Aqrar sektorumuzun böyük problemi var - xarici sortlardan asılılıq...
Akif Nəsirli: “Toxumçuluq mütləq inkişaf etməlidir, idxaldan asılılıq azalmalıdır, yerli istehsala üstünlük verilməlidir”
Azərbaycanda kənd təsərrüfatı məhsullarının istehsalının xarici sortlardan asılılıq səviyyəsi yüksəkdir. Bu barədə Hesablama Palatasının “Dövlət auditi” rüblük məlumat bülleteninin 2024-cü il üçün 1-ci nömrəsində qeyd edilib.
Bildirilir ki, 2019-2022-ci illər ərzində “Azərbaycan Respublikası ərazisində kənd təsərrüfatı məhsulları istehsalı üçün istifadəsinə icazə verilib və mühafizə olunan seleksiya nailiyyətlərinin Dövlət Reyestri”ndə qeydiyyata alınan yeni sortların 88,1-93 % intervalında olan hissəsi xarici sortlar olub ki, bu da yerli elmi-tədqiqat institutlarında seleksiya işinin zəif təşkilinin və kənd təsərrüfatı məhsullarının istehsalında xarici sortlardan asılılıq səviyyəsinin nə dərəcədə yüksək olduğunun əsas göstəricilərindəndir.
Azərbaycanda yerli toxum sortlarının yaradılması, xarici sortlardan asılılığı azaltmaq üçün nə etmək olar?
“Bu sahənin inkişaf etməsi üçün aidiyyəti qurumlar toxumçuluqla məşğul olan idarələrə nəzarəti artırmalıdır”
Liberal İqtisadçılar Mərkəzinin sədri Akif Nəsirli “Bakı-Xəbər”ə şərhində dedi ki, Azərbaycanda kənd təsərrüfatı məhsullarının seleksiyası zəif formada gedir: “Sovet dönəmində yerli məhsuldar sortlar yetişdirilib. Pambıq, taxıl və digər məhsuldar sortlar yetişdirilib. Həmçinin, bostan bitkilərinin toxumu belə yetişdilirdi. Beləliklə, ölkənin kənd təsərrüfatında həmin toxumlardan istifadə edilib. Ancaq son dönəmlər seleksiya işi tamamilə unudulub. Yalnız xaricdən aldığımız toxumlar hesabına tələbat ödənilir. Ölkə daxilində yetişdirilən toxumlarda isə seleksiya yox dərəcəsindədir”.
Ekspert hesab edir ki, bu sahənin inkişaf etməsi üçün aidiyyəti qurumlar toxumçuluqla məşğul olan idarələrə nəzarəti artırmalıdır. Dövlət tərəfindən bu sahəyə dəstək göstərilsə də, yerli toxum istehsalı yox səviyyəsindədir: “Toxum yetişdirmək o qurumların gəlirini artıra bilər. Yüksək məhsuldarlığa malik toxum yetişsə idxaldan asılılıq azalar. Bununla da gəlir artar”.
A.Nəsirli onu da bildirdi ki, Azərbaycana Kanadadan taxıl toxumu idxal edilir. Orda bu toxumun məhsuldarlığı 60-70 sentner olursa, Azərbaycanda 25-30 sentner olur: “Bu sektor olduqca vacibdir. Toxumçuluq mütləq inkişaf etməlidir. Idxaldan asılılıq azalmalı, yerli istehsala üstünlük verilməlidir”.
Günel CƏLİLOVA
