Kimlər “Vardanyanın qəhrəmanlaşdırılması” kampaniyasının oyuncaqları olacaq...

Bakıda həbsdə olan qondarma “Dağlıq Qarabağ Respublikası”nın qondarma “dövlət naziri” olmuş Ruben Vardanyan yenidən məqsədyönlü şəkildə diqqət mərkəzinə gətirilir. 

Onun 2024-cü il üçün Nobel Sülh Mükafatına namizəd göstərilməsi yönündə atılan addımlar da bu istiqamətdə ümumi cəhdlərin tərkib hissəsidir. Özü də bu o fonda baş verir ki, Ruben Vardanyan bütün fəaliyyətində terrorizmə, separatizmə, millətlərarası, xalqlararası münaqişəni alovlandırmağa çalışıb. 

Amma bütün bunlar arxa plana keçirilir, Azərbaycan Dövlət Təhlükəsizliyi Xidmətinin təcridxanasında saxlanılan Vardanyan “xeyriyyəçilik və humanitar” fəaliyyətinə görə 2024-cü il Nobel Sülh Mükafatına namizəd göstərilir. Amma Qərbin siyasi texnologiyalarına bələd olanlar bilməmiş deyillər ki, Vardanyan kimi bir terrorçunun bu sülh mükafatına namizəd göstərilməsinin arxasında başqa məqamlar durur. Bu xəbər meydana çıxan kimi Vardanyanın ailəsi onunla danışdıqları barədə məlumat yaydı. Onunla danışan qohumları iddia edirlər ki, Vardanyan, guya bu müddət ərzində tam təcrid olunmuş vəziyyətdə olub, ona hətta kitab oxumağa belə icazə verilmir. O da bildirildi ki, Ruben Vardanyan saxlandığı Bakı həbsxanasında aclıq aksiyası keçirir. O, özünün və digər separatçıların azad olunmasını istəyir. Bu fonda Vardanyanın pulundan yararlanan PR şirkətləri onun təbliğatına xüsusi diqqət yetriməyə başlayıblar. Halbuki, Vardanyan Qarabağ məsələsi ilə bağlı heç vaxt heç bir sülh təşəbbüsü ilə çıxış etməyib, əksinə, bölgənin erməni mənşəli sakinlərinin radikallaşmasında, rəsmi Bakının təklif etdiyi konstruktiv danışıqlardan imtina etməsində xüsusi rol oynayıb. Bundan başqa, o, Qarabağda süni şəkildə humanitar fəlakətin yaşanmasına birbaşa şərait yaradıb. Vardanyan avantürizmə üstünlük verərək terror çağırışları da edib. Azərbaycan dövləti Vardanyanın fəaliyyətini nəzərə alaraq onun haqqında qanuni şəkildə hüquqi müstəvidə ölçü götürüb. 2023-cü il 19-20 sentyabr tarixlərində həyata keçirilmiş antiterror tədbirləri də məhz Vardanyanın və onun kimilərin Qarabağda apardığı fəaliyyətin məntiqli nəticəsi idi. Konstruktiv danışıqlar, Azərbaycan dövlətinin təklif etdiyi inteqrasiya planını qəbul etmək, erməni mənşəli sakinlərin Azərbaycan vətəndaşlığını qəbul etməsinə şərait yaratmaq yerinə, Vardanyan Qarabağın erməni sakinlərində düşmənçilik əhval-ruhiyyəsini möhkəmləndirməyə davam edirdi. Buna isə susmaq qeyri-mümkün idi. Əgər bu şəxs terror, qarşıdurma ilə bağlı çağırışlar edirsə, onun istəyi və mahiyyəti ortadadır.

