Kreml deyəsən tərpəndi – İrəvanda hərəkət başladı…
Çoxsaylı xəbərdarlıqlardan sonra Rusiya Ermənistana qarşı artıq daha konkret addımlar atmağa başlayıb. Belə ki, Rusiyanın ərzaq təhlükəsizliyi ilə bağlı Ermənistandan meyvə-tərəvəz idxalını qadağan etdiyi bildirilir. Bunun iki müttəfiqin bir-birindən uzaqlaşdığı, münasibətlərindən gərginliyin artdığı bir dönəmdə baş verdiyi diqqətdən yayınmır.
Məsələ burasındadır ki, Rusiyanın “Rosselxoznadzor” kənd təsərrüfatına nəzarət qurumu Ermənistan hökumətinin Ərzaq Təhlükəsizlik Müfəttişliyinə bu barədə məktub göndərib. Məktubda deyilir ki, apreldən iyunun əvvəlinədək Rusiya orqanları ölkəyə Ermənistandan idxal edilən pomidor və almada Rusiya və Avrasiya İqtisadi İttifaqının digər üzvlərində icazə verilən normadan artıq pestisidin olduğu səkkiz hal aşkarlayıblar. “Rosselxoznadzor”un rəis müavini Anton Karmazinin imzaladığı məktubda deyilir ki, iyunun 5-də Ermənistan tərəfə bu pozuntularla bağlı məlumat verilib, ancaq sonuncu uyğun araşdırmaya boyun olmayıb. Bu səbəbdən Ermənistan iyulun 15-dən kənd təsərrüfatı məhsullarının ixracını dayandırmalı, Rusiyanı narahat edən məsələlərlə bağlı məqsədli tədbirlər görməlidir. Karmazin qadağanın aid edildiyi Ermənistan ixracatçılarının 18 səhifəlik siyahısının da məktuba əlavə olunduğunu yazıb. Ermənistan Ərzaq Təhlükəsizlik Müfəttişliyi Rusiyanın qadağasına reaksiya verməyib. Amma bu qadağa Rusiya bazarından asılı on minlərlə ermənistanlı fermerə və istixana sahibinə təsir göstərəcək. Müvəqqəti ola biləcək bu qadağanı yerli şərhçilər Rusiyanın Ermənistan hökumətinin Qərbə davamlı meyllənməsinə cavab sayırlar. Moskva son aylar İrəvana sərt xəbərdarlıqlar edir. Xatırladaq ki, ötən ilin noyabrında da Rusiya Ermənistandan bir çox ərzaq məhsullarının idxalını blokladı. Onda “Rosselxoznadzor” həmin məhsullarda zərərli karantinli orqanizmlərin sayında kəskin artımın olduğunu əsas gətirirdi. O vaxtdan bəri Rusiya-Ermənistan münasibətləri daha da pisləşib. Baş nazir Nikol Paşinyan ölkəsinin Rusiyanın rəhbəri olduğu Kollektiv Təhlükəsizlik Müqaviləsi Təşkilatından (KTMT) çıxacağını bildirib. Rusiyanın xarici işlər naziri Sergey Lavrov martda deyirdi ki, Paşinyan KTMT-dən çıxarsa, Ermənistan Rusiya ilə davamlı azad ticarətə bel bağlaya bilməz. Onun müavinlərindən biri Mixail Qaluzin ötən ay bu xəbərdarlığı bir daha dilə gətirib. Rəsmi statistikaya görə, 2023-cü ildə Ermənistandan 182.5 milyon dollarlıq meyvə-tərəvəz ixrac edib, 2024-cü ilin yanvar-mayında isə bu rəqəm 70 milyon olub. İxracın 90 faizi Rusiyaya gedib. Erməni iqtisadçı Suren Parsyan qeyd edir: “Bu qadağalar qüvvəyə minərsə, bizim fermerlər üçün çətin olacaq. Onlar məhsullarını yerli bazarda, daha aşağı qiymətə satmalı olacaqlar”. Ermənistanda istehlakçı hüquqları qrupuna başçılıq edən Babken Pipoyan isə Ermənistan hökumətini “Rosselxoznadzor”un iyun xəbərdarlığından sonra tədbir görmədiyinə görə tənqid edib: “Ərzaq təhlükəsizliyi risqlərini qiymətləndirən mexanizm var. Hökumət bu sistemi işlədə bilməyəndə başımıza gələn də bu olur”.
Onu da qeyd edək ki, Moskva Ermənistana qarşı diplomatik ritorikasını da getdikcə sərtləşdirir. Rusiya Xarici İşlər Nazirliyinin rəsmi nümayəndəsi Mariya Zaxarovanın dedikləri də bunun təsdiqidir: “Ermənistanda NATO ilə qarşılıqlı əlaqəni artırmağa üstünlük verirlər - təbii ki, bu qəribə hadisədir. Onlar Vaşinqtonda keçirilən alyans sammitində iştirak ediblər, birgə hərbi manevrlər keçiriblər. Bunun bariz nümunəsi kimi ölkə ərazisində keçirilən "Eagle Partner 2024" birgə ABŞ-Ermənistan təlimlərini misal çəkmək olar. Ermənistan Qərblə əməkdaşlıq edərək öz təhlükəsizliyini riskə atır”. O xüsusi vurğulayıb ki, Ermənistanda Vaşinqton və İrəvan arasında keçirilən “Eagle Partners” hərbi təlimləri bu ölkənin gələcəyi ilə bağlı narahatlıq yaradır: “Bu təlim nəinki təəssüf, həm də Ermənistanın gələcəyi üçün narahatlıq doğurur. Çünki ABŞ və Avropa İttifaqı dəfələrlə belə maxinasiyalar həyata keçiriblər. Yaxşı bilirsiniz ki, bu “qartal tərəfdaşlığı” adlanan işin sonu necədir. İstifadə edildikdən sonra lazımsız əşya kimi kənara atılır. ABŞ-ı prinsipcə sülhsevər siyasət qane eləmir. Regionda sülhün və sabitliyin əldə olunması, yalnız Cənubi Qafqaz regionunda ölkələr arasında münasibətlərin hərtərəfli normallaşması və bilavasitə qonşuların - İran, Türkiyə və Rusiyanın iştirakı ilə mümkün olması Vaşinqtonun məqsəd və vəzifələrinə daxil deyil. Üstəlik, bunun qarşısını almağa çalışırlar. ABŞ rəsmilərinin sonsuz sıra ilə İrəvana necə axışdığını da izləyirik. Bu, onların ölkənin və onun xalqının rifahının qayğısına qaldıqları barədə illüziya yaradır. Reallıqda onlar postsovet məkanı ölkələrini anti-Rusiya kampaniyalarına cəlb edirlər. Bu isə bizə deyil, bu dövlətlərin özlərinə, iqtisadi fəaliyyətlərinə, humanitar siyasətlərinə ziyan vurur”. Bütün bunlar fonunda Rusiya və Ermənistan arasında iqtisadi sferada da münasibətlərin kəskinləşəcəyini gözləmək olar. Hər halda, Moskva təzyiq rıçaqlarını tədricən işə salır.
Ramil QULİYEV
