Gürcüstan növbəti “rəngli inqilab” üçün hədəf seçilib...

ABŞ oktyabrın 26-da Gürcüstanda keçiriləcək parlament seçkiləri öncəsi vəziyyətdən son dərəcə narazıdır və ölkədə “rəngli inqilab” hazırlayır. Belə bir açıqlama ilə Rusiya Xarici Kəşfiyyat Xidməti çıxış edib. 

Məlumatda bildirilir ki, “rəngli inqilab” üçün zəmin də hazırlanır: “Tiflis Maydanı”nda səsvermə zamanı “saxtakarlıq sübutları”nın dərc edilməsi, seçkilərin nəticələrinin tanınmadığını elan etmək və hakimiyyət dəyişikliyini tələb etmək planlaşdırılır. Etirazları zorla yatırmaq üçün hüquq-mühafizə orqanları təhrik ediləcək”. Həmçinin, ABŞ hakim “Gürcü arzusu”nun seçki mövqeyini mümkün qədər zəiflətmək üçün ölkə hakimiyyətinə təzyiqləri ciddi şəkildə artırmağı planlaşdırır. Xatırladaq ki, son dövrlərdə Gürcüstanın Qərb ölkələri, o cümlədən də ABŞ-la münasibətləri xeyli pisləşib. Parlamentin “Xarici təsirin şəffaflığı haqqında” qanunu qəbul etməsi, ABŞ başda olmaqla, Qərblə Gürcüstan arasında münasibətləri daha da gərginləşdirib. Birləşmiş Ştatların bu ölkəyə yardım məqsədilə ayırdığı 95 milyon dollardan artıq maliyyə yardımını dayandıraraq o vəsaiti qeyri-hökumət təşkilatlarına verəcəyi bildirilir. ABŞ-nin dövlət katibi Entoni Blinken rəsmi Tiflisi antidemokratik fəaliyyət göstərməkdə və yalan açıqlamalar verməkdə ittiham edib. Bu arada, Gürcüstanda ziddiyyətli “Xarici təsirin şəffaflığı haqqında” qanun qüvvəyə minsə də, ona heç də hər kəs əməl etmir. Qanuna əsasən, maliyyəsinin 20 faizdən çoxunu xaricdən alan QHT və media qurumlarına bu bazada qeydiyyatdan keçmək üçün bir ay vaxt verilib. Tiflisdə yerləşən Beynəlxalq Ədalətli Seçkilər və Demokratiya Cəmiyyəti  də tələbə əməl etməlidir. Bu seçki monitorinqi qrupu, demək olar, bütün maliyyəsini Qərb donor qurumlarından – Avropa İttifaqından, ABŞ Beynəlxalq İnkişaf Agentliyindən (USAID), Vaşinqtonda yerləşən Milli Demokratiya Fondundan və müxtəlif Avropa dövlətlərinin səfirliklərindən alır. Ancaq qurum məlumat bazasında qeydiyyatdan keçmir. Gürcüstanda 400-dən çox təşkilatla birlikdə onlar da vətəndaş itaətsizliyi aktı olaraq ictimai şəkildə yeni qaydaya tabe olmurlar. Təşkilat öz açıq məktubunda bununla bağlı yazır: “Rus qanunu” bizim ölkəmizdə işləməyəcək! O bizim heç birimizin əməl etməyəcəyimiz tanınmamış sənəd olaraq qalacaq!”. İddia olunur ki, bir çoxları bölgədə ilk dəfə 2012-ci ildə Rusiyada qəbul edilən bu cür qanunun Gürcüstanı da bənzər duruma sala biləcəyindən rahatsızdır. Beynəlxalq Ədalətli Seçkilər və Demokratiya Cəmiyyətinin proqram meneceri İrina Mamulaşvili qeyd edir: “Biz bu ssenarini Rusiyada görmüşük və onun hara apardığını bilirik”. 

