Qarabağ separatçıları hamılıqla Fransaya köçür...
Məlum olduğu kimi, Azərbaycan ərazisində özünü müstəqil elan edib 30 il davam etmiş “Dağlıq Qarabağ Respublikası” cari ilin yanvarın 1-də ləğv olunmalı idi.
Bu barədə “fərmanı DQR-in son prezidenti” Samvel Şahramanyan Azərbaycanın bir günlük antiterror əməliyyatlarından sonra vermişdi və sənəd 2024-cü il yanvarın 1-dən qüvvəyə minməli idi. Amma ötən ilin sonuna az qalmış, yəni dekabrın 22-də o, sözünü geri götürdü və separatçı ”respublikanın qanunvericiliyində dövlət institutlarının” ləğvini dəstəkləyən heç bir sənədin olmadığını bəyan etdi.
Burada qeyd edək ki, Ermənistanda da separatçı hökumətin de-fakto fəaliyyəti yaxşı qarşılanmır. Şahramanyana gəlincə, o da ermənilə birlikdə könüllü şəkildə Qarabağı tərk edib. Oktyabrın 19-da Şahramanyan İrəvanda başqa bir “fərman” imzalayıb və “fərmana” görə, “prezident, dövlət naziri və digər rəsmilər” maaş almadan fəaliyyətlərini Ermənistanda davam etdirəcəklər. Şahramanyanın köməkçisi Vladimir Qriqoryan deyib ki, Şahramanyan oktyabrın 19-da imzaladığı fərmanla sentyabrın 28-də “DQR”-in buraxılması barədə imzaladığı fərmanı ləğv edib. Finlandiyanın STT xəbərlər agentliyinin müxbiri Suomen Tietotoimisto yazır ki, Şahramanyan sentyabr ayında, Azərbaycanın hərbi əməliyyatlarından sonra “DQR”in buraxılması barədə fərman imzalasa da, separatçı lider belə görünür ki, öz sözlərini “yeyib”: “Dekabrın 22-də Şahramanyan elan edib ki, bundan əvvəl özünün imzaladığı fərman etibarlı deyil”. “Deutsche Welle” telekanalının şərhçisi Yuri Reçeto hesab edir ki, Şahramanyanın öz “fərmanını” ləğv etməsinin heç bir nəticəsi olmayacaq. O, Şahramanyanın “fərmanı” ləğv etmək qərarına Qarabağ qaçqınlarından olan təzyiqləri səbəb kimi göstərir: “Ona olan təzyiqlər çoxdur və Qarabağı Azərbaycana verməsi barədə ittiham onun üçün ağırdır. Çox güman ki, bu şərhinin səbəbi budur. Amma bu, Dağlıq Qarabağın fiziki olaraq artıq mövcud olmadığı faktını dəyişmir”. Bunlar fonunda BBC xatırladır ki, Azərbaycanla sülh barədə danışıqlar aparmaqda olan Ermənistan öz ərazisində “sürgündə hökumətin” fəaliyyətinə icazə verməyəcəyini bildirib. Baş nazirin sözçüsü Taron Çaxokyan deyib: “Ermənistan hökuməti Qarabağ dövlət institutlarının ölkədə mövcudluğunu mümkün hesab etmir. Bu, Ermənistanın təhlükəsizliyinə təhdid yaradır”. Çaxokyan qeyd edib ki, Ermənistanda ikinci hökumət və ya ikinci dövlət ola bilməz, Qarabağ qurumları qaçqınların problemini həll etməyə qadir deyil. Millət vəkili Lili Minasyan separatçıları provokasiyada ittiham edib və deyib ki, hüquq-mühafizə orqanları onlara qarşı sərt qanuni tədbirlər görməlidir. Hakim “Vətəndaş Müqaviləsi” partiyasının katibi Artur Hovhanisyan isə bəyan edib ki, Ermənistanda yalnız bir qanuni seçilmiş hazırkı hökumət mövcuddur: “Ermənistanı Azərbaycanla yeni hərbi provokasiyaya çəkmək planları məhv ediləcək və onun müəllifləri ağır cəzalandırılacaq”.
