Qərb Ermənistanı silahlandırır - Cənubi Qafqazda sülhün sonu gəlir...

Bəllidir ki, Fransa başda olmaqla, müəyyən Qərb ölkələri Cənubi Qafqaz regionuna soxulmaq üçün orada vəziyyəti gərginləşdirən addımlar atır. Qərbin Ermənistanı silahlandırması bunun təzahürüdür. Silah satışı ilə yanaşı, daha əvvəl bir qrup fransız siyasətçisi Fransa prezidentinə müraciət edərək Ermənistana qoşun göndərməyə dair çağırış edib. 

Bunun təşkil olunmuş kampaniya olması heç kimdə şübhə doğurmur. Açıq-aydın görünür ki, Qərb regionda təxribat törətməyə və yaranacaq vəziyyətdən sui-istifadə edərək Ermənistana qoşun göndərməyə çalışır.

Ermənistan rəhbərliyinin bir tərəfdən sülhdən danışıb, digər tərəfdən hücum silahları alması ziddiyyətlidir. Bunlar fonunda isə iki məqam indi daha çox diqqət cəlb edir. Fransa ilə yanaşı, ABŞ və Almaniya istehsalı olan silahlar da İrəvana  çatdırılır. İkincisi, Fransa-İran, Fransa-Hindistan, Hindistan-İran marşrutu üzrə silah daşınır. Xatırladaq ki, yerli mediada yayılan məlumatlara görə, bir bir neçə həftə ərzində Fransanın 155 mm-lik SEZAR özüyeriyən artilleriya qurğuları və onların komponentləri, həmçinin tank əleyhinə raket kompleksləri və hava-hava raketləri Ermənistana çatdırılıb. Hərçənd, iyun ayında Fransa və Ermənistan arasında SEZAR-ların verilməsi ilə bağlı müqavilə imzalansa da, bu hərbi texnikanın İrəvana ən azı 1,5 il ərzində çatdırılacağı gözlənilirdi. Bu qədər qısa müddətdə 12 ədəd SEZAR özüyeriyən artilleriya sisteminin Ermənistana verilməsi diqqət çəkir. Məlumatlara görə, Fransa yeni SEZAR-ların istehsalını gözləmədən öz ordusunun arsenalında olan artilleriya qurğularını ermənilərə hədiyyə edib. Bu tələsik addım Ermənistanın müharibəyə hazırlığından xəbər verir.
 Bununla yanaşı, Ermənistan ordusunun sərəncamına onlarla R511 və R530 hava-hava raketləri, “ERYX” tank əleyhinə idarəolunan raketləri, alman istehsalı DM32 qumbaraatanları və “Panzerfaust 3” tank əleyhinə raket sistemləri verilib. Ermənistan ordusu Fransa istehsalı olan 500-ə yaxın birdəfəlik “Apilas” reaktiv yaylım atəşi sistemləri və ABŞ-ın 50 ədəd BGM71-TOW tank əleyhinə idarə olunan raket kompleksləri ilə də təmin edilib. R511 və R530 hava-hava tipli raketləri Ermənistan Hərbi Hava Qüvvələrinin balansında olan müasir Su-30 SM qırıcılarına quraşdırılmaq üçün nəzərdə tutulur. Ermənistan Su-30 SM qırıcılarını Rusiyadan alsa da, onların raket sistemləri yox idi. Hətta Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyan buna görə Rusiyanı tənqid də etmişdi. Məlumatlara görə, Fransanın R511 və R530 hava-hava tipli raketləri Su-30 SM qırıcılarına quraşdırılacaq. Modifikasiya işi hindistanlı hərbi mütəxəssislərə həvalə olunub. Ermənistana çatdırılan silahlar arasında Almaniya və ABŞ istehsalı olan silahların olması da diqqət çəkir. Almaniyanın “Panzerfaust” və “Bunkerfaust” raketləri, eləcə də ABŞ-ın “TOW” raketləri Ermənistan silahlı qüvvələrinin arsenalına daxil edilib. Bütün bunlara paralel şəkildə Hindistandan da Ermənistana silahların çatdırılması davam edir. Silahların çatdırılması prosesində əsas tranzit İrandır. 12 ədəd SEZAR artilleriya qurğusu da daxil olmaqla silahlar Fransanın Orli hava limanından İranın Mehrabad hava limanına göndərilir, daha sonra İranın “Merac” aviaşirkəti silahları birbaşa son təyinat yerinə - Ermənistana çatdırır. İran Fransa ilə yanaşı, Hindistandan Ermənistana daşınan silahların da tranzitini həyata keçirir. Məlumatlara görə, İranın “Bəndər-Abbas” dəniz limanı Hindistandan Ermənistana göndərilən hərbi yükləri də qəbul edir. Əsas diqqət çəkən məqam odur ki, Ermənistana daşınan silahların bir hissəsi rəsmi şəkildə bəyan edilmir, bir hissəsi isə mülki mallar adı altında qeydə alınır. Beləliklə, İranın Azərbaycana qarşı planlarda aktiv şəkildə yer alması müşahidə olunur.