İstər hakim “Gürcü arzusu” partiyası, istərsə də müxalifət bu qanunun qəbulunu ölkə siyasətində dönüş nöqtəsi sayır. Bu ilin yazında qanunu nəhəng küçə etirazları fonunda qəbul edən “Gürcü arzusu”na görə, bu qanun dövlətin suverenliyinin xarici donorlar və onların yerli “agent”lərindən qorunması üçün qaçılmazdır. Müxalifətin və iri QHT sektorunun fikrincə, sözügedən qanun hakim partiyanın daha böyük güc ələ keçirməsi məqsədi güdən və ölkəni avtoritar, antiqərb istiqamətində aparan addımdır. Tam açıq şəkildə qanuna tabe olmaqdan boyun qaçıran QHT-lər bilgi bazasında qeydiyyatdan keçməsə, ağır cərimələrlə üzləşəcək. Onların bu cərimələri necə ödəyəcəyi də tam aydın deyil. Ancaq onlar oktyabrın 26-na planlaşdırılan parlament seçkilərinədək ayaqda qalmağa ümid bəsləyirlər. Müxalifət, qalib gələrsə, qanunu ləğv edəcəyinə söz verib. Ancaq müxalifət qalib gəlməzsə, təşkilatların gələcəyi sual altında qalacaq. Mamulaşvili bildirir: “Bizim öncəliyimiz bu seçkilərədək bir şəkildə salamat qalmaqdır. Seçkilərdən sonra isə, düzü, nə edəcəyimizi bilmirik”. “Gürcü arzusu”nun liderləri iddia edirlər ki, qeydiyyatdan keçməmələri həmin təşkilatların gizlətməyə çalışdığı sirlərinin olmasından xəbər verir. Hakim partiya qeydiyyatdan keçməyəcəyini bəyan edən 474 təşkilatın ictimaiyyətə açıq bilgilərinə dair hesabat yayıb. Parlamentin spikeri Şalva Papuaşvili  deyib ki, təşkilatların 80 faizi qrantlarının həcmini, 70 faizi də donorlarının kimliyini açıqlamayıb: “Bu onu sübut edir ki, onların şəffaflıq qanununa dirənişi damğalanma məsələsi deyil, maliyyənin necə xərcləndiyini gizlətmək məsələsidir”. Partiya rəsmiləri bu itaətsizliyi təşviq etməkdə QHT-lərin Qərb donorlarını da günahlandırıblar.  Donorlar və onların Gürcüstanda qrant verdiyi qurumlar iddia edir ki, danışığın şəffaflıq ətrafında qurulması əsas məsələlərdən diqqəti yayındırmaq üçündür və ən iri qurumlar maliyyələri haqda informasiyanı öz səhifələrində açıq yerləşdirir. Yeni prosedurlarla bağlı tələb olunan sənəd işlərinin həcmi də narazılıq yaradır.  Doldurulmalı olan formalarda təşkilatın xərclərinin hər biri, o xərclə bağlı şəxslərin adı, şəxsi identifikasiya nömrəsi və bank detallarınadək bütün bilgilər qeyd edilməlidir. Bütün mühasibat məlumatları retroaktiv olaraq ötən il üçün də doldurulmalıdır. Qərb donor təşkilatının əməkdaşlarından biri məsələ ilə bağlı bildirib: “Formaların detallılıq dərəcəsi diqqətə alınsa, bunun özəlliklə qoyulan vaxt limiti çərçivəsində nə qədər mümkünlüyü ilə bağlı ciddi suallar doğur. Tələb olunan detallılıq səviyyəsi əziyyət verməyə bərabərdir”. Neçə təşkilatın qeydiyyatdan keçmək niyyətində olduğu bilinmir. Qanuna tabe olmamağı seçən qurumların strategiyası da aydın deyil. Onlardan bəziləri açıq şəkildə qanuna dirənməyi seçdiyi halda, digərləri öz qanuni qeydiyyatlarını xaricə köçürərək oradan işləməyə davam etmək haqda düşünür. Bu halda onlar Gürcüstanda qanuni qeydiyyatdan keçmədən fəaliyyət göstərə biləcəklərinə ümid bəsləyir. Bütün bunlar parlament seçkiləri fonunda həqiqətən də gərgin aksiyaların və etirazların olacağını göstərir. Gürcüstanın baş naziri İrakli Kobaxidze isə bildirib ki, parlament seçkilərinin nəticələrinə görə ölkənin qanunverici orqanına yalnız iki partiyanın - hakim “Gürcü Arzusu - Demokratik Gürcüstan” və “Vahid Milli Hərəkat”ın düşəcəyini proqnozlaşdırır: “Vahid Milli Hərəkat” müxalifət partiyasının deputatlarının mandatları ləğv olunarsa, oktyabrın 26-da keçiriləcək seçkilərdən sonra parlamentin birpartiyalı ola biləcəyi istisna deyil. Bu gün Moldova parlamenti praktiki olaraq birpartiyalıdır, lakin bu barədə heç kim danışmır. Ancaq hər kəs bunu alqışlayır. Eynisi Gürcüstanda da olacaq”.

Nahid SALAYEV