Azərbaycan - Çin yükdaşımalarında yenilik - avtonəqliyyatla daşımalar başlayır...
“Çin – Avropa birbaşa sürətli keçid – Transxəzər sınaq daşımaları” pilot layihəsi çərçivəsində ilk sınaq daşımaları həyata keçirilir. Çindən yola düşən 3 yük nəqliyyat vasitəsi Azərbaycana çatıb.
Qeyd edək ki, layihənin əsas məqsədi Çin – Qazaxıstan – Azərbaycan – Gürcüstan marşrutu üzrə beynəlxalq avtomobil daşımalarında sərhəddə gözləmə vaxtları, gömrük prosedurları, nəzarət və yoxlamalar, habelə mövcud nəqliyyat infrastrukturu haqqında məlumatların əldə edilməsidir. Sözügedən yük nəqliyyat vasitələrini müşayiət edən Çin nümayəndə heyəti ilə Rəqəmsal İnkişaf və Nəqliyyat Nazirliyi, Dövlət Gömrük Komitəsi, “Xəzər Dəniz Gəmiçiliyi” QSC və Bakı Beynəlxalq Dəniz Ticarət Limanı nümayəndələrinin iştirakı ilə görüş keçirilib. Tədbirdə Çin nümayəndə heyətinə Azərbaycan ərazisindən tranzit daşımalar, yük növlərinin daşınmasına dair tələblər, yükdaşımaların tənzimlənməsi və sair barədə ətraflı məlumat verilib, təqdimatlar nümayiş etdirilib. Bildirilib ki, ilk dəfə olaraq 2024-cü ildə Azərbaycan və Çin arasında avtomobil nəqliyyatı ilə beynəlxalq yükdaşımalarının reallaşdırılması üçün “İcazə” blanklarının mübadiləsi həyata keçirilib. Qeyd edək ki, həm tranzit yükdaşımaları, həm də dünya bazarına çıxış baxımından böyük önəm kəsb edən layihənin uğurla həyata keçirilməsi Orta Dəhlizin potensialının artırılmasına, gələcəkdə ondan istifadənin genişləndirilməsinə töhfə verəcək. Bu da regiondakı böyük nəqliyyat-kommunikasiya layihələrinin aparıcı qüvvəsi olan Azərbaycanın strateji mövqeyinin daha da möhkəmlənməsinə və tranzit yükdaşımalardan əldə etdiyi gəlirlərin artmasına şərait yaradacaq. Məsələnin əsas məqamı isə odur ki, Çin artıq avtomobillər vasitəsilə də Azərbaycan üzərindən yükdaşımalara start verir. Bununla iki ölkənin iqtisadi müstəvidə münasibətləri daha sıx hala gələcək. Qeyd edək ki, regionları bir-birinə bağlayan yeni xətlərə maraq, o cümlədən Şərq-Qərb marşrutu ilə konteyner yükdaşımaların sayında əhəmiyyətli artım müşahidə olunur. Bu marşrutun tərkib hissəsi olan Orta Dəhliz böyük yükdaşıma həcmi və ciddi artım potensialına malik olması ilə diqqətləri daha çox üzərinə çəkir. Orta Dəhlizin əsas nəqliyyat qovşaqlarından olan Azərbaycan üzərindən bu dəhlizlə artıq Çin və Mərkəzi Asiyadan idxal və tranzit konteyner yükdaşımaları uğurla həyata keçirilir. Amma hadisələrin inkişaf axarı konteyner yükdaşımaları ilə yanaşı avtomobil nəqliyyatı ilə də daşımalara marağın artdığını nümayiş etdirir.
Onu da bildirək ki, Orta Dəhliz layihəsinin ən böyük üstünlüyü sürətlə yanaşı yüklərin təhlükəsiz çatdırılmasıdır ki, bu da bütün tərəflər üçün tək zamana deyil, həm də vəsaitə qənaət deməkdir. Ümumiyyətlə, Orta Dəhliz Avropa ilə Asiyanı birləşdirən ən optimal marşrutdur. Xatırladaq ki, Çin 2013-cü ildə Avrasiya ölkələri arasında infrastrukturun yaradılması və qarşılıqlı əlaqələrin qurulmasına yönələn "Bir kəmər, bir yol" adlı yeni iqtisadi inkişaf strategiyası elan edib və icrasına başlayıb. Strategiya iki əsas inkişaf istiqamətini nəzərdə tutur - “İpək Yolu İqtisadi Kəməri” və "Dəniz İpək Yolu". Çinin məqsədi böyük iqtisadi gücə malik alternativ dəhlizlərin yaradılmasıdır. Çin bir dəhlizdən asılı olmamaq üçün alternativ dəhlizlərin inkişafına diqqət ayırır. Elə bu fonda Azərbaycan üzərindən avtomobil nəqliyyatı ilə də daşımalara xüsusi diqqət olunur. Bu hal Azərbaycanın nəqliyyat sistemininin daha effektiv işləməsini təmin edir, yük daşınmanın faizini artır, gələcəkdə Zəngəzur dəhlizi üçün də əlavə perspektivlər yaradır. Aparılan hesablamalar göstərir ki, 2020-ci ildə dünyada yükdaşımanın həcmi 12 milyard ton olub, hesablamalara görə, bu göstərici 2030-cu ilə 25 milyard tona çatacaq. Bu, bizim ölkənin üzv olduğu dəhlizlərdə yükdaşımaların artmasına səbəb olacaq. Hazırda ölkədə həyata keçirilən işlər də buna hədəflənib. Ötən illər ərzində Azərbaycan yerləşdiyi coğrafiyanın yaratdığı imkanlardan yararlanaraq, ölkə ərazisini Şərqlə Qərbi, Şimalla Cənubu birləşdirən nəhəng nəqliyyat və ticarət dəhlizinə çevirən transmilli layihələri reallaşdıra bilib. Son 10 il ərzində Azərbaycan tranzit yüklərin ölkəmizin ərazisi ilə daşınması ilə bağlı iri infrastruktur layihələri reallaşdırıb, regionun nəqliyyat-logistika mərkəzinə çevrilməsi istiqamətində zəruri olan digər mühüm addımlar ataraq bu sahədə ciddi uğurlar qazanıb. Azərbaycan hökuməti Şərqlə Qərb arasında yükdaşımalarda artan tələbatın qarşılanması məqsədilə ölkəmizin tranzit potensialının daha da gücləndirilməsi istiqamətində operativ fəaliyyətini davam etdirir. Bu məqsədlə hökumət Azərbaycan ərazisindən keçən beynəlxalq nəqliyyat dəhlizlərinin rəqabətqabiliyyətliliyinin yüksəldilməsini qısa və orta müddətli perspektivdə gerçəkləşdirə biləcək tədbirləri özündə ehtiva edən “Azərbaycan Respublikasının ərazisindən keçən beynəlxalq nəqliyyat dəhlizlərinin tranzit potensialının artırılmasına və tranzit yükdaşımaların təşviqinə dair 2024−2026-cı illər üçün fəaliyyət planı”nı hazırlayıb. Bu sənədin əsas hədəfi mövcud infrastrukturun təkmilləşdirilməsi, tranzit əməliyyatları zamanı inzibati prosedurların optimallaşdırılması, aidiyyəti dövlət orqanları arasında koordinasiyanın yaxşılaşdırılması və bütün bu proseslərin vahid platforma üzərindən idarə olunmasıdır. Görülən işlər təkcə Çinin yox, həm də digər bir çox ölkənin Azərbaycanın tranzit imkanlarına maraq və diqqətini artırır.
Ramil QULİYEV
