Qərbin xəyanətkarlığı Ukraynanı yarıyolda qoyur...
Rusiya-Ukrayna müharibəsi, əslində isə Rusiya ilə Qərb arasında qarşıdurma “Crocus City Hall”da baş vermiş terror aktından sonra özünün yeni mərhələsinə qədəm qoyur. Görünən odur ki, bu olaydan sonra Rusiya Ukraynaya qarşı daha kəskin addımlar atacaq.
Hazırda Rusiya birmənalı şəkildə terror aktının arxasında məhz Ukraynanın dayandığını sübut etməyə çalışır. Bu fonda Rusiya Federal Xidmətinin rəhbəri Aleksandr Bortnikov Moskva yaxınlığındakı “Crocus City Hall”da baş vermiş terror aktında Ukrayna izinin olmasını açıqlayıb. Onun sözlərinə görə, bu cür məlumatlar terror aktı ilə bağlı cinayət işinin istintaqı çərçivəsində saxlanılan şəxslərdən alınıb. Bortnikov qeyd edib ki, Rusiya xüsusi xidmət orqanlarının ölkədə seçki günlərində terror aktının hazırlanması barədə məlumatı olub. Rusiya Təhlükəsizlik Şurasının katibi Nikolay Patruşev də “Crocus City Hall”da baş verən terror aktında Ukraynanın əli olduğuna dair açıqlama verib. Belə ki, jurnalistin terror aktının arxasında Ukraynanın, yoxsa İŞİD terror təşkilatının dayanması ilə bağlı sualına Patruşev qısa olaraq “Əlbəttə Ukrayna” cavabını verib. Rusiya Qərbin təlimatları əsasında Ukraynanın belə bir addım atdığını da daha çox gündəmə gətirməyə çalışır. Amma Kiyev özü, eləcə də Qərb bunları inkar edir. ABŞ Dövlət Departamentinin mətbuat xidmətinin rəhbəri Metyu Miller bu xüsusda qeyd edir: “Amerika Birləşmiş Ştatları “Crocus City Hall”da törədilən terror aktında Vaşinqton, London və Kiyevin əli olduğunu inkar edir və bununla bağlı heç bir sübut yoxdur. Əvvəla bu, sadəcə olaraq, doğru deyil. Biz açıq şəkildə bildirdik ki, Ukraynanın bu işə qarışdığına dair heç bir sübut yoxdur”. Amma Rusiyanın artan aqressiyası fonunda Qərb yenə Ukraynanı meydanda tək qoyur. Bu fonda “Politiko” nəşri yazır: “Ukrayna genişmiqyaslı müharibə başlayandan bəri özünün ən təhlükəli dövrünə yaxınlaşır. Sual yaranır: ölkənin özünü itirmək təhlükəsi varmı? Tərəfdaşları ölkəni aktiv şəkildə silahlarla təmin etdi. Zəif rus taktikası və ovaxtkı baş komandan Valeri Zalujnının çevik düşüncəsi sayəsində Ukrayna cəsarəti milləti xilas etdi. Qərb silahları və texnikası böyük miqdarda gəlsə də, heç vaxt tez çatmırdı və çox zaman Rusiyanın eskalasiyasından qorxan, bəzən Kremldən gələn nüvə təhdidlərindən çəkinən həm ABŞ, həm də Avropa liderlərinin şübhələri ilə müşayiət olunurdu. Ukraynalıların mütəmadi olaraq qeyd etdiyi kimi, alınan silahlar ölkənin sağ qalması üçün kifayətdir, lakin müharibədə qalib gəlmək üçün kifayət deyil. Üstəlik, son aylarda silahlar xeyli azalır”. Bu durumda olduqca maraqlı açıqlama Avstriyanın keçmiş xarici işlər naziri Karin Knaysldan gəlib. O bildirib ki, NATO keçmiş Yuqoslaviyada etdiyi kimi, indi Ukraynaya da vaxtı keçmiş döyüş sursatları göndərir. O, Kosovoya səfəri zamanı rastlaşdığı bir hadisəni danışıb: “1999-cu ilin iyun-iyul aylarında ilk dəfə Kosovoya bir qrup alman istehkamçı ilə birlikdə getdim. Orada söhbət əsnasında bizə dedilər ki, Serbiyada piyada əleyhinə minalar istehsal olunmur. Bütün bu döyüş sursatları NATO arsenalından idi. Onların partlamamasının səbəbi isə, bu gün Ukraynada olduğu kimi, vaxtı keçmiş döyüş sursatlarından istifadə edilməsi idi. İndi də “Tomahawk” raketləri. NATO “silmək istədiyi” sursatları Ukraynaya göndərməkdədir”. Knaysl qeyd edib ki, tarix bugünə qədər davam edir: “Kosovolular qurban, serblər təcavüzkar idi, indiki vəziyyətdə problemlərə baxanda 1999-cu ildən bəri heç nəyin həll olunmadığını görürük”.
Bunlar o fonda baş verir ki, nə Ukrayna, nə Rusiya, nə də hər iki tərəfin önəmli müttəfiqləri üçün sülh sazişinin bağlanmasına zəmin görünür. Kiyev administrasiyası beynəlxalq səviyyədə tanınmış sərhədlərin bərpası və rus qoşunlarının ölkədən çıxarılması ilə bağlı qətiyyətli mövqe nümayiş etdirir. Moskva administrasiyası isə Ukraynanın real ölkə olmadığını və Rusiya qüvvələrinin öz məqsədlərinə çatana qədər müharibəni davam etdirəcəyini iddia edir. Min kilometrə qədər uzanan cəbhə xəttinin forması 2022-ci ilin payızından bəri çox az dəyişib. İki il əvvəl genişmiqyaslı işğaldan sonra bir neçə ay ərzində Ukrayna Rusiya qüvvələrini şimaldan və paytaxt Kiyev ətrafından geri qovdu. Həmin ilin sonunda şərqdə və cənubda da geniş əraziləri geri aldı. Bununla belə, indi Rusiya qüvvələri bölgədə möhkəm istehkamlarla məskunlaşıb. Ukraynalılar silah-sursatlarının tükəndiyini deyirlər. Hazırda Ukraynanın, 2014-cü ilin martında ilhaq edilmiş Krım və Rusiyanın az sonra ələ keçirdiyi Şərqi Donetsk və Luqansk vilayətlərinin böyük hissəsi də daxil olmaqla, təxminən 18 faizi Rusiyanın işğalı altındadır. Kiel Dünya İqtisadiyyatı İnstitutunun məlumatına görə, son iki il ərzində Ukraynaya böyük miqdarda hərbi, maliyyə və humanitar yardım göndərilib, o cümlədən 2024-cü ilin yanvarına qədər Avropa İttifaqı təsisatlarından təxminən 92 milyard dollar və ABŞ-dan 73 milyard dollar ayrılıb. Amma indi vəziyyət dəyişir. ABŞ Konqresinin Ukraynaya təklif etdiyi 60 milyard dollarlıq yeni yardım paketi daxili siyasi münaqişələrdə ilişib qalıb. Avropa da yardımı azaldır. Sanksiyalar isə Qərb ölkələrinin ümid etdiyi kimi nəticə vermədi və Rusiya həm neftini satmağa, həm də hərbi sənayesi üçün hissələri və komponentləri təmin etməyə davam edir. Siyasi və hərbi analitiklər heç bir tərəfin təslim olmaq istəmədiyini nəzərə alaraq, müharibənin uzun müddət davam edəcəyini təxmin edirlər.
Nahid SALAYEV