Bu arada, separatçı hökumətin Fransada yerləşməsinə dair təkliflər var. Belə ki, BBC-nin məlumatına əsasən, siyasi təhlilçi Hmayak Hovhannisyan deyib ki, “Qarabağ hökuməti Ermənistanı, erməni xalqını və Dağlıq Qarabağdan olan qaçqınları dəstəkləməyə qətiyyətlə sadiq olan” Fransaya köçməlidir. Ermənistan baş naziri Nikol Paşinyan bildirib ki, Qarabağ ermənilərinin öz müqəddaratını təyin etmə haqları üçün mübarizə aparmaqdansa, öz ölkəsinin gələcəyinə üstünlük verəcək. “Dağlıq Qarabağ Respublikası” dünyada heç zaman tanınmayıb, hətta Ermənistanın özü belə, verdiyi hərbi və maliyyə dəstəklərinə baxmayaraq, qurumu tanımayıb. Ermənistan 2020-ci il İkinci Qarabağ müharibəsindən sonra ilk dəfə keçən il Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü tanıdığını da bəyan edib. Azərbaycan deyir ki, Qarabağı tərk etmiş ermənilər ölkə vətəndaşlığını qəbul etmək şərti ilə geri qayıda bilərlər. Bununla yanaşı, Azərbaycan həmçinin bildirir ki, Ermənistan da öz növbəsində, 1980-ci illərin sonundan Ermənistandan qaçqın düşmüş azərbaycanlıların öz evlərinə qayıdışını təmin etməlidir. Azərbaycan Ermənistanla sülh müqaviləsi imzalamasının şərtlərini açıqlayıb. Keçən ay çıxışı zamanı Azərbaycan prezidenti İlham Əliyev deyib ki, Ermənistan Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü tanımalı, keçmiş "Dağlıq Qarabağ respublikasını" unutmalı və sərhədin delimitasiyası məsələsində konstruktiv olmalıdır. O, həmçinin, sülh müqaviləsində Azərbaycanda etnik ermənilərin haqları məsələsinə toxunulmayacağını da şərt kimi qoyub və deyib ki, əks halda sənəddə Ermənistandan qaçqın düşən azərbaycanlıların haqları barədə də maddə olmalıdır: “Əgər onlar saziş layihəsində Azərbaycanda yaşayan erməniləri milli azlıq kimi qeyd etmək istəyirlərsə, onda bu, qarşılıqlı olmalıdır və Ermənistandan güclə deportasiya olunmuş azərbaycanlıların Ermənistana qayıtmaq və orada yaşamaq hüquqları da əks olunmalıdır”. Ermənistanın buna münasibəti hələ ki, məlum deyil. Amma jurnalistlərə müsahibəsində Ermənistan parlamentinin rəhbəri Alen Simonyan bildirmişdi ki, nə vaxtsa Ermənistana azərbaycanlılar, Azərbaycana isə ermənilər köçüb yaşaya bilərlər. Hələlik isə separatçı hakimiyyətin Ermənistanda fəaliyyətini davam etdirib-etdirməyəcəyi məlum deyil, amma onun “DQR”i yenidən diriltmə cəhdlərində israrı hələ ki, davam edir. İndi İrəvan özü bunun qarşısını almalıdır. Nəzərə alınmalıdır ki, Azərbaycan və Ermənistan sülh müqaviləsi imzalamağa yaxın olduqları barədə müsbət bəyanatlar verməkdədirlər. Bu il belə bir müqavilənin imzalanması imkanları hər zamankından daha yaxın ola bilər. Elə o səbəbdən buna qarşı istənilən cəhd məhv edilməlidir.
Nahid SALAYEV
