Pul bazamız 67 milyon manat azalıb - səbəb?
Əkrəm Həsənov: “Pul bazası artırılmalıdır ki, iqtisadi aktivlik artsın”
Azərbaycanda pul bazası yenidən azalıb. Mərkəzi Bankın məlumatına görə, dekabrın ilk gününə ölkə üzrə pul bazası əvvəlki ay ilə müqayisədə 67.6 milyon manat azalaraq 18 milyard 334 milyon manata düşüb.
Qeyd edək ki, pul bazasının tərkibinə dövriyyədə olan nağd pul və bank ehtiyatları daxildir.
Bəs pul bazasının azalmasının əsas səbəbləri nələr ola bilər, bazara necə təsir edə bilər?
“Hazırda sahibkarlar bir-birinə vaxtında ödəniş etmirlər, gecikmələr çoxdur, bu da onunla bağlıdır ki, məhz pul çatmır”
Bank sahəsi üzrə ekspert Əkrəm Həsənov “Bakı-Xəbər”ə açıqlamasında qeyd etdi ki, pul bazası Mərkəzi Bankın dövriyyəyə buraxdığı pul, manat həcmidir. Dövriyyədə həmin pula uyğun kifayət qədər mal varsa, bu halda heç nəyə təsir etmir. Dövriyyədə olan malların, xidmətin həcmi azalırsa, ancaq pul bazası çoxdursa, bu, qiymət artımına səbəb olacaq: “Bu səbəbdən də Mərkəzi Bank elə etməlidir ki, “nə şiş yansın, nə kabab”. Eyni zamanda, qiymət artımının qarşısını almalıdır. İlin əvvəlində pul bazası 16 milyard 885 milyon manat idi. Noyabrda 18 milyard 334 milyon manatdır və 1 milyarddan çox artıb. Sentyabrda 17 milyondan çox idi. Yəni ay ərazində bir qədər azaldı, qalxdı. Böyük ehtimalla, ilin sonuna yenə artacaq. Çünki ilin sonuna xərclər çoxalır. İlin əvvəlinə baxsaq, artıb. Prinsipcə, pul gərək çox olsun ki, iqtisadi aktivlik olsun. Bu gün Mərkəzi Bank istəsə, qiymət artımı baş verməz”.
Ekspert onu da əlavə etdi ki, bu gün ölkədə pul qıtlığı hiss olunur. Pul bazası azdır: “Ümumiyyətlə, ölkədə pula tələbat çoxdur. Məsələn, hazırda sahibkarlar bir-birinə vaxtında ödəniş etmirlər, gecikmələr çoxdur. Bu da onunla bağlıdır ki, məhz pul çatmır. Başvermə səbəbi isə odur ki, Mərkəzi Bank pul bazasını “inflyasiyaya qarşı mübarizə aparıram, qiymət artımının qarşısını alıram” adı altında azaldır. Əslində bu, inflyasiyaya qarşı yox, daha çox devalvasiyaya qarşıdır. Pul həcmini ona görə sıxırlar ki, xarici valyuta az alınsın. Optimallaşdırma ilə bağlı isə mən onun tərəfdarıyam ki, pul həcmi artırılmalıdır. Yəni pul bazası artırılmalıdır ki, iqtisadi aktivlik artsın”.
Günel CƏLİLOVA
