Azad olunmuş ərazilərdə sürətli məskunlaşma inkişaf tempini gücləndirir
Mətləb Salahov: “Qarabağın dirçəldilməsi və yaxın gələcəkdə bölgənin ən inkişaf etmiş infrastruktur ərazisinə çevrilməsi arzu deyil, gerçək reallıqdır”
44 günlük zəfər müharibəsi ilə 30 illik işğal altında qalan torpaqlarını gei qaytaran Azərbaycan, bu gün Qarabağda dünyanı heyrətə salan böyük quruculuq işləri həyata keçirir. İşğaldan azad olunan ərazilərdə yaradılan möhtəşəm infrastruktur buraya səfər edən xarici nümayəndə heyətlərinin diqqətini daha çox cəlb edir. Təsadüfi deyildir ki, Şuşada, Xankəndidə və digər azad olunmuş, yenidən dirçəldilən şəhərlərimizdə keçirilən beynəlxalq tədbirlər həm də bu bölgələrdəki inkişafın təzahürüdür. Ən önəmlisi isə 30 illik bir dövrdə yurd həsrəti ilə yaşayan insanların doğma yerlərə qayıdışıdır.
Jurnalist-ekspert Mətləb Salahov “baki-xeber.com”a açıqlamasında bildirib ki, hazırda Qarabağ ərazisində inşa edilən infrastruktur layihələr və ən əsası da bu ərazilərdə qurulan sosial quruculuq işləri əhalinin məskunlaşmasına vüsət yaradır. “Bir fakta diqqət edək. Əslində, vətən həsrəti çəkən insanların doğma yurda qayıdışı 2017-ci il iyulun 14-də Cocuq Mərcanlı kəndinə öz yurd-yuvalarına dönüşü ilə başladı. Bu həm də “böyük qayıdış”ın ilk addımı sayılmalıdır. 2022-ci il noyabrın 16-da Prezident İlham Əliyev “Azərbaycan Respublikasının işğaldan azad edilmiş ərazilərinə Böyük Qayıdışa dair I Dövlət Proqramı”nın təsdiq edilməsi haqqında Sərəncam imzaladı. Məhz bu sərəncam doğma yurd yerlərinə qayıdış üçün mühüm baza rolunu oynadı. Məlumdur ki, əhalinin məksunlaşması üçün ilk növbədə infrastruktur layihələr, sosial şəraitin yaradılması başlıca şərtdir. Son bir neçə il ərzində bu ərazilərdə salınan evlər, sosial layihələr, yaradılan şərait, xüsusilə hava limanlarının inşası məskunlaşmanı sürətləndirən əsas səbəblər sırasında yer alır. Digər baxımdan bu günkü reallıq işğaldan azad edilən ərazilərimizin dirçəldilməsi ilə bağlıdır. Çünki döyüş meydanında uduzan mənfur düşmən otuz il ərzində işğal altında saxladığı torpaqları sözün əsl mənasında talan edib. Sanki bu ərazilərdən vəhşi bir qəbilə keçib. Hazırda işğaldan azad edilən torpaqların yenidən qurulması, bərpası qarşıda duran ən mühüm məsələlərdən biridir.
Önəmli bir fakta diqqət edək. Tam əminliklə demək olar ki, böyük dövlətlərin quruculuq baxımından bir neçə il ərzində görə bilmədiyi işləri Azərbaycan cəmi 2-3 il ərzində reallaşdırıb. Yaşayış məntəqələri, hava limanları, içməli su xətləri, elektrik enerjisi stansiyaları, avtomobil və dəmir yollarının yaradılması, bütün bunlar dünyanın diqqətini cəlb edir. Həyata keçirilən genişmiqyaslı layihələr Qarabağ və Şərqi Zəngəzur iqtisadi rayonlarının sürətlə dirçəlməsinə xidmət edir və onlar ölkənin vahid enerji şəbəkəsinə qoşulub. Bərpa-quruculuq işlərinin sistemli şəkildə reallaşmasında əsas məqsəd Böyük Qayıdışa uyğun proqramların hazırlanması və icrasıdır. Burada əsas hədəflərdən biri də işğaldan azad olunmuş torpaqlarımızda əhalinin məskunlaşma səviyyəsini əvvəlki vəziyyətinə, yəni işğalaqədərki səviyyəyə çatdırmaqdır. Bu gün azad edilmiş ərazilərdə həyata keçirilən işlərdə 20 min nəfərdən çox insan çalışır. Qeyd olunan rəqəmləri ümumiləşdirsək, belə bir nəticəyə gəlmək olar ki, hazırda azad olunmuş ərazilərdə təqribən 30 min insan məskunlaşıb. Bu isə o deməkdir ki, Qarabağın dirçəldilməsi və yaxın gələcəkdə bölgənin ən inkişaf etmiş infrastruktur ərazisinə çevrilməsi arzu deyil, gerçək reallıqdır.
"Yaxın iki-üç il ərzində bu ərazilərdə daha 140 min insanın məskunlaşması gözlənilir ki, bu da Qarabağdakı gələcək iqtisadi inkişaf potensialından xəbər verir"
Ən önəmli faktlardan biri budur ki,Azərbaycan dövlətinin öz iqtisadi gücü və daxili potensialı hesabına 3 ildən artıq müddətdir ki, Böyük Qayıdış planına uyğun olaraq yurd yerlərinin tikinti-bərpa işləri uğurla aparılır. Keçmiş məcburi köçkünlər mərhələli şəkildə öz doğma ocaqlarına əbədilik qayıdırlar. Zəngilanın Ağalı kəndindən başlayan ilk köç karvanı yeni ünvanlarla davam edir. İndi xeyli sayda kənd və şəhərlərimizdə sakinlərin yaşayışı təmin olunub. Talışda, Laçında, Zabuxda, Füzulidə həyat öz axarında davam edir. Yaxın iki-üç il ərzində bu ərazilərdə daha 140 min insanın məskunlaşması gözlənilir ki, bu da Qarabağdakı gələcək iqtisadi inkişaf potensialından xəbər verir. Hər kəsə məlumdur ki, Qarabağ iqtisadi rayonunun və Şərqi Zəngəzur iqtisadi rayonunun çox geniş inkişaf potensialı var və burada sürətli işlər həyata keçirilir. Xüsusuilə bu ərazilərin turizm potensialı daha böyük iqtisadi inkişaf vəd edir.Təbii ki, bu işlərin vaxtında və yüksək keyfiyyətlə icra olunmasında insan amili mühüm rol oynayır.”
Namiq Quliyev
