Katolikosla Paşinyan bir-birinə qarşı oynayır, arada revanşistlər qazanır...
Tural İrfan: “Birmənalı şəkildə düşünmürəm ki, indiki iqtidar tamamilə erməni kilsəsinin ideologiyasına qarşı çıxır”
Bütün ermənilərin katolikosu II Qareginin Yeni il bayramı münasibəti ilə Ermənistan xalqına müraciəti ölkədə siyasi qalmaqala səbəb olub.
Belə ki, katolikosun Ermənistanın İctimai Televiziyası ilə ənənəvi vaxtında çıxışına icazə verilməyib. Adətən II Qareginin çıxışı gecə yarısına bir neçə dəqiqə qalmış və dövlət başçısının çıxışından əvvəl İctimai Televiziyada yayımlanırdı.
Lakin bu dəfə ənənə pozulub. İctimai Televiziya son anda heç bir izahat vermədən Patriarxın Yeni il müraciətinin gecə yarısından əvvəl yayımlanmayacağını bildirib. Bunun əvəzində “Xəbərlər”in axşam buraxılışında bütün ermənilərin katolikosunun müraciətinin səsləndirilməsi təklif olunub. Lakin Eçmiədzin bunu məqsədəuyğun saymayıb və təklifdən imtina edib.
Bütün ermənilərin katolikosunun çıxışı gecə yarısına yarım saat qalmış Ermənistan telekanalında və sosial şəbəkələrdə yayımlanıb. Bu sifarişin hökumətdən gəldiyi bildirilir. Ona görə də katolikosun çıxışına qoyulan qadağa Baş nazir Nikol Paşinyanla II Qaregin arasında onsuz da gərgin olan münasibəti daha da dərinləşdirib.
Ermənistanda baş verənlər Paşinyan hakimiyyəti ilə katolikos II Qareginin arasında həqiqi gərginlikdir, yoxsa görüntü xarakteri daşıyır? Deyirlər ki, Qareginin Yeni il müraciətinin İctimai TV-də yayımlanmasına icazə verilməməsi də təkcə kilsə-hakimiyyət qarşıdurmasından yox, həm də katolikosun qondarma “artsax”dan bəhs etməsindən qaynaqlanır. Belə nəticəyə gəlmək olarmı ki, baş verənlər Ermənistanda kilsə-iqtidar davası kimi görünsə də, əslində ermənilərin Qarabağ iddiasından asanlıqla əl çəkməyəcəyini sübut edir? Çünki erməni terroru və separatizminin mənbəyi həmişə kilsə olub.
İlhahiyyatçı Tural İrfan “Bakı-Xəbər”ə açıqlamasında bildirdi ki, əvvəldən erməni kilsəsi Qarabağ iddiasından əl çəkməyib: “Erməni kilsəsinin tək Azərbaycana qarşı deyil, Türkiyəyə qarşı da torpaq iddiaları olub hər zaman. Bu ideologiya ilə də erməni dövləti formalaşıb. Ona görə də, birbaşa kilsəni bu fikirdən uzaqlaşdırmaq o qədər də asan olmayacaq. Paşinyan hakimiyyətinə qədər olan hakimiyyətlərin dövründə də kilsə-iqtidar birliyi hər zaman olub. Əvvəlki rəhbərlərin hakimiyyətə gəlməsində də kilsənin həlledici rolu olub. Rusiya yönümlü əvvəlki hakimiyyət dönəmində Qarabağın işğal məsələsi reallaşmışdı. Şübhəsiz ki, Paşinyanın apardığı siyasət kilsə ilə iqtidar arasında baş verən münaqişələri müəyyən qədər kökləyir, narazılıq yaradır. Ancaq məsələ ondan ibarətdir ki, Paşinyan hakimiyyətini də tam kilsə iddialarının əksinə hesab etmək olmaz. İndiki dövrdə Azərbaycanla, Türkiyə ilə olan münasibətlərin normallaşması, sülhün bərqərar olması, Avropa ilə əlaqələrin sıx olması kilsənin belə revanşist iddialarının reallaşmasına zəmin yaratmır. Eyni zamanda kilsənin bu fikirləri Paşinyanın apardığı siyasətə maneçilik törədir. Paşinyanın indiki dövrdə umduğu məsələlərin reallaşmasına kimi kilsənin bu fikirlərdən əl çəkməsi vacibdir. Ona görə də, hazırda gərginlik var. Ermənistan iqtidarı ilə kilsə arasında münaqişə davam edir. Bunu Paşinyan hakimiyyəti açıq bəyan etməsə də, hər bir halda erməni xisləti revanşizmə hazırdı, qəlblərinin dərinliklərində onu qoruyub saxlayıblar. İndiki reallıq revanşist fikirlərin gündəmə gəlməsinə zəmin yaratmır, hazırki erməni hakimiyyətinə sərf etmir. Ola bilər ki, bir müddət keçdikdən sonra Ermənistan iqtidarı kilsədən daha radikal şəkildə iddialar irəli sürsün. Amma qeyd etdiyim kimi, hazırki dövrdə kilsənin qondarma arsax iddialarından əl çəkməməsi Ermənistan hakimiyyətinə sərf etmir. Birmənalı şəkildə düşünmürəm ki, indiki iqtidar tamamilə erməni kilsəsinin ideologiyasına qarşı çıxır. Sadəcə, səthi olaraq zahirdə belə görüntü yaradırlar. Bu iddiaları arxivə atmağa çalışırlar. Lazım gəldikdə bu iddiaları önə çəkib, lazım gələndə də ortadan qaldırsınlar. Məsələ ondan ibarətdir ki, ermənilər fürsət gözləyir. Amma bu məsələlərin çox gərginləşəcəyini düşünmürəm. Ermənistan hakimiyyəti həm görüntü olsun deyə, həm də öz nüfuzunu qaldırmaq üçün müxalifətin və kilsənin ona təzyiq göstərdiyini göstərməyə çalışır”.
Məhəmmədəli QƏRİBLİ
