Turistlər bahalaşma əleyhinə maraqlı kampaniya başladıblar...
Akif Nəsirli: “Bu, bazar iqtisadiyyatı şəraitində çox səmərəli üsuldur”
Türkiyədə turistlər restoran və bəzi xidmət sahələrindəki dəhşətli qiymət artımını kütləvi şəkildə boykot ediblər. Bu sahələrdə qiymətlərin artılmasına qarşı turistlər və əhali arasında çox maraqlı etiraz başlayıb.
Onlar qiymət artımına gedən restoran və digər xidmət sahələrinə getməkdən imtina ediblər, sosial şəbəkələrdə kampaniya aparırlar. Açıq şəkildə yazırlar ki, filan restoranlarda qiymətlər hədsiz dərəcədə baha olduğu üçün ora getmirlər və camaata da xidməti bahalaşdıran restoranların adlarını, ünvanlarını yazıb göstərirlər, insanlara çağırışlar edirlər ki, oralara getməsinlər, çünki o yerlərdə qiymət bahadır, xidmətin keyfiyyəti isə çox aşağıdır.
Üstəlik də daha yaxsi, münasib və sərfəli qiymətə xidmət göstərən restoran və kafelərin ünvanını qeyd edirlər ki, filan yerə gedin, orada yemək yeyin, ləzzətlidir, qiyməti də ucuzdu. Bu çox yaxşı etiraz üsuludur və Türkiyənin aidiyyatı rəsmi dairələrindən də onlara dəstək verilir. Məsələn, Türkiyənin Ticarət Nazirliyi də onlara reaksiya verib, Restoranlar Assosiasiyanın sədri də münasibət bildirib ki, biz də qiymətlərin qaldırılmasının əleyhinəyik.
Ümumiyyətlə, bütün dünyada aktual olan problemlə, süni qiymət artımı əleyhinə belə kampaniyaların keçirilməsi yaxşı haldır.
Təbii, bunun Azərbaycanda da olmasına ehtiyac var ki, bəziləri iqtisadi vəziyyətdən sui-istifadə edib qiymətləri süni şəkildə qaldırmasınlar. Bu, Türkiyənin timsalında özünü göstərir və effekt verir. Əlbəttə, bunun bizim də ictimai fikrə düşməsi yaxşı olardı ki, Türkiyədə restoran və bəzi xidmət sahələrində qiymətlərinin süni şəkildə, sui istifadəçilik psixologiyası ilə qaldırmaq cəhdlərinə qarşı ictimaiyyətin belə bir mübarizə üsulları var.
“Belə bir ictimai qınaq kampaniyasının başlaması təqdirəlayiq haldır”
Liberal İqtisadçılar Mərkəzinin rəhbəri Akif Nəsirli Bakı-Xəbər”ə şərhində “Bu, bazar iqtisadiyyatı şəraitində çox səmərəli üsuldur. Bu təkcə Türkiyədə baş verməyib, dünyanın digər ölkələrində də belə bir təcrübə var. Avropa 70-80 ildi bu üsullardan istifadə edir. Yəni həm ictimai kampaniyalar gedir, həm də reklam kampaniyaları aparılır. “Reklam haqqında” Qanuna görə, bir şirkətin digər şirkətə hər hansı bir kampaniya aparması qadağandır, bütün dünyada təxminən aşağı-yuxarı reklam haqqında qanun buna yol vermir. Amma ictimaiyyətin, turistlərin sosial şəbəkələrdə bu məsələni bir kampaniya şəklinə salması, əlbəttə, çox gözəldir”-deyə bildirdi.
A.Nəsirlinin sözlərinə görə, Avropa ölkələrində qiymətlərin normal, sabit şəkildə qalmasının əsas səbəblərindən biri də odur ki, şirkətlər ictimaiyyətin belə bir potensialının, onlara qarşı belə bir kampaniya başlatmaq imkanının olduğunu bilirlər. “Bundan çəkinərək onlar həmişə rəqabət mühitini öz çiyinlərində hiss edirlər. Ən azı, hələ ictimaiyyətdən də öndə onların rəqibləri var. Bu rəqiblərin onlar üzərində minimum üstünlük qazanmaması üçün çalışmalar, cəhdlər həmişə var. Amma elə şirkətlər var ki, onların əsas prinsipi “ən yaxşı müdafiə hücumdur” olur. Onlar həmişə təşəbbüsü öz əllərində saxlayırlar ki, rəqib qarşısında, kiçik də olsa, hər zaman üstünlüyü əldə saxlasınlar və hücum mövqeyində olsunlar. Bunu yaradan ictimai təpkidir. İctimai etirazı, ictimai qınağı hər an tətikdə olan barmaq kimi qəbul edirlər. Türkiyədə belə bir ictimai qınaq kampaniyasının başlaması təqdirəlayiq haldır. Türkiyədə bunun yaranmasının səbəbləri var. Çünki ölkədə son illər iqtisadi dalğalanma var. Yəni inflyasiya çox sürətlə inkişaf edir, Türkiyə iqtisadiyyatında yüksək infilyasiya var. Bu infilyasiya zamanı adətən qiymətləri sabitləşdirmək çox çətin olur. Bəzən sahibkarlar bilmədən qiymətləri aşırı dərəcədə qaldırırlar və bu cür ictimai zərbə alırlar, iflasa uğrayırlar, yenidən qalxıb artıq o təcrübədən dərs götürürlər. Yəni bazar iqtisadiyyatının mexanizmi məhz bu cür yıxılıb-durmalarla formalaşır”.
A.Nəsirlinin fikrincə, Azərbaycanda da bu təcrübənin tətbiq edilməsi çox yaxşı olardı, təqdirəlayiq hal olardı. “Bu bəlkə də ölkədə inhisarçılığın genişlənməsinin qarşını alan bir dalğaya çevrilə bilər. Yəni Azərbaycanda əslində o mexanizmin zəif işləməsinin səbəbi ölkə iqtisadiyyatında inhisarçılığın çox ciddi şəkildə hakim olmasıdır. Bu gün biz filan məmurun filan şadlıq sarayını, filan restoranını ictimai qınaq obyektinə çevirsək, gedib onun başqa bir restoranında qidalanmalı olacağıq. Yəni haranı seçsən inhisarçınındır. Ona görə də Azərbaycanda bu təşəbbüsdə bulunmaq və burada uğur qazanmaq ehtimalı aşağıdır. Çünki inhisarçılıq çox güclüdür. Amma bu təşəbbüsü yaymaqla, buna cəhd etməklə bəlkə də hansısa siqmentdə hanısa uğura nail olmaq mümkündür. Hər halda inhisarçılıq nə qədər güclü olsa da, bu tendensiyanı alqışlayıram. Harda keyfiyyətli və ucuz yemək, harda ucuz və keyfiyyətli istirahət mərkəzi var, bunların təbliğ olunması vacibdir. Harda baha və keyfiyyətsiz istirahət mərkəzi, eyni dərəcədə restoran, kafe varsa ona qarşı antitəbliğat aparmaq, bunların iç üzünü açıb göstərmək təqdirəlayiq haldır”-deyə A.Nəsirli qeyd etdi.
Iradə SARIYEVA