Digər tərəfdən, görünən odur ki, ABŞ, Almaniya və Fransanın Ermənistanı öldürücü silahlarla təchiz etməsi bölgədə sülh danışıqlarını əngəlləyir. Türkiyədən olan ekpert Hilmi Daşdemir bu xüsusda bildirir: “Azərbaycanın Zəfəri ilə nəticələnən Vətən müharibəsindən təqribən dörd il ötür. Ötən müddət ərzində bəzi dairələr Qarabağ həqiqətləri qarşısında ikiyə ayrıldı, yəni bunu qəbul edənlər və etməyənlər oldu. Ermənistan daxilində də bu məsələ ilə bağlı fikir ayrılığı yarandı”. Son dövrlər bəzi Qərb dairələrinin Azərbaycan əleyhinə yeni gərginlik mənbəyi yaratmaq məqsədilə bir sıra erməni separatçıları ilə təmaslarını aktivləşdirmələrinə dair Qərbi Azərbaycan İcmasının bəyanatını şərh edən ekspert deyib: “Ermənilərin arasında olduqca irqçi, faşist mövqe nümayiş etdirən siyasi təbəqə var. Burada Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyanın daha realist siyasət apardığını qeyd etmək lazımdır. O, torpaqların həqiqi sahiblərinin kim olduğu və ya müharibə nəticəsində azad edilən torpaqların olması həqiqəti ilə barışıb. Son dövrlər bəzi erməni siyasətçilərin də fikirlərinin bu istiqamətdə dəyişdiyini görürük. Lakin digər tərəfdən baxdıqda, bunu qəbul etməyən və türklərə, azərbaycanlılara qarşı çox kəskin düşmənçilik bəsləyən təbəqə də var. Hətta onların arasında Birinci Qarabağ müharibəsi dövründə azərbaycanlılara qarşı törədilən bir sıra qətliamlarda iştirak edənlərin adları da hallanır. Onlardan biri də Robert Köçəryandır. Onun bu qətliamlardakı rolunu hər kəs bilir. Onları narahat edən əsas məqam Zəngəzur dəhlizinin açılması ilə Azərbaycanla Türkiyə arasında birbaşa quru yolu bağlantısının yaradılmasıdır. Bu dəhliz fəaliyyətə başladıqdan sonra Qərbin, eləcə də bir sıra bölgə və dünya ölkələrinin regiondakı təsiri azalacaq, region xalqları buranın təbii sərvətlərindən tam mənada faydalanacaq”. Hilmi Daşdemir bildirib ki, bəzi Qərb ölkələrinin Azərbaycana qarşı erməni separatçılarından istifadə etməsində digər məqam isə Şimal-Cənub dəhlizinin daha səmərəli fəaliyyəti nəticəsində ticarətin həcminin artırılmasıdır. “Təbii ki, bu dəhlizin aktivləşdirilməsi də bütün bölgə xalqlarının xeyrinə olan məsələdir. Buraya Ermənistan da daxildir. Lakin Ermənistanın bəzi dairələrinin Qərb ölkələrinin təsiri altında olduğu danılmazdır. Bəlli olduğu kimi, Hindistan belə Ermənistana dəstək vermək istiqamətində addımlar atır. Burada Hindistanın mövzuya yanaşmasını təkbaşına qiymətləndirmək düzgün olmaz. Hindistanın, eyni zamanda, Qərbin bəzi imperialist ölkələri tərəfindən Çinə qarşı dəstəklənən ölkə olduğunu da nəzərə almalıyıq. Yəni sadaladığımız amilləri ümumiləşdirsək, fikrimcə, burada əsas məqsəd Türkiyə-Azərbaycan birliyindən yaranan gücün və bir sıra irimiqyaslı layihələrin qarşısını almaq, onların bölgədəki təsirini azaltmaqdır. Təbii ki, burada regionun təbii sərvətlərinə sahib çıxmaq həvəsini də unutmamalıyıq”. Hazırda baş verənlər eyni zamanda son həftələr ərzində Ermənistanın Azərbaycanla şərti sərhəddə aqressiv davranışlarının səbəbi kimi qəbul edilir. Daha bir məqam odur ki, son aylar Ermənistana verilən silahlar barədə BMT silahlar registirinə məlumat verilməyib. Bu isə ondan xəbər verir ki, Qərb və Hindistan silahları Ermənistana qaçaq yolla çatdırır. Hərbi ekspert Ədalət Verdiyev isə qeyd edir ki,  İranın Ermənistanın silahlanmasına susqun qalmasının səbəbi birmənalı olaraq onun bu proseslərin iştirakçısı olmasıdır: “İran tərəfi Qərbin verdiyi silahların detallı şəkildə öyrənilməsi və onların oxşarının hazırlanması üçün kifayət qədər imkanlar əldə edib”. 

Azərbaycan isə istənilən halda preventiv tədbirlər hazırlayır.

Nahid SALAYEV