Vardanyan təkcə Azərbaycanda yox, Ukraynada da separatizmə dəstək verməsi ilə gündəmdə olub. Elə bu fonda Ruben Vardanyanın  sülh mükafatına namizəd kimi obrazının formalaşmasına Ukrayna Ali Radasının üzvləri də qarşı çıxıblar. Ukraynanın ali qanunverici orqanında bununla bağlı bəyanat da imzalanıb. Bəyanatda Ruben Vardanyan kimi cinayətkarın, separatçılığı, müharibəni dəstəkləyən və sahibi olduğu şirkətlərin qaranlıq fəaliyyətləri ortaya qoyulmuş şəxsin Nobel Sülh Mükafatı namizədi kimi təqdim olunmasından kəskin narazılıq və qəzəb ifadə olunub. Ukrayna prizmasından hər şey aydındır, Ruben Vardanyan müharibəni dəstəkləyən şəxslərdən biridir və bu mənada Ukrayna üçün əliqanlı bir cinayətkar hesab edilir. Ruben Vardanyan təkcə Azərbaycana qarşı yox, həm də Ukraynaya qarşı təxribatların iştirakçısı və maliyyəçisidir. Amma maraqlı dairələr üçün bu iki danılmaz fakt o qədər də maraqlı deyil.  Burada bir məqamı da xatırladaq ki, Ruben Vardanyan Rusiya vətəndaşlığından imtinasını və Qarabağa köçməyini 2022-ci il sentyabrın 1-i yaydığı  videomüraciətdə açıqlayıb. O deyib ki, köçməyinə səbəb “Qarabağın təhlükəsizliyi və inkişafı üçün cəbhə yaratmaq qərarı” olub. Milyarderin sözlərinə görə, bu qərarı ağır da olsa, doğru qərardır. Ancaq o, Qarabağ erməniləri ilə Azərbaycan hakimiyyəti arasında danışqlar prosesini pozan əsas fiqur oldu və Moskvada müəyyən dairələrə xidmət göstərdiyi üzə çıxdı. Azərbaycan prezidenti İlham Əliyev həmin vaxt bildirdi ki, Vardanyan “Moskvanın göndərdiyi” adamdır və Qarabağdakı ermənilərlə bağlı danışıqlar onunla aparıla bilməz. Dövlət başçısı Avropa İttifaqının Şərq Tərəfdaşlığı üzrə xüsusi elçisi Dirk Şuebel və Aİ-nin bir sıra üzv ölkələrin Şərq Tərəfdaşlığı üzrə məsul şəxsləri ilə görüşündə deyib: “Ermənistan Qarabağda ermənilərin hüquqları və təhlükəsizliyi barədə söhbət aparmaq istəyirsə, bu alınmayacaq. Biz bu haqda Qarabağda yaşayan ermənilərlə danışmağa hazırıq, amma Moskvanın göndərdiyi, ciblərində rus xalqından oğurladığı milyardlarla pula sahib Vardanyan kimi insanlarla yox. O, Moskvadan oraya çox aydın gündəliklə göndərilib”. İndi Vardanyanın təbliğinə səbəb, sözsüz ki, onun sərvətidir. 2024-cü ilin mart ayına olan məlumata görə, Vardanyan ailəsi 1,1 milyard dollar həcmində sərvətə malikdir. Ruben Vardanyanın yaxın illərdə öz biznes imperiyasına rəhbərlik edə bilməyəcəyini nəzərə aldıqda, onun sərvəti ətrafında, maliyyə resurslarına çıxış əldə etmək uğrunda mübarizə getdiyini sezmək olar. Şübhəli, mənşəyi bilinməyən konfidensial təşəbbüs qruplarının ortaya çıxması, Vardanyanın adı ətrafında piar quraraq gündəm yaradılması da məhz bu mübarizənin birbaşa nəticəsidir: Amma  bu riyakar plan sonda iflasa məhkumdur. Çünki heç bir reklam və piar kampaniyası Vardanyanın separatçı, qatil, qanunsuz əməllərin icraçısı kimliyini şübhə altına ala bilməz. Amma Vardanyanın pulları  ABŞ mediası və PR şirkətlərini daha çox maraqlandırır. Rusiya təhlükəsizlik orqanlarının agenti olan oliqarxa Qərbin bəzi dairələrinin, məsələn, USAİD, ABŞ-ın EDELMAN PR şirkəti və digərlərinin dəstək verməsi anlaşılan deyil.  Vardanyanın pulu müqabilində bu gün CNN kimi telekanalların onu “qəhrıman” obrazında təqdim etməsi da istehza doğurur. Ancaq bütün bunlar Qərb dairələrinin özünə etimadı sarsıdır.

Nahid SALAYEV