Türkiyəyə “F-16 şərtinin” arxasında kim durmuşdu - erməni lobbisi, ya ABŞ dövləti...
Əli Orucov: “Hesab edirəm ki, bunun arxasında birbaşa ABŞ dövləti dayanır”
Xəbər verildiyi kimi, ABŞ Türkiyədən Azərbaycana Qarabağın azad edilməsi üçün verdiyi dəstəyi kəsməsini tələb edib. Bu barədə qardaş ölkənin hakim Ədalət və İnkişaf Partiyasının (AKP) sözçüsü Ömer Çelik mətbuat konfransı zamanı bildirib.
O qeyd edib ki, Vaşinqton bunu sözügedən dövrdə F-16-ların Türkiyəyə göndərilməsi üçün şərt olaraq irəli sürüb. Çelik bəyan edib ki, Türkiyə Azərbaycan və Ermənistan arasında davam edən müzakirələrin sülh razılaşmasına gətirib çıxarmasını istəyir. Beləliklə, açıqlanan bu məlumat ABŞ-ın Azərbaycana, elə Türkiyəyə qarşı da qərəzli münasibətinin daha bir təzahürüdür. ABŞ-ın ölkəmizə qarşı aşkar qərəzi, absurd yanaşması ilk növbədə iki ölkə arasında strateji münasibətlərə ciddi zərbə vurmaqla yanaşı, həm də Azərbaycan-Ermənistan münasibətlərinin normallaşmasına əvvəldən maneə yaradıb. Görünən odur ki, ABŞ hətta öz müttəfiqləri ilə təzyiq dilində danışır, təhdid edir.
“Birləşmiş Ştatlar Türkiyə və Azərbaycanda Vaşinqtona olan etimadı, inamı itirdi”
Bu və digər məsələlərlə bağlı AMİP funksioneri Əli Orucova bir sıra suallar ünvanladıq:
- Türkiyəyə F-16 şərtinin arxasında duran nədir - ABŞ-ın öz milli dövlət maraqları, ya erməni lobbisinin təsirləri?
- Hesab edirəm ki, bunun arxasında birbaşa ABŞ dövləti dayanır. Bəli, erməni lobbisinin Birləşmiş Ştatlar siyasətinə müəyyən təsiri var, amma bu, heç də təqdim olunduğu qədər böyük deyil. Fikrimcə, erməni lobbisinin gücü şişirdilir. Özü də qədərindən çox. Bir sıra hallarda ABŞ Türkiyə və Azərbaycana qarşı erməni lobbisindən bir bəhanə kimi istifadə edir. Əsil məsələ başqadır. Məsələ ondadır ki, son 20 ildə Türkiyənin güclənməsi, müstəqil siyasət yeritməsi, regionda və dünyada artan rolu ABŞ-ı narahat edir. Türkiyənin NATO ölkəsi olmasına baxmayaraq, ABŞ bu ölkəyə müasir silahlar vermək istəmir. Dəfələrlə Türkiyə ABŞ-dan hava hücumundan müdafiə vasitəsi olan “Petriot” sistemlərini istədi, amma bu vasitələr verilmədi. Belə olan halda Türkiyə Rusiyadan S-400 komplekslərini almalı oldu. Ancaq bu bəhanə edilərək, Türkiyə ABŞ-la ortaq istehsal prosesinə qoşulduğu F-35 proqramından çıxarıldı.
- F-16 şərti ABŞ-ın öz dövlət maraqlarına nə qədər uyğun və faydalı oldu?
- Tam məsuliyyətlə deyirəm ki, bu cür destruktiv siyasət Birləşmiş Ştatların dövlət maraqlarına əsla uyğun deyil, əksinə, zərərlidir. Məsələ ondadır ki, Türkiyə NATO ölkəsi olmaqla yanaşı, olduqca önəmli, strateji əhəmiyyətli bir coğrafi mövqedə yerləşir. Çünki Türkiyə həm Avropa ilə Mərkəzi Asiya arasında, həm də Orta Şərqlə Avropa arasında bir körpüdür. Türkiyə Rusiya-Ukrayna müharibəsi fonunda uğurlu vasitəçi tərəfdir. Çünki bilavasitə Türkiyənin səyi nəticəsində Qara dənizdə “Taxıl dəhlizi” quruldu. Afrika və digər yoxsul ölkələrə buğda göndərilməsi təmin edildi. Türkiyə milyonlarla Suriya qaçqınını barındıraraq Avropanı miqrant axınından qoruyur. Avropa dövlətləri də ABŞ-ın əsas müttəfiqidir. Belə bir dövlətə F-16 təyyarələrinin satılmaması əsla Birləşmiş Ştatlara fayda verə bilməz.
- Bu şərtin qoyulmasından kim itirdi? Türkiyə, ABŞ, ya Azərbaycan?
- Hesab edirəm ki, ilk növbədə bundan ABŞ itirdi. Birincisi, ABŞ Türkiyə və Azərbaycanda Vaşinqtona olan etimadı, inamı itirdi. Azərbaycanda bəlli oldu ki, ABŞ tərəfsiz, ədalətli vasitəçi ola bulməz. Bu, apaçıq ABŞ-ın tərəf tutması, Ermənistanın yanında durmaq anlamına gəlir. Əlbəttə ki, bütün bunlardan sonra Birləşmiş Ştatlar etimadını itirəcək. İkincisi, ABŞ iqtisadi baxımdan bundan itirəcək. Məgər dünyada bir ABŞ qırıcı təyyarə istehsal edir? Təbii ki, yox. Belə olan halda Türkiyə digər ölkələrdən hərbi təyyarələr alacaq.
Vidadi ORDAHALLI
