Azərbaycan Rusiyanın Cənubi Qafqaz siyasətini tam dəyişdirdi...

Rusiya Prezidenti Vladimir Putinin Azərbaycana  başa çatan dövlət səfəri Kremlin Cənubi Qafqaz siyasətinin ən yeni reallıqlarını əyani şəkildə nümayiş etdirdi: Moskva üçün Bakı regionda əsas, fundamental müttəfiqdir. 

Suveren, məsuliyyətli və qarşılıqlı faydalı əməkdaşlığa sadiq olan Azərbaycan Rusiya rəhbərliyinin nöqteyi-nəzərindən xarici siyasət tərəfdaşı kimi ideal partnyoru təcəssüm etdirir. Vladimir Putinin Bakıya səfəri təsdiq etdi ki, Rusiya Azərbaycanın xarici siyasətini dəstəkləyir və Rusiya-Azərbaycan münasibətlərinin əlaqələrin möhkəmlənməsi,  inkişafı istiqamətində daimi tendensiya olmasını istəyir.

Rusiya Beynəlxalq Məsələlər Şurasının eksperti Aleksey Naumovun sözlərinə görə, indi Azərbaycan və Ermənistanın müttəfiqlik statusunda fərqlər xüsusilə aydın görünür: “Son səfər göstərdi ki, Azərbaycan Rusiyanın Cənubi Qafqazda əsas müttəfiqi və tərəfdaşıdır və biz indi Rusiya ilə Ermənistan arasında müttəfiqlikdən yalnız formal nöqteyi-nəzərdən danışa bilərik. Rusiya, əlbəttə, başa düşür ki, Cənubi Qafqazda güvənə biləcəyiniz, proqnozlaşdırıla bilən və sabit tərəfdaş var, onunla dünya siyasəti üçün yeni formatda münasibətlər qura bilərsiniz. Bu, suverenliklərə qarşılıqlı hörmətlə yanaşan müttəfiqlikdir. Bir müttəfiqin açıq-aşkar daha güclü olması və digərinə öz şərtlərini qoyması artıq keçmişdə qalıb və indi tam hüquqlu ittifaqlar var. Bu da hər iki müttəfiq bərabər, qarşılıqlı hörmətli və qarşılıqlı faydalı qarşılıqlı əlaqədə olduqda etibarlıdır”. “Rusiya  Beynəlxalq Diskussiya Klubunun təmsilçisi Stanislav Tkaçenko vurğulayır ki, Vladimir Putinin Bakıya səfəri onu göstərir ki, Azərbaycan hazırda Rusiya üçün regionda prioritet tərəfdaşdır: “Rusiya həmçinin nümayiş etdirdi ki, anti-Rusiya siyasəti yürütməyən dövlətlərə münasibətdə adi strategiyadan istifadə edir, yəni böyük Rusiya iqtisadiyyatı bu məsələdə dost ölkələrin kiçik iqtisadiyyatları ilə əməkdaşlığı inkişaf etdirməyə hazırdır. Eyni şey gələcəkdə Ermənistan və Gürcüstana da şamil oluna bilər, yəni Vladimir Putin Rusiyanı müttəfiqləri və tərəfdaşları ilə birlikdə mühüm layihələri həyata keçirmək arzusunda olan bir ölkə kimi təqdim etdi”.  Ekspertlər bildirir ki, indi Rusiayaya sakit Cənubi Qafqaz lazımdır. Aleksey Naumov bu fonda qeyd edir ki, Rusiyanın Cənubi Qafqazdakı siyasət balansındakı dəyişikliklər həm də Rusiyanın Ermənistan-Azərbaycan nizamlanmasına yanaşmasının dəyişməsinə gətirib çıxarır:  “Xarici işlər naziri Sergey Lavrovun Ermənistanın kommunikasiyaların açılması məsələsini gecikdirməsində günahı ilə bağlı bəyanatı çox şey deyir. Bundan başqa, Rusiya danışıqlar platformasını təmsil etməyə davam edir, lakin indi Rusiyanın rəğbəti və fikirlərinin kimin tərəfində olduğuna şübhə yoxdur. Rusiya üçün indi Cənubi Qafqaz, ilk növbədə, Azərbaycan, proqnozlaşdırıla bilən və sabit müttəfiqdir. Rusiyanın Cənubi Qafqazla bağlı siyasətinin yenidən formatlaşdırılması baş verir və  biz hamımız buna çox sevinirik. Ümumiyyətlə, Rusiya beynəlxalq münasibətlərdə buna çalışır - proqnozlaşdırıla bilən və dost ölkələrlə qarşılıqlı faydalı ittifaq”. 

