl qoymayıb və ötən ilin sentyabrında Qarabağda məskunlaşmış separatçıların qalıqlarına qarşı apardığı antiterror əməliyyatından sonra Azərbaycan hakimiyyəti tərəfindən həbs olunub. O vaxtdan bəri Vardanyanın ailə üzvləri, onun tərəfdaşları və dostları beynəlxalq ictimaiyyəti bu cinayətkar oliqarxı müdafiə etmək və mövcud olan güclərin, ilk növbədə isə Rusiyanın dəstəyini almaq üçün çalışırlar. Amma Rusiya hakimiyyətinin haqlı cavab verdiyi kimi, onların Rusiya vətəndaşlığından könüllü imtina etmiş şəxsi müdafiə etmək üçün heç bir əsası yoxdur. Elə Paşinyan da buna işarə edir. Baş verənləri şərh edən erməni “azərbaycanşünas” Tatev Ayrapetyan isə qeyd edir ki, Nikol Paşinyan son brifinqində Ruben Vardanyanla bağlı açıqlaması ilə Bakının mövqeyini birbaşa dəstəklədi. O, Paşinyanın Vardanyanın həbsini dəstəklədiyini bildirib: “Paşinyan soruşur ki, Vardanyan Rusiya vətəndaşı idi, sonra birdən bundan imtina etdi və Qarabağa getdi. Onu Qarabağa kim göndərib? Arxasında kim var? Bu, əslində onun birbaşa Bakının Vardanyanla bağlı mövqeyini dəstəklədiyi deməkdir. O, demək olar ki, Azərbaycan prezidenti İlham Əliyevin bu mövzuda sözlərini cümlə-cümlə təkrarladı”. Xatırladaq ki, prezident İlham Əliyev hələ 2022-ci ilin 17 noyabrında Avropa İttifaqının Şərq Tərəfdaşlığı üzrə xüsusi elçisi Dirk Şuebelin rəhbərlik etdiyi nümayəndə heyətini qəbul edərkən Qarabağda olan separatçı Ruben Vardanyan haqda danışıb:   “Əgər onlar Qarabağda ermənilərin hüquqları və təhlükəsizliyi barədə söhbət aparmaq istəyirlərsə, bu, alınmayacaq. Biz bu haqda Qarabağda yaşayan ermənilərlə danışmağa hazırıq, amma Moskvanın göndərdiyi, ciblərində rus xalqından oğurladığı milyardlarla pula sahib Vardanyan kimi insanlarla yox. O, Moskvadan oraya çox aydın gündəliklə göndərilib”.

Digər politoloq Armen Badalyan isə qeyd edir ki, Paşinyanın Ruben Vardanyanı sərt tənqid etməsi Rusiyaya yönəlib: “Qərbin təyin etdiyi Ermənistan hakimiyyəti Rusiyanın regionda təsirinin tədricən neytrallaşdırılmasına çalışır.  Bütün bunları birdən etmək mümkün deyil. Paşinyanın siyasəti günün axarı ilə ayaqlaşmağa hesablanıb. Yəni Paşinyan düşünür ki, Rusiya müharibədə qalib gəlsə, Ermənistan hakimiyyəti Moskvanın yanında olacaq. Ancaq Rusiya uduzsa, Zəngəzur dəhlizinə nəzarət edə bilməyəcək. Üstəlik, Zəngəzur dəhlizi açılmadan Paşinyan sülh müqaviləsi bağlaya bilməz. Çünki Qərb bunu tələb edir. Bu dəhliz Qərbin nəzarətində olmalıdır ki, bütün marşrut xətti Rusiyanın nəzarəti olmadan işləyə bilsin. Bunlar fonunda Paşinyan dedi: Rusiya! Ruben Vardanyanı siz gətirdiniz, onu siz də azad etməlisiniz. Ancaq Ruben Vardanyan Ermənistana gəlib heç nə edə bilmədi. O, sadəcə bir partiya yaratmağa nail oldu ki, o da heç İrəvan Ağsaqqallar Şurasına belə girməyi bacarmadı”. Badalyanın sözlərinə görə,  Paşinyana elə gəlir ki, hiyləgərlik edir və bunu  ancaq özü başa düşür: “Onun siyasəti günün axarı ilə yaşamaqdır”.  Ermənistanın sosial şəbəkələrində də Paşinyanın Vardanyan haqda dedikləri ciddi narazılıq yaradıb. Bu xüsusda əsas şərhlər və Paşinyana ünvanlanan suallar belədir: “Onun Rusiya vətəndaşlığından necə imtina etməsinin nə fərqi var? O, 2021-ci ildən Ermənistan vətəndaşıdır və Nikol Paşinyan onu ölkə vətəndaşı kimi qorumağa borcludur. Hər bir vətəndaş kimi. Amma o, məsuliyyəti üzərindən atmaq üçün cəfəngiyatla məşğuldur”. Görünən odur ki, Paşinyan Vardanyana qarşı müxalif mövqedədir və bu şəxsin Ermənistanda da peyda olmasını istəmir. Eyni zamanda onun Vardanyanla bağlı verdiyi açıqlamalar Ermənistan-Rusiya münasibətlərində də əlavə gərginlik mənbəyi kimi çıxış edir.  

Tahir TAĞIYEV