Turizm Azərbaycana pul qazandırsa da, ciddi problemlər var...
Dövlət Sərhəd Xidmətinin məlumatına əsasən 2023-cü ildə Azərbaycana dünyanın 187 ölkəsindən 2 milyon 86 min nəfər və ya əvvəlki illə müqayisədə 30,2 faiz çox əcnəbi və vətəndaşlığı olmayan şəxs gəlib.
2022-ci ildə Azərbaycana səfər edənlərin sayı 1 milyon 602 min nəfər idi. Beləliklə, ötən il Azərbaycana gələnlərin sayı bir il öncə ilə müqayisədə 484 min nəfər artıb.
2022-ci illə müqayisədə Çindən, Cənubi Koreyadan, Türkmənistandan, Hindistandandan, Qazaxıstandan və digərölkələriən gələnlərin sayı əhəmiyyətli dərəcədə artıb. Ölkəmizə gələn əcnəbilər və vətəndaşlığı olmayan şəxslərin 71,4 faizi hava, 27,3 faizi dəmir yolu və avtomobil, 1,3 faizi isə dəniz nəqliyyatından istifadə edib. Ötən il ölkəmizə gələnlərin sayında artım da olsa, turist sayı hələ də pandemiyadan öncəki səviyyəyə çatmayıb. Məsələn, 2019-cu ildə Azərbaycana səfər edən turistlərin sayı 3 milyon nəfəri aşırdı. Bu baxımdan, ötən il Azərbaycana sgələnlərin sayı pandemiyadan öncəki illə müqayisədə 34 faiz az olub. Laki onu da qeyd edək ki, koronavirus pandemiyası başlayandan - 2020-ci ildən bəri artıq dörd ildir ki, Azərbaycanın quru sərhədləri bağlı qalır. Rəsmi qərarda bu tibbi səbəblərlə izah edilir. Quru sərhədlərinin bağlı qalması ölkəyə gələn turistlər arasında hava nəqliyyatından yararlananların payını artırıb. Yuxarıda qeyd olunduğu kimi, ötən il Azərbaycana gələnlərin 71.4 faizi hava nəqliyyatından istifadə edib. Pandmeiyadan öncə bu göstərici 40.5 faiz idi. Azərbaycana gələnləri bölgələr üzrə gözdən keçirəndə bəlli olur ki, onların 40 faizi MDB ölkələrinin, 17 faizi körfəz ölkələrinin, beş faizi də Avropa İttifaqı ölkələrinin payına düşüb. Cari ildə ölkəmizə gələn turistlərin sayında daha böyük artım gözlənilir. Xatırladaq ki, bu il ölkəmizdə “Formula 1”, BMT-nin İqlim Dəyişikliyi üzrə Çərçivə Konvensiyasının Tərəflər Konfransının 29-cu sessiyası, yəni COP29 keçiriləcək. Bunlar turizmə təkan verən tədbirlərdir. Azərbaycan Turizm Agentlikləri Assosiasiyasının İdarə Heyətinin sədrinin müşaviri Müzəffər Ağakərimov qeyd edi rki, Azərbaycan yaxın gələcəkdə bütün Qafqazda turizm sahəsi üzrə ilk yeri tutacaq. Onun sözlərinə görə, bunun üçün əsas var: “Azərbaycan əhalinin sayına, heç bir bloka qoşulmadığına, sabitliyinə, qonaqpərvərliyinə, mətbəxinə və digər amillərə görə bütün dünyada turistləri cəlb edir. Əvvəlki illərdə Azərbaycanda müxtəlif beynəlxalq tədbirlər keçirilən zaman qonaqlar verdikləri müsahibələrində əsasən Azərbaycan xalqının qonaqpərvərliyi, mətbəxi, təbiətimizin onları valeh etdiyini deyiblər. Gələn hər qonaq özü ilə sonradan çoxlu qonaq gətirir".
