Avropada hakimiyyət şovinistlərin əlinə keçir - Makronlar, Borrellər qitəni bu günə qoydu...
Yeganə Hacıyeva: “Bunun məntiqi nəticəsi kimi Avropa ölkələrində millətçilər seçkilərdə önə çıxır”
Cozef Borrell 2024-cü ildə Avropa Parlamentinə keçiriləcək seçkilərdə ifrat sağçıların qalib gələcəyindən qorxur. Bu barədə Avropa İttifaqının Xarici Siyasət Departamentinin rəhbəri Britaniya nəşrinə müsahibəsində bildirib.
Borrellin fikrincə, 2024-cü ildə Avropa Parlamentinə seçkilər ABŞ-dakı prezident seçkiləri qədər ölümcül ola bilər. Avropalı diplomat Avropanın müxtəlif ölkələrində sağçı partiyaların əldə etdiyi uğurlara diqqət çəkib, onun sözlərinə görə, bu, miqrasiya və həyat keyfiyyətinin pisləşməsi ilə əlaqəli narahatlıqlarla bağlıdır:
“Avropa Avropada yaşamaq istəyən yüz minlərlə insan üçün maqnitdir. Həyat keyfiyyətini müqayisə etsək, bunu başa düşmək asan olar. Biz bəşəriyyətin yaratdığı siyasi azadlığın, iqtisadi rifahın və sosial birliyin ən yaxşı birləşməsiyik. Mən qorxuram. Mən avropalıların seçimindən qorxuram, çünki onlar qorxurlar. Elmi cəhətdən sübut edilmişdir ki, naməlumluq və qeyri-müəyyənlik qorxusu reaksiyaya səbəb olan bir hormon istehsal edir. Bu faktdır. Biz hər gün müharibənin pis cinayətləri haqqında eşidirik və bu, qorxuya yönəlmiş hormonal fəaliyyətə səbəb olur. Bu qorxunu istifadə edə bilən və yaxşı suallara pis cavablar verə bilən partiyalar avropalı seçicilərin dəstəyini qazana bilər”.
Gələn il Avropada sağ millətçi, faşist dini radikal partiyaların qalib gəlmək təhlükəsi nə qədərdir və bu perspektivdə indiki Makron, Borrel kimi siyasətçilərin məsuliyyəti varmı?
Poltoloq Yeganə Hacıyeva “Bakı-Xəbər”ə açıqlamasında bildirdi ki, qlobal siyasətdə son illər odioz, millətçi-radikal namizədlərin populyarlığı dalğasının Avropada tüğyan etməsi müşahidə olunur:
“Avropada yeni siyasi qüvvələrə hakimiyyətə gəlmək yolunda millətçilik, dini ayrıseçkilik ciddi bir karta çevrildi. Yeni nəsil siyasilər millətçi mövqe ortaya qoymaqla uğurlar əldə edirlər. Buna səbəb kimi Şimali Afrikadan köç etmiş, Avropa cəmiyyətinə inteqrasiyası mümkünsüz görünən bir neçə milyon qaçqın probleminin Avropanı silkələməsi və bunun fəsadlarını danışa bilərik. Avropaya üz tutmuş böyük miqrant axınının və bu axının özü ilə gətirdiyi yeniliklərin yerli cəmiyyətlərdə oturuşmuş dini, mədəni və məişət dəyərlərilə toqquşması bu cəmiyyətlər uçun xarakterikdir. Ənənəvi liberal düşüncə və dəyərlərin sarsılması ilə, liberal demokratik dəyərlərin radikal millətçi dəyərlərlə əvəzlənməsi müşayiət olunur.
Siyasi qüvvələr isə Avropaya təşrif buyurmuş, humanitar və sosial müavinət hesabına yaşamağa adət edən, çox zaman sığındıqları cəmiyyətlərin mədəni və dini dəyərlərinə aqressiv münasibətli, fərqli mədəniyyət daşıyıcısı olan və bir cox hallarda məhz sığındıqları Avropa dəyərlərinə nifrət edən gəlmələrin yerli cəmiyyətlərdə yaratdığı millətçi ab-havadan və cəmiyyətlərin yuxarıda sadaladığımız nüanslar səbəbilə hökumətlərdən narazılıqlarını siyasi alət olaraq istifadə edirlər.
Yerli qanunlara və yerli cəmiyyətlərin dəyərlər toplusu və institutlarına məhəl qoymayan, hörmət etməyən radikal əhval-ruhiyyəli miqrantlar, ard-arda baş verən terror aktlarındakı müsəlman miqrant izləri Avropada özünüqoruma instinkti kimi millətçilik əhvalının baş qaldırmasına, inkşaf etməsinə səbəb olur. Bunun məntiqi nəticəsi kimi Avropa ölkələrində millətçilər seçkilərdə önə çıxır. Avropa özünü bu şəkildə qorumaq yolunu tuturdu. Məhz bunun nəticəsidir ki, Aİ nəinki Türkiyə cəmiyyətində və postsovet məkanı ölkələrində, qitənin öz dövlətləri arasında da cəlbediciliyini və nüfuzunu getdikcə daha çox itirməkdədir. Bunu geosiyasi kontekstdə Qərbin süquta doğru gedişi kimi də qiymətləndirmək olar. Bu fonda Türkiyə, Çin, Braziliya, Pakistan, Hindistan və digər yeni “oyunçular”ın yüksəlməsi isə heç də təsadüfi sayılmamalıdır”.
Məhəmmədəli QƏRİBLİ
