Hindistan Ermənistanı ballistik raketlə silahlandırır...
Son dövrlər Hindistanla Ermənistan arasında silah ticarətinin intensiv qaydada inkişaf etməsi müşahidə edilir. Hazırda Hindistan Ermənistana ən müxtəlif silah növlərinin satışını həyata keçirir. Məsələn, ötən ay bu ölkə İrəvana 150 min ədəd qumbara satışı həyata keçirilib.
Bunun ardınca Hindistanın “Bharat Forge” şirkəti “MARK 155” təkərli özüyeriyən haubitsaların Ermənistan üçün nəzərdə tutulduğunu təsdiqləyib.
Onu da xatırladaq ki, hərbi əməkdaşlıq çərçivəsində 2020-ci ildə Ermənistan Hindistandan dörd “Svati” mobil radar sistemi alıb. 2022-ci ilin sentyabrında isə “Pinaka” reaktiv yaylım atəşi sistemləri, tank əleyhinə raketlər və müxtəlif növ raketlərin alınması üçün 245 milyon dollarlıq müqavilə imzalanıb. Bundan başqa, Hindistanın pilotsuz təyyarələri vurmaq üçün hava hücumundan müdafiə sistemləri istehsal edən “Zen Technologies” şirkəti Ermənistanda filial açmaq niyyətindədir. Digər məlumata görə isə, Hindistan Ermənistana “Akaş” kompleksi də tədarük etməyi düşünür. Ermənistan bu hava hücumundan müdafiə sistemlərini Hindistandan 600 milyon dollara alıb. Qeyd edək ki, “Akaş” qısa mənzilli zenit-raket kompleksi Hindistan Müdafiə Araşdırma və İnkişaf Təşkilatı tərəfindən yaradılıb. Kompleksin ilk uğurlu sınaqları 2007-ci ilin dekabrında baş tutub. O vaxtdan bəri bir neçə yeni modifikasiya yaradılıb. İndi də bəlli olur ki, Hindistan Ermənistanla raket sistemlərinin mümkün satışı ilə bağlı danışıqlar aparır. Hindistan Müdafiə Nazirliyinin tabeliyində olan Müdafiə Araşdırmaları və İnkişafı Təşkilatına istinadən “Indian Defence Research Wing” portalı bunu təsdiq edib. Xüsusilə Hindistan səsdən sürətli “BrahMos” qanadlı raketi və “Pralay” qısa mənzilli ballistik raketi tədarük etməkdə maraqlıdır. Qeyd edilir ki, “Pralay” raketinin uçuş məsafəsi 150-500 km, “BrahMos” raketi isə 290 km-ə qədərdir. Mənbə qeyd edib ki, Ermənistanla potensial sövdələşmə Hindistanın müdafiə ixracı və İrəvanla strateji tərəfdaşlığı üçün irəliyə doğru mühüm addımdır. Xatırladaq ki, hələ bu ilin iyulunda Hindistan mətbuatı Ermənistan Müdafiə Nazirliyinin nümayəndə heyətinin hərbi təchizat məsələlərini müzakirə etmək üçün Dehliyə səfəri barədə məlumat yayıb. Bundan əvvəl, cari ilin mayında Hindistanın yeni səfiri Sridxaran Madhusudhananın etimadnaməsini qəbul edən prezident İlham Əliyev onun diqqətinə çatdırıb ki, bu gün Ermənistanda ölkəmizə qarşı ərazi iddialarını davam etdirən revanşist qüvvələr baş qaldırır. Ermənistanın sürətlə silahlanmasının yeni təhlükələr yaratdığını bildirən dövlət başçısı qeyd edib: “Əgər doğrudan da Ermənistan Azərbaycan ilə sülh istəyirsə onda nə üçün 100 milyonlarla dollar dəyərində silah alır?”. Azərbaycan prezidenti vurğulayıb ki, bu siyasət bölgə üçün yeni təhdidlərə gətirib çıxara bilər. Lakin Hindistan bunu nəzərə almır, Ermənistanı silahlandırır. Hindistan səfiri isə Azərbaycan tərəfinin qaldırdığı məqamın aidiyyəti üzrə çatdırılacağını bildirib və ikitərəfli münasibətlərdə narahatlıq doğuran məsələlərin müzakirəsi üçün iki ölkə arasında dialoqun aparılmasının vacibliyini qeyd edib. Amma real durum tamam əks mənzərəni üzə çıxarır.
Ancaq onu da qeyd edək ki, Hindistan dünyanın ərazi və əhali baxımından öndə olan ölkələrindən sayılsa da, sosial-iqtisadi inkişaf cəhətdən geridədir. Bu ölkədə əhalinin böyük hissəsi səfalət içində yaşayır, istehsal etdiyi əksər məhsulların keyfiyyəti isə müasir dünya standartlarına cavab vermir. Bu, Hindistan istehsalı olan silahlara da aiddir. Bu mənada Ermənistan Hindistan silahlarına güvənib hansısa addım atsa, sadəcə, özünü yeni təhlükəyə atmış olacaq. Aydın məsələdir ki, İrəvanın Hindistandan aldığı bu silahlar heç də müdafiə məqsədi daşımır. Həmin silahları almaqda İrəvanın əsas məqsədi Azərbaycanı hədəfə almaqdır. Buradan görünür ki, Dehli də həmin məsələdə maraqlıdır. Azərbaycanın 2020-ci ildəki qələbəsi Dehlidə həyəcan yaradıb. Ölkə türk-müsəlman təsirindən qorxur. Ona görə də yenidən regional gücə çevrilə biləcəyinə ümid bəslədiyi Ermənistanla əməkdaşlığı intensivləşdirməyi zəruri sayır. Ümumən Hindistan yerli əhəmiyyətli münaqişələrdə qeyri-müsəlman tərəfin yanında olur. Ölkənin qorxduğu bir məsələ də var, bu da Azərbaycanın Qarabağdakı strateji məqsədlərinə çatdıqdan sonra Ankara–Bakı-İslamabad qrupunun səylərini Kəşmirə yönəltməsi. Bunlar fonunda Rusiya ilə münasibətlərin pozulması fonunda İrəvanın yaxınlıq göstərdiyi iki ölkə hələlik Fransa ilə Hindistandır. Ancaq Hindistan silahları nisbətən ucuz olması baxımından İrəvana daha yaxındır. Həm də Hindistandan alınan silahları İran vasitəsilə Ermənistana çatdırmaq daha asandır. Lakin bütün hallarda Ermənistan Hindistan əməkdaşlığı İrəvana heç bir üstünlük verməyəcək. Çünki hind silahları Ermənistanın vaxtilə Rusiyadan aldığı silahlardan da aşağı keyfiyyətlidir. Hələlik isə Ermənistanın ənənəvi strateji tərəfdaşı olan Rusiyanın Ukraynada bataqlığa düşdüyü və indi Qarabağ nizamlanmasında böyük rol oynamağa resurslarının və iradəsinin çatmadığı fikrindədir. Amma İrəvan bu dəfə də yanlış yoldadır.
Nahid SALAYEV
