Fransa böyük diplomatik fiasko ilə üzləşdi...
Rəsmi Parisin siyasəti üzündən Fransa ilə Azərbaycan arasında münasibətlər bir müddətdir ki, gərginləşib. Fransanın ölkəmizə qarşı açıq düşmənçilik siyasəti yürütməsi, birtərəfli qaydada Ermənistanı dəstəkləməsi Azərbaycanı narazı salır. Bakının Fransanın keçmiş müstəmləkəsi olmuş ölkələrlə işbirliyi Parisin düşmənçilik siyasətinin miqyasını genişləndirməsinə rəvac verir.
Bunlar fonunda Paris Fransanın Azərbaycandakı səfirini məsləhətləşmələr məqsədilə geri çağırdığını açıqlayıb. Səfir Ann Buayonu prezident Emmanuel Makron qəbul edib. Makron səfirlə görüşündə “Azərbaycanın hərəkətlərindən təəssüfləndiyini bildirib və Azərbaycan tərəfinin niyyətlərinə aydınlıq gətirməsini istəyib”. Fransa səfirinin geri çağırılması qərarı, eyni zamanda, Azərbaycanın Ermənistana hücum edə biləcəyinə dair İrəvanda səslənən sərsəm bəyanatlardan sonra verilib. Makron da Azərbaycanın Ermənistana hücum edə biləcəyinə dair əsassız ittihamlar səsləndirib. Azərbaycanda bunu qızışdırıcı bəyanat kimi qəbul edirlər. Rəsmi Bakı Parisi Azərbaycan-Ermənistan münasibətlərinin normallaşmasına xələl gətirən addımlar atmaqda və açıqlamalar verməkdə ittiham edir. Bir neçə ay əvvəl hər iki ölkə bir-birinin iki diplomatını “arzuolunmaz şəxs” elan edib və ərazisindən çıxmağı tələb edib. Bundan az əvvəl Azərbaycanda bir Fransa vətəndaşı casusluq ittihamı ilə həbs olunub. Azərbaycan bildirir ki, Fransa son illərdə öz fəaliyyəti ilə Azərbaycanla Ermənistan arasında əlaqələrin normallaşdırılması səylərini ciddi şəkildə sual altına qoyub və vəziyyətin gərginləşməsinə rəvac verib. Azərbaycan xarici işlər naziri Ceyhun Bayramov ötən il keçirdiyi mətbuat konfransında Fransa ilə münasibətlərin mövcud durumunun ən aşağı nöqtədə olduğunu demişdi. Yuxarıda qeyd olunduğu kimi, ötən ilin dekabrında Azərbaycanda bir fransız vətəndaşı casusluq ittihamı ilə həbs edilib və barəsində 4 aylıq həbs qətimkan tədbiri seçilib. Fransanın Avropa və Xarici İşlər Nazirliyi Azərbaycanı Fransa vətəndaşını “özbaşına saxlamaqda“ ittiham edərək, onun dərhal azadlığa buraxılmasını tələb edib. Bunun ardınca, Azərbaycan Xarici İşlər Nazirliyi rəsmi Parisin Fransa vətəndaşının Bakıda həbs olunması ilə bağlı bəyanatına eriraz etdi. Bildirildi ki, Fransa vətəndaşı barədə bəyanat reallığın təhrif olunması, Azərbaycanın daxili işlərinə və qanuni təhqiqat prosesinə növbəti müdaxilə cəhdidir.
Bundan başqa, hələ 2022-ci ildə Emmanuel Makronun “France-2” telekanalına müsahibə zamanı Azərbaycana yönəlik bəzi iddialar səsləndirməsi rəsmi Bakını qəzəbləndirmişdi. O demişdi ki, “Moskva gərginliyi Azərbaycanın xeyrinə qızışdırmaqla" məşğuldur. Azərbaycan prezidenti İlham Əliyev fransalı həmkarının sözlərini təhqiramiz, qəbulolunmaz, yalan və təxribat xarakterli adlandırıb və bununla da Fransanın özünü Azərbaycanla Ermənistan arasında normallaşma prosesindən kənarda qoyduğunu bildirmişdi. Rəsmi Bakı Fransanın Cənubi Qafqazda regional sülh və sabitliyi ciddi şəkildə pozan, Avropa İttifaqının regionla bağlı ümumi siyasətini risqə atan qərəzli hərəkətlərinə yol verdiyini və hərbiləşdirmə siyasəti apardığını əsas gətirərək, İspaniyanın Qranada şəhərində əvvəldən planlaşdırılan Azərbaycan, Ermənistan, Avropa İttifaqı, Fransa və Almaniya formatında nəzərdə tutulan beştərəfli görüşə qatılmaqdan imtina etmişdi. Bundan başqa, Fransa 2020-ci ildə 44 günlük Vətən müharibəsi zamanı, ondan sonra Azərbaycanın Laçın-Xankəndi yoluna gömrük-sərhəd nəzarətini, 2023-cü ilin sentyabrında antiterror tədbirləri keçirərək ərazi bütövlüyünü bərpa etməsinə qarşı bütün diplomatik rıçaqlarını işə salıb, BMT Təhlükəsizlik Şurasında Azərbaycana qarşı 7 fərqli sənədin qəbul olunmasına çalışıb. Azərbaycanı gah hərbi aqressiyada, gah Qarabağda Laçın yolundakı ekoaksiya zamanı “blokada” tətbiq etməkdə, gah da Qarabağda “etnik təmizləmə”lərdə və sairdə ittiham edən Fransanın bu cəhdlərinin hamısı onun üçün diplomatik fiasko ilə nəticələndi, Fransanın hazırladığı sənədlərin heç biri qəbul olunmadı. Bu ilin oktyabrında Fransa ilə Ermənistan arasında hərbi əməkdaşlıq barədə sənədin imzalanması da rəsmi Bakını narazı salmış və rəsmi Parisin bu addımını regionda destruktiv fəaliyyət kimi qiymətləndirmişdi. İndi maraq doğuran odur ki, iki ölkə arasında siyasi gərginlik hansı həddə qədər arta bilər. Strateji Araşdırmalar Mərkəzinin direktoru Fərhad Məmmədov hesab edir ki, iki ölkə arasında münasibətlərin gərginləşməsində təşəbbüskar ölkə Fransadır. Onun sözlərinə görə, Fransa son üç il ərzində üzv olduğu beynəlxalq təşkilatlarda bütün diplomatik səylərini Azərbaycana qarşı təxribatların təşkilinə yönəldib: “İki ölkə arasında gərginliyin hansı həddə qədər yüksələcəyi Fransanın gələcəkdə hansı addımlar atmasından asılı olacaq”. Fərhad Məmmədov hesab edir ki, Fransa ilə yaşanan gərginlik iki ölkə arasındakı iqtisadi, ticarət və digər sahələrə təsir etməyəcək. Azərbaycan xarici işlər naziri Ceyhun Bayramov da bildirib ki, Bakı heç vaxt Fransaya qarşı addım atmaq istəməyib, əksinə, həmişə münasibətlərin qorunmasının tərəfdarı olub. O əlavə edib ki, Fransa Azərbaycan və Cənubi Qafqazla bağlı siyasətinə ciddi şəkildə yenidən baxarsa və dəyişikliklər edərsə, hansısa rəylər və proqnozlar vermək mümkün olar.
Tahir TAĞIYEV