Stanislav Tkaçenko da bildirir ki, Rusiya Vladimir Putinin səfəri ilə Ermənistan-Azərbaycan münaqişəsi ilə bağlı Azərbaycanın mövqelərini dəstəkləyib: “Səfər göstərdi ki, Moskva Bakının təklif etdiyi sülh müqaviləsinin şərtlərinə yaxındır: dövlət sərhədi xəttinin sovet dövründə olduğu yerdə bərkidilməsi və nəqliyyat dəhlizlərinin açılması Rusiyanın mövqeyinə uyğundur: o, dəhlizlərin açılması ilə bağlı tezisin doğru olduğuna inanır. Mütləq birbaşa razılaşmada iştirak etmək lazım deyil, paralel olaraq haradasa bu razılaşma həyata keçirilə bilər. Bundan əlavə, Rusiya Ermənistanla təmasda olduğunu təsdiqlədi - buna görə də Putinin Paşinyanla gələcək söhbətindən bəhs etməsi Moskvanın Avropa İttifaqı və Birləşmiş Ştatlarla müqayisədə vasitəçi missiyasını saxlamaq və bəlkə də bu prosesdə rolunu gücləndirmək istəyini göstərir. Azərbaycan Avropa İttifaqının yox, ilk növbədə, Fransadan vasitəçiliyini qəbul etmir. Lakin ümumən, Rusiyanın Cənubi Qafqaz regionunda təsiri Qərbdən və Amerikadan daha güclüdür. Məqsəd kimi Bakı və İrəvan arasında sülh danışıqları üçün bir platforma kimi Moskva və ya Soçini qaytarmaq qarşıya qoyulub”. Dövlət Dumasının MDB, Avrasiya inteqrasiyası və həmvətənlərlə əlaqələr komitəsinin rəhbəri Leonid Kalaşnikovun sözlərinə görə, Rusiya prezidenti Vladimir Putinin Azərbaycana dövlət səfəri iki ölkə arasında strateji tərəfdaşlığı gücləndirir: “Bu, strateji müttəfiqliyimizin simvolu olan rəsmi səfərdir”. Deputat əlavə edib ki, iqtisadi əməkdaşlıq və Azərbaycanın ərazisindən keçən Şimal-Cənub dəhlizi daxil olmaqla nəqliyyat-logistika infrastrukturu səfər çərçivəsində müzakirə olunan əsas məsələlər arasında olub: “Uzun müddətdir ki, Azərbaycanla əməkdaşlıq edirik və Prezident İlham Əliyev bizi dəstəkləyib. O, dəmir yolu xəttinin tikintisi təşəbbüsünü irəli sürüb və bu layihə nəqliyyat dəhlizi kontekstində bizim üçün daha mühümdür”. Kalaşnikov qeyd edib ki, səfər zamanı çoxlu sayda siyasi-iqtisadi sazişlər imzalanıb. Deputat ümidvar olduğunu bildirib ki, Putinin səfəri mühüm nəticələr əldə olunmasına təkan verəcək. Dövlət Dumasının Beynəlxalq məsələlər komitəsinin sədri Leonid Slutski qeyd edib ki, Vladimir Putinin Azərbaycana dövlət səfərinin yekunları Moskva ilə Bakı arasında müttəfiqliyin strateji xarakterini təsdiq edib. Onun sözlərinə görə, Rusiya tərəfi Cənubi Qafqazda vəziyyətin nizamlanmasında effektiv vasitəçilik rolunu bir daha nümayiş etdirib: “Azərbaycan, öz növbəsində, humanitar və iqtisadi qarşılıqlı fəaliyyət sahələrində özünü etibarlı tərəfdaş kimi göstərir. Əminəm ki, Bakının BRICS-ə qoşulmaq istəyi də uğurla nəticələnəcək. Belə bir təşəbbüsün Rusiyanın sədrliyi dövründə irəli sürülməsi də simvolikdir”. Politoloq Sergey Markov səfərin yekunları ilə bağlı öz fikrini bildirib: “Putinin səfəri Cənubi Qafqazda yeni geosiyasi dəyişikliyi möhkəmləndirəcək”. Onun sözlərinə görə, Ermənistanın Qərbə üz tutması fonunda Azərbaycanla münasibətlərin inkişafı Rusiya üçün sərfəlidir: “Bu, ilk növbədə, ticarətin inkişafı, Ermənistan-Azərbaycan münaqişəsinin yekun həllində Rusiyanın vasitəçiliyidir. Bakı Moskva ilə Kiyev arasında sülh sazişinin imzalanması ilə bağlı danışıqlar məkanına çevrilə bilər, çünki Azərbaycanın həm Rusiya, həm də Ukrayna rəhbərliyi ilə yaxşı münasibətləri var”.

Nahid SALAYEV