Almatıda Bayramov-Mirzoyan görüşü ABŞ-ın da marağındadır…
Abutalıb Səmədov: “Şübhə yoxdur ki, Almatı danışıqları sülh prosesinə təkan verəcək”
Ermənistan və Azərbaycanın xarici işlər nazirləri Ararat Mirzoyan və Ceyhun Bayramov Almatıda görüşəcəklər. Bu barədə Ermənistan Xarici İşlər Nazirliyinin mətbuat katibi Ani Badalyan məlumat verib:
“Qazaxıstan tərəfinin təklifi ilə Ermənistan və Azərbaycan nazirlərinin görüşü barədə razılaşma əldə olunub. Bu görüşün Almatıda baş tutacağı dəqiqləşib”.
ABŞ Dövlət katibi Entoni Blinken də Prezident İlham Əliyevə zəng zamanı ilk növbədə Ermənistanla Azərbaycan arasında sərhədlərin delimitasiyası sahəsində əldə olunmuş razılaşma ilə bağlı təbriklərini çatdırıb, bunun ABŞ tərəfindən təqdir edildiyini vurğulayıb. Dövlət katibi ABŞ-nin Ermənistanlaə Azərbaycan arasında münasibətlərin normallaşdırılması və sülh gündəliyinin irəli aparılması üçün bundan sonra da dəstək göstərməyə hazır olduğunu bildirib.
Bütün bunların fonunda Almatıda Bayramov- Mirzoyan görüşündən nə gözləmək olar? Belə görüşlərdə məkan fərqinin nə kimi anlamı var? Almatıda konkret irəliləyiş ehtimalı varmı və niyə?
Müstəqil siyasətçi Abutalıb Səmədov “Bakı-Xəbər”ə açıqlamasında bildirdi ki, Azərbaycanla Ermənistan arasındakı sülh danışıqlarının ləngiməsində həlledici səbəblərdən birincisi Ermənistanın qeyri - konstrutiv mövqe tutması ilə əlaqədardır: “İkinci səbəb isə onun harda imzalanması, bütövlükdə danışıqların harda keçirilməsi məsələsidir. Qərb Rusiyada danışıqlara qəti etiraz edirdi. Rusiya isə Qərb platformasını qəbul etmirdi. Hər iki tərəf əllərindən gələni edirdilər ki, bu platformalarda danışıqlar aparılmasın. Azərbaycanla Ermənistan arasında imzalanmalı olan sülh danışıqları iki böyük gücün qarşıdurma meydanına çevrilmişdi. Bu da sülh sazişinin imzalanmasına ciddi şəkildə mane olurdu. Bu vəziyyəti düzəltmək üçün Azərbaycan Prezidenti Gürcüstanı təklif edirdi. Sonradan sərhəddə görüşmək təklif olundu. Ona da açıq şəkildə razılıq verilməsə də, delimitasiya ilə məşğul olan şəxslər görüşə bildilər və ciddi irəliləyişə nail oldular. Sülh danışıqlarını tərpətmək, sürətləndirmək üçün Qazaxıstan prezidenti təşəbbüs göstərdi və təklif etdi ki, danışıqlar onun ölkəsində aparılsın. Azərbaycan dərhal bu təklifi qəbul etdi. Ermənistan uzun müddət düşünsə də, razılaşmaq məcburiyyətində qaldı. Qazaxıstan platformasının əsas üstünlüyü ondadır ki, həm Qərb, həm də Rusiya bu cür qarşıdurmanın, sülhə mane olmanın sonda onların maraqlarına cavab verməyəcəyini anlayır. Məqbul bir ölkənin üzərində dayanmaq lazımdır. Görünür, həm ABŞ, həm də Rusiya anladı ki, bu məqbul ölkə elə Qazaxıstan ola bilər. Bu səbəbdən də razılıq verdilər. Güman etmək olar ki, Qazaxıstan danışıqları prosesi sürətləndirməyə imkan verəcək. Razılaşmanın konturları barədə Azərbaycan Prezidenti son çıxışında ətraflı danışdı. Razılaşdırılmalı məsələlərin kifayət qədər çox olduğunu nəzərə alaraq, təklif etdi ki, əsas məsələlər barədə ilkin razılıq əldə olunsun və detallar sonra müzakirə olunsun. Bu da sülh sazişini sürətləndirmək üçün Azərbaycanın atdığı növbəti konstruktiv addım idi. Bütövlükdə hamı dərk edir ki, Azərbaycan həm delimitasiya məsələsini, həm də sülh sazişini sürətləndirmək üçün əlindən gələni edir. 10 - 12 kilometrlik sərhədin artıq müəyyən edilməsi, delimitasiya - demarkasiya işlərinin başa çatdırılması ilk növbədə Azərbaycanın xidmətidir. Dünyada görünməmiş bir təcrübədən istifadə olunub. Delimitasiya və demarkasiya paralel aparılır. Ancaq dünyada belə bir təcrübə yoxdur. İndiyə kimi yalnız delimitasiya barədə razılıq əldə olunur, müqavilə imzalanır və sonradan yerlərdə demarkasiya işlərinə başlanılırdı. Azərbaycanla Ermənistan arasında sərhədlərdə isə hissə - hissə delimitasiya barədə razılıq əldə olunur və dərhal dirəklər basdırılır. Bu da çox mütərəqqi bir formadır, Azərbaycanın konstruktiv mövqeyinin nəticəsidir. Almatıda keçirələcək görüşdə irəliləyiş olacağına şübhə yoxdur. Tərəflər artıq məsələni yekunlaşdırmaq mərhələsindədirlər. Ermənistan prosesi ləngitmək üçün əlindən gələni etdi. Ermənistan rəhbərliyinin də sərhədlərlə, sülh sazişi ilə bağlı qəti və konstruktiv mövqe tutduğu göz qabağındadır. Şübhə yoxdur ki, Almatı danışıqları sülh prosesinə təkan verəcək, proses sürətlənəcək və ilin sonuna kimi əsas prinsiplər barədə razılaşma imzalanacaq. ABŞ dövlət katibinin Azərbaycan prezidentinə, Ermənistanın baş nazirinə etdiyi son zəng onu göstərir ki, ABŞ bu hadisənin tez baş verməsi üçün əlindən gələni etməyə hazırdır. İlin sonunda ABŞ - da prezident seçkiləri gözlənilir. Ehtimal etmək olar ki, Ağ Ev sülh sazişinin seçkilərə qədər imzalanması üçün əlindən gələni edəcək”.
Məhəmmədəli QƏRİBLİ