Bununla belə hesab edilir ki, quru sərhədlərimiz açılsa, Azərbaycan turizmdən daha çox gəlir əldə edə bilər. Sərhədlərin açılması ölkə turizmi üçün vacib bir məsələdir. Turistlərin əksəriyyəti qonşu ölkələrdən quru yollarla ölkəmizə gəlməyə üstünlük verirlər. Sərhədaşırı turizm vasitəsilə turistlər yaxın bir ölkədən Azərbaycana oradan da Gürcüstana səfər etməyi planlayırlar. Eyni şəkildə Gürcüstana gəlmək istəyən turistlər sonradan Azərbaycana üz tuturlar. Bəzi turistlər şəxsi maşını ilə yaxın ölkələrə səfər etməyə üstünlük verirlər. Heab olunur ki, quru sərhədlər açılandan sonra ölkəmizdə turistlərin sayı artacaq. Ölkə turizm sahəsinin inkişafını prioritet elan edib. Ona görə də bu bəyanata paralel olaraq, quru sərhədlərin bağlı qalması məqsədə çatmağa xələl gətirir. Bundan başqa, hələ də Azərbaycana gələn turistlərin böyük əksəriyyəti yalnız Bakıda qalmağa üstünlük verir. Bölgələr xarici turist cəlb etməkdə paytaxt hotellərinə yenə də uduzurlar. Paytaxtın infrastrukturunu nəzərə aldıqda bu normal qarşılana bilsə də, regional gecələmə sayında fərqin böyük olması diqqətdən kənarda qalmamalıdır. Təəssüf ki, hələ də bölgələr turizm potensialını tam təqdim edə bilmirlər və da xarici turist cəlbində çətinlik yaradır. Digər tərəfdən, əksər rayonlarda turizm xidmətlərinin qiyməti yüksək olaraq qalmaqdadır. Keyfiyyət isə hələ də standartlardan geri qalır. Nəticədə, bölgələrin böyük turizm potensialından tam istifadə olunmur. Xüsusən də işğaldan azad edilmiş ərazilərdə bu məqama daha çox diqqət olunması vacib sayılır. Bunlara paralel olaraq, Azərbaycanda turizm polisinin yaradılması təklif olunur. Sözügedən təklifi Azərbaycan Turizm Agentlikləri Assosiasiyasının təşkilatçılığı ilə “Turizm sənaye subyektlərinin ilin yekunları və COP29 ərəfəsində çağırışlar” forumunda Azərbaycan Turizm Bloqerləri Assosiasiyasının İdarə Heyətinin üzvü Mirsəməd Cəfərli verib. O “bizimmedia”ya bildirib ki, turizm polisi Daxili İşlər Nazirliyinin tərkibində yaradılan xüsusi qurumdur: “Xarici təcrübədə belədir ki, orada işləyən əməkdaşların əksəriyyəti turistlərin təhlükəsizliyini qoruyurlar. Bir çox ölkələrdə bu praktika var. Hətta qonşu Gürcüstanda, Rusiyada, həmçinin Özbəkistanda, Malayziya və Tailandda turizm polisi fəaliyyət göstərir. Bu polislər 2-3 xarici dil bilməlidirlər. Hansısa restoran, istirahət mərkəzində anlaşmazlıq olanda, turist bilmir ki, kimə müraciət etsin. Buna görə də, turizm polisləri dil bilməlidirlər ki, xarici qonaqları başa düşə bilsinlər”. Assosiasiya rəsmisinin sözlərinə görə, çox vaxt turistləri marketlərdə, yeməkxanalarda, taksi xidmətində qiyməti yüksək deyərək aldadırlar və bu işi güc strukturları araşdırır: “Lakin turistlər üçün ayrıca polis fəaliyyət göstərsə, bu, daha sistemli olar. Onlar həm də gülərüz, mehriban və ölkəmizi layiqincə təmsil etməyi bacarmalıdırlar. Yəqin ki, Daxili İşlər Nazirliyində də bu cür polislər çoxdur. Təbii ki, turizm polisini Daxili İşlər Nazirliyi seçməlidir. Onu da qeyd edim ki, xarici ölkələrdə turizm polisinə maaş daha artıq verilir. Ona görə ki, onlar bir neçə dil bilirlər”.
Samirə SƏFƏROVA
