Ermənistan 10 noyabr sənədindən rəsmi imtinaya hazırlaşır...
Elşən Manafov: “Ermənistan bu layihəsi ilə əslində Zəngəzur dəhlizi ilə bağlı danışıqlarda manipulyasiya edir”
Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyan avqustun 31-də keçirdiyi mətbuat konfransında bir sıra məsələlərə toxunub. O bəyan edib ki, müqavilədəki 17 maddədən 13-ü tam razılaşdırılıb, üçü isə qismən razılaşdırılıb. Lakin o, hansı məsələlərin həll olunmamış qaldığını dəqiqləşdirməyib.
Eyni zamanda, Nikol regional kommunikasiyaların açılması məsələsində Rusiyanın vasitəçiliyi ehtimalını rədd edərək, “bu ölkə Ermənistanı bu məsələdə təxribat törətməkdə ittiham edir ” deyib. Baş nazirin sözlərinə görə, İrəvan kommunikasiyaların bloklanmasında çox maraqlıdır. O, hökumətinin təşəbbüsü olan “Dünyanın kəsişməsi” layihəsini xatırladıb: “Ermənistan rabitəni təmin etməyə hazırdır. Bununla belə, ölkənin suverenliyi, yurisdiksiyası və ərazi bütövlüyü şübhə altına alına bilməz [Ermənistanın bu yollara nəzarəti hər hansı digər ölkəyə, o cümlədən nəzarətə iddialı olan Rusiyaya vermək istəməməsi nəzərdə tutulur] ”.
Paşinyan bəyan edib ki, Ermənistan “Dünyanın kəsişməsi” layihəsini “sabah” həyata keçirməyə hazırdır.
Diqqəti çəkən məqam odur ki, kommunikasiyaların açılmasından söhbət gedəndə Paşinyan 10 noyabr 2020-ci il sənədinə yox, özünün “Dünyanın kəsişməsi” sənədinə əsaslanır. Bu o deməkdir ki, Paşinyan 10 noyabr sənədini artıq tanımır. Kommunikasiyaların açılması ilə bağlı sual verən kimi, 10 noyabr sənədinə yox, Ermənistanın özünün təklif etdiyi “Dünyanın kəsişməsi” layihəsinə müraciət edir. Deyir, artıq Rusiya rəsmiləri də bunu qəbul edirlər. Əgər qəbul olunsa, bu gün açmağa hazıram. Yəni “Zəngəzur dəhlizi”ni özünün “Dünyanın kəsişməsi” əsasında açmaq istəyir, 10 noyabr sənədi əsasında yox. Maraqlıdır, Ermənistan 10 noyabr 2020-ci il sənədindən imtina etməyə hazırlaşır?
“Gerçək məqsəd dəhlizin 10 noyabr razılaşmasının şərtlərinə nəzərən açılışına yol verməməkdir”
Sözügedən məsələ ilə bağlı fikirlərini “Bakı-Xəbər”lə bölüşən politoloq Elşən Manafov bununla bağlı bir sıra məqamlara toxundu: “Paşinyan “Dünyanın kəsişməsi” adı altında məlum olan layihəsini ilk dəfə keçən ilin oktyabrında Tbilisidə Azərbaycan, Ermənistan və Gürcüstan baş nazirlərinin iştirakı ilə keçirilən İpək Yolu ilə əlaqədar Beynəlxalq Forumda irəli sürüb. İlk baxışda bu layihə bölgədə nəqliyyat-kommunikasiya xətlərinin açılışi ilə bağlı problemlərin həllini özundə ehtiva edən sənəddir. Lakin utopik məzmun və səciyyə təşkil edir. Əvvəla, mürəkkəb coğrafi şəraitdə min kilometrlərlə uzanan avtomobil, dəmir yollarının, nəqliyyat və rabitə xətlərinin çəkilməsini nəzərdə tutur. Digər tərəfdən, layihənin reallaşdırılması üçün maliyyə məsələləri ilə bağlı qeyri-müəyyənlik var. Ermənistanın özünün belə bir layihənin reallaşdırılması üçün maliyyə imkanlarının olmadığı birmənalıdlr. Layihəyə maraq göstərən tərəflərin İran və Hindistan olması maraqlıdır. Ancaq onlar tərəfdən də maliyyə ilə bağlı məsələlər ətrafında susqunluq var. Ermənistan bu layihəsi ilə əslində Zəngəzur dəhlizi ilə bağlı danışıqlarda manipulyasiya edir. Gerçək məqsəd dəhlizin 10 noyabr razılaşmasının şərtlərinə nəzərən açılışına yol verməməkdir. Rusiyanı dəhlizlə bağlı danışıqlardan kənarda tutmaqdır ki, bu da ilk əvvəl Paşinyanın öhdəliklərlə bağlı olduğu Qərbin maraqlarına cavab verən tendensiyadır. Paşinyan Qara dənizlə Fars körfəzi arasında kommunikasiya xətlərinin qurulması, dəhlizin rentabelliyinin təmin edilməsi ilə bağlı hadisələrə cəlb edilib. Məqsəd isə Rusiyanı bu proseslərdən kənarda tutmaqdır. Azərbaycanın mövqeyi budur ki, əvvəla Rusiyanı regionla bağlı layihələrdən kənarda tutmaq dəhlizlərin, kommunikasiya xətlərinin rentabelliyi, təhlükəsizliyi ilə bağlı bir çox suallar doğurur və məqbul deyil. Digər tərəfdən, Paşinyanın layihəsi dəhlizlər və kommunikasiyalar ətrafında dövlətlərin "suverenliyi prinsipini" ehtiva edir ki, bu da Azərbaycan tərəfi üçün Naxçıvanla birbaşa və maneəsiz əlaqələrin qurulmasında məqbul variant deyil. Zira Zəngəzur dəhlizi üzərində Ermənistanın yurisdiksiyasının qurulması deməkdir. Bu isə indiki reallıqlar şəraitində maraqlarımıza cavab verən hal deyil. Bütövlükdə, suverenlik yurisdiksiyası ABŞ-ın layihəsidir və dəhliz ətrafından Rusiyanın geri çəkilməsinə hesablanıb”.
Vidadi ORDAHALLI
