KÖHNƏ VERSİYA            

Cümhuriyyət dövrü milli mətbuatımızda siyasi publisistikasının ən parlaq və ən dəyərli nümunələrinin müəlliflərindən - Məhəmməd Əmin Rəsulzadə...

Image

XX əsrin əvvəlləri Azərbaycan ictimai fikrində millətin oyanış, özünüdərk, istiqlal, türkləşmək, millilik düşüncələrinin renesans dövrü hesab olunur və əlbəttə ki, milli mətbuat bu prosesə təbiidir ki təsirsiz qalmırdı. M.Ə.Rəsulzadə dövlət haqqında yazırdı: “Dövlətlə millət arasında təzad bir mübarizə var. Dövlət və millət kəlmələrini mütəzad və mütəbariz mənada işlədirik. Çünki dövlət də millətin bir şəklidir. Millət – özək, dövlət qabıqdır. Fəqət bu tərif, şümuli bir millətə aid olan dövlətlər haqqında səhihdir. Digər təbirlə demək olar ki, bu tərif təbii təşkilata malik olan dövlətlər haqqındadır. Çünki ən təbii dövlət – milli olan dövlətdir. Fəqət təhti-idarəsində bir çox millətlər olan dövlətdə məlumdur ki, dövlət mənası ilə millət mənası bir olmaz “!

Cümhuriyyət dövrü milli mətbuatımızda siyasi publisistikasının ən parlaq və ən dəyərli nümunələrinin müəlliflərindən olan M.Ə.Rəsulzadənin Azərbaycanın milli məfkurə və istiqlal savaşından doğan məqalələri xalqın milli və mənəvi dəyərləri üzərində demokratik şəraitdə yaşamasına, dövlət və dövlətçilik ideallarına xidmət edirdi. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin yarandığı ilk günlərdə qələmə aldığı “Azərbaycan paytaxtı” adlı tarixi-publisist məqaləsi öz ictimai-siyasi əhəmiyyətinə görə, tariximizin və istiqlal savaşımızın tədqiqi baxımından əhəmiyyətini bu gün də qoruyub saxlayır. 

Bakı erməni-daşnak, ingilis hərbi birləşmələrindən azad olunub, Azərbaycana qovuşandan sonra Cümhuriyyətin paytaxtının tarixi barədə kifayət qədər materialların olmamasından təəssüf hissi keçirən M.Ə.Rəsulzadə bu barədə yazırdı: “Mən mətbuatı çox aradım. Lakin Bakı barədə bir yazıya rast gəlmədim. Bu həvəs mənə cəsarət verdi: müxtəsər də olsa, Bakının tarixi haqqında bir kaç yarpaq qaralayalım. Şübhəsiz ki, bu sətirlərlə veriləcək məlumat Azərbaycanın paytaxtının şan və heysiyyatı və hüciyyəti ilə olmayacaq... Düşündüm ki, naqis də olsa, bir şey olsun. Biz nəqisini başlarıq, mütəşəbbüs gənclərimiz də çalışar, vətən eşqi, məmləkət məhəbbəti ilə səy edər, bu başlanğıcı təkmil edərlər...”

M.Ə.Rəsulzadənin 1918-ci il iyunun 17-də Azərbaycan Milli Şurasının toplantısında söylədiyi nitqdə bu baxımdan maraqlıdır: “Dünya müharibəsi və Rusiya inqilabının təsiri ilə yeni doğmuş və həyat siyasətinə ilk qədəm basmış olan Azərbaycan qayəsi əhatə olunmaz mühüm dəqiqələr keçirir... İştə bir zaman ki, müqəddərat milliliyi əllərinə alanlar üçün Azərbaycan nüzadini tələf etdirməmək kimi müşkül, fəqət müşkülliyi ilə bərabər şərəfli bir vəzifə və məsuliyyət tərtib ediyor”. Göründüyü kimi, M.Ə.Rəsulzadə hələ Birinci Dünya müharibəsi ərəfəsində mətbuatda qaldırdığı “Azərbaycan qayəsi” ideyasını xüsusi olaraq vurğulayır. 1918- ci il dekabrın 7-də Azərbaycan parlamentinin açılışında isə bu məsələyə bir daha toxunur: “Biz o zaman ki, bizim üçün ən yaxşı məsələni - ”Azərbaycan muxtariyyəti"ni müdafiə edirdik, biz onda sağ və sol tərəfdən amansız tənqidə məruz qalmışdıq. Sağdan bizə deyirdilər ki, Azərbaycançılıq şüarı ilə siz müsəlmanları parçalayırsınız, türkçülük bayrağı qaldırmaqla - Allah eləməsin - siz Islamın əsasını sarsıdırsınız. Soldan isə bizi məzəmmət edirdilər ki, Azərbaycan muxtariyyətini tələb edərək biz vahid demokratik cəbhəni yarırıq. “Müsavat” Partiyası birinci olaraq Azərbaycan müstəqilliyi bayrağını yüksəyə qaldırmışdır. Beləliklə, müsəlman partiyaları arasında Azərbaycan ideyasında fikir ayrılığı yoxdur. Xalqın şüurunda Azərbaycan ideyası artıq möhkəmlənmişdir".

