Afrika və Qafqazda iflasdan sonra Makron Braziliyaya soxuldu...
Əli Mustafa: “Aparıcı dövlətlər buna imkan verməz”
Fransanın xüsusilə Makronun prezidentliyi dövründə Afrıka ölkələrində və Cənubi Qafqazda hansı uğursuzluqlara düçar olduğunu hamı görür. Bir neçə Afrika ölkəsindən Fransanı sözün həqiqi mənasında qovdular.
Qafqazda isə, "Le Fiqaro" qəzetinin yazdığı kimi, "ən səmimi ermənipərəst siyasət" apardığına görə bütün bölgədə nüfuzunu və mövqeyini itirdi .
Görünür ki, bu uğursuzluqlar Makronu başqa istiqamətlərdə fəallaşmağa sövq edir. Bu günlərdə Makron Cənubi Amerikanın Braziliya dövlətində peyda olub. Həm də Makron son 11 ildə Braziliyaya səfər etmiş ilk Fransa prezidentidir. Fransa Braziliyanın bir sıra sahələrində fəal iştirak etmək istəyir.
Nəzərə alsaq ki, Makronun prezidentliyi dövründə Fransanın Afrika siyasəti uğursuzluğa düçar olub, Cənubi Qafqazda alayarımçıq durumdadılar, o zaman Parisin Braziliyada mövqelərini gücləndirmək cəhdi hansısa səmərə verərmi? Üstəlik, Braziliya Rusiyanın dost ölkələrindən biri olmaqla yanaşı, həm də BRİKS təşkilatının üzvüdür. Rusiya da BRİKS-də söz sahibidir.
“İstənilən halda, Fransanın Braziliyada möhkəmlənməsi mümkünsüzdür”
Sözügedən məsələyə aydınlıq gətirən Demokratik Dəyişim Partiyası Təşkilat Komitəsinin sədri Əli Mustafa “Bakı-Xəbər”ə açıqlamasında buna bir neçə aspektdən yanaşdı: “Əvvəla, Fransanın son vaxtlar dünya siyasətində mövqeyinin zəifləməsi reallıqdır. Afrika uzun müddət Fransanın nüfuz dairəsində olub. Artıq yeni dünya nizamı və qaydaları formalaşdığı üçün Fransa Afrika ölkələrindən qovulur. Bu, əsasən onunla bağlıdır ki, indiyə qədər qüvvədə olan razılaşmalar artıq əhəmiyyət kəsb etmir. Halbuki, Qərbi Afrika ölkələri uzun müddət Fransanın nüfuz dairəsində olub. Yeni dünya düzənində sanki hər kəs öz gücü ilə mübarizə aparır və yenidən dünyada, necə deyərlər, öz payını almağa çalışır. Bu, təbii ki, ilk növbədə böyük dövlətlərə aiddir. Yəni onların bəlli bir nüfuz dairə prinsipi var idi və indi o bölgü artıq əhəmiyyətini itirib. Kim güclüdürsə, o, daha çox nüfuz dairəsinə sahib olur. Bu baxımdan da artıq Fransanın gücünün çatmadığı məqamlar ortaya çıxır. Reallıq odur ki, Afrikada Fransa sürətlə sıxışdırılır. Orada Rusiya, Çin, Türkiyə güclənir. Hətta Birləşmiş Ştatların belə, orada bəzi mövqeləri getdikcə zəifləyir. Bu isə o deməkdir ki, dünyanın bugünə qədər olan o status-kvosu dəyişir. Bu baxımdan da Fransa getdikcə güc itirir. Digər tərəfdən, Fransa Cənubi Qafqazda çox çalışdı ki, regionda mövcudluğunu saxlasın. Ancaq buna nail ola bilmədi. Çünki Minsk Qrupunun həmsədri kimi Fransa 30 il yalnız və yalnız ermənilərə kömək etməklə məşğul oldu. Həmsədr olduğu vaxt tərəfsiz olmadı. İndi vəziyyət dəyişib və Azərbaycan güclənərək ərazilərini işğaldan azad edib. Belə olan halda bundan sonra biz Fransaya necə etibar edə bilərik? Bu da Fransanı daha da qəzzəbləndirib və açıq şəkildə Ermənistanın yanında yer alıb. Bir sözlə, ənənəvi nüfuz dairəsinə malik olan ölkələrdə mövqelərini itirən Fransanın Cənubi Amerkaya üz tutması anlaşılandır. Əvvəlki müstəmləkələrdən qovulan Fransa yeni ərazilər arayışındadır. Ancaq Fransanın Brazilyada güclənəcəyi real görünmür. Çünki Braziliya böyük ölkədir. Son dövrlər aktivliyini artırıb. Digər aparıcı ölkələr istəməz ki, Fransa orada güclənsin. Başqa bir tərəfdən, Brazilya BRİKS təşkilatının üzvü olsa da, Fransa da bu birliyə gizli formada yaxın mövqedədir. Sadəcə olaraq, Fransa üzdə ABŞ və İngiltərə ilə müttəfiq kimi davranır. Əslində isə bu ölkələrlə ənənəvi rəqib kimi davranır. İstənilən halda, Fransanın Braziliyada möhkəmlənməsi mümkünsüzdür. Çünki onların da öz problemləri var. Ən başlıcası, böyük beşliyə iddia edən Braziliya Fransaya bu imkanı tanımaz. Ancaq hansısa mərhələdə Fransanın BRİKS-lə yaxınlaşması baş verə bilər”.
Vidadi ORDAHALLI