M.Ə.Rəsulzadənin “Əsrimizin Səyavuşu” əsəri milli azadlıq və milli dövlətçilik ideyalarının təbliği baxımında da xüsusi yer tutur. Müəllif bu əsərlə xalqımızın keçdiyi və keçəcəyi azadlıq yolunu çox uğurla seçdiyi bir bədii obraz vasitəsilə ifadə etmişdir. O bu əsərdə rus – bolşevik istilasının Azərbaycanın milli dövlətçiliyinə son qoyması ilə bağlı yazır bunu gənc Cümhuriyyətin bəxtsizliyi kimi qiymətləndirir. Əsərin sonunda gəncliyi istiqlal uğrunda mübarizəyə çağıran müəllifin «Ya qazi və ya şəhid olacaqsan» kimi son cümləsi isə bir hayqırtıdır.

Cümhuriyyətimizin qurucusu və eyni zamanda XX əsin əvvəllərinin böyük publisisti olan Məhəmməd Əmin Rəsulzadənin yaradıcılığı demək olar ki, azadlıq, müstəqillik, milli dövlətçilik ideyaları ilə nəfəs alırdı. Tam əminliklə demək olar ki, milli müstəqillik ideyaları heç bir publisistin yaradıcılığında onun publisistikasında olduğu kimi belə qabarıq və ardıcıl, sistematik deyil. Bəlkə də Azərbaycanın müstəqilliyi arzusu bu publisistikanın yaranma səbəbi idi. Onun istər məqalələrinə, istərsə də irihəcmli əsərlərinə bu ruh hakimdir – Azərbaycan istiqlalı!

Təkcə yaradıcılığını deyil, bütün həyatını Azərbaycanın istiqlalı yoluna həsr edən, milli istiqlalı həm nəzəri, həm də əməli cəhətdən hazırlamaq işini öz üzərinə götürən Məhəmməd Əmin Rəsulzadə Azərbaycanın istiqlalının son qələbəsinə ömrünün sonuna qədər inanırdı. Zaman onun bu inamını doğrultdu, Azərbaycan yenidən müstəqillik əldə etdi.


Nəzrin Məşədiyeva

BDU-nun Jurnalistika fakültəsinin 4-cü kurs tələbəsi








VİDEO

İranın hücumundan əvvəl Netanyahu Putinlə niyə danışmaq istəyib? - ŞOK İDDİA... - VİDEO

Livan və Fələstindən sonra İsrailin hədəfi Türkiyədir? - Fikirlər haçalanır... - VİDEO

Zəngəzur dəhlizində özəl şirkətin nəzarət məsələsinin mənşəyi bilindi - Şarl Mişel - VİDEO

Azərbaycanla Avropa Şurası arasında açıq dialoqa çağırış edildi...

Beynəlxalq konfrans nümayəndələri kütləvi məzarlıqlarla bağlı öz ölkələrində nə edə bilərlər...

"Yolumuz həm Şuşaya, həm Qubadlı və Zəngilan istiqamətinə açıldı" - Prezident 3 əməliyyatın detallarını açdı...

SON XƏBƏRLƏR

05.10.2024 | 20:18
Azərbaycan deputatları tələb etdilər - ABŞ-la müqavilələr ləğv edilsin, əlaqələr kəsilsin...

05.10.2024 | 19:28
SEPAH generalı İsraili enerji obyektlərini vurmaqla hədələdi - İrana hücum olsa...

05.10.2024 | 18:51
Binədə 7 evdən 27 min manatlıq oğurluq edən şəxs yaxalandı

05.10.2024 | 17:33
"5 oktyabr - Beynəlxalq Müəllimlər Günü"nə həsr edilmiş karate üzrə turnir keçirilir

05.10.2024 | 17:16
Azərbaycan İdman Akademiyasında Müəllimlər Günü belə qeyd olunub

05.10.2024 | 17:00
Bayden İsrailin İranın neft obyektlərinə hücum təklifini qəbul etmədi - Mən sizin yerinizdə olsaydım...

05.10.2024 | 16:40
Naxçıvanın sosial-iqtisadi inkişafına dair Dövlət Proqramının maliyyələşdirilməsi üçün ayrılan vəsait azaldıldı

05.10.2024 | 16:34
"Genosid muzeyi bağlanır"- Ermənistan hakimiyyətindən doğru qərar və revanşçıların etirazı...

05.10.2024 | 16:16
Dostluq hara, sanksiya hara - Azərbaycandan ABŞ-a sərt mesaj...

05.10.2024 | 14:48
Ermənistana züy tutan “demokrat cənablar” - Qərbin iyrəncləri...

05.10.2024 | 14:11
"Ermənistanın Azərbaycana COP29-a səfər etməkdən çəkinməyə çağıran yalan dolu təbliğatı təəssüf doğurur" - XİN

05.10.2024 | 13:50
Ayxan Hacızadə Ermənistan XİN-in bəyanatını tutarlı arqumentlərlə alt-üst etdi - buna aydınlıq gətirməsinin vaxtı çatıb...

05.10.2024 | 13:26
Sabir Hacıyev "Şöhrət" ordeni ilə təltif edildi

05.10.2024 | 13:25
Bu il ali məktəblərə daxil olmuş 102 tələbəyə Prezident təqaüdü veriləcək - SƏRƏNCAM

05.10.2024 | 13:18
Orta məktəblərdə xarici dil imtahanlarının modeli dəyişdi - saysız təhsil islahatlarına biri də əlavə olundu…

05.10.2024 | 12:00
Bakıda avtomobillərdən oğurluq edənlər yaxalanıb

05.10.2024 | 11:15
2 avtomat silahı və 7 tüfəng təhvil götürülüb - DİN açıqladı

05.10.2024 | 11:05
G20 ölkələri Azərbaycanın COP Sədrliyinə dəstək ifadə edib

05.10.2024 | 11:00
Azərbaycan nefti bahalaşdı - dünya bazarında son durum

05.10.2024 | 10:20
Abbas Əraqçi Suriyaya gedib

05.10.2024 | 10:10
Rusiyalı blogerlər ev dustağı olacaq - MƏHKƏMƏ QƏRARI

05.10.2024 | 10:06
2 əsgər ölüb, 24 əsgər yaralıdır - İsrail ordusundan açıqlama

05.10.2024 | 10:00
Zərdabda narkokuryer saxlanılıb

05.10.2024 | 09:31
Şagirdlərin məktəbə bıçaqla gəlməsi nəzarətsizliyin nəticəsidir...

05.10.2024 | 09:20
ABŞ- dan miqrantlara BƏD XƏBƏR

05.10.2024 | 09:16
"Cəmiyyətimizin inkişafında rolunuz əvəzsizdir"- Təhsil nazirindən PAYLAŞIM

05.10.2024 | 09:10
İsmayıllıda qanunsuz ət kəsimi ilə məşğul olanlar yaxalanıb

05.10.2024 | 09:06
“Qarabağ”ın yarımmüdafiəçisi Əlcəzair millisinə çağırıldı

05.10.2024 | 09:00
ABŞ və Böyük Britaniya Yəməndə husilərə zərbə endirib

05.10.2024 | 08:44
Ucqar məktəblərdə 1-ci və 3-cü siniflər birləşdirilir - narazılıqlar var...

05.10.2024 | 07:37
İranın hücumundan əvvəl Netanyahu Putinlə niyə danışmaq istəyib? - ŞOK İDDİA... - VİDEO

04.10.2024 | 23:40
Prezident Cəbrayılın işğaldan azad edilməsinin dördüncü ildönümü ilə bağlı paylaşım etdi - VİDEO

04.10.2024 | 21:55
Bakı İqlim Fəaliyyəti Həftəsi çərçivəsində BDU-nun təşkilatçılığı ilə beynəlxalq elmi konfrans keçirilib - FOTO

04.10.2024 | 21:36
"Əbədi yaşar ömür" adlı tədbir keçirildi

04.10.2024 | 21:14
Azərbaycanla Avropa Şurası arasında açıq dialoqa çağırış edildi...

04.10.2024 | 21:00
Azərbaycanla savaş istəyən erməni keşiş boykot olundu...

04.10.2024 | 20:45
Beynəlxalq konfrans nümayəndələri kütləvi məzarlıqlarla bağlı öz ölkələrində nə edə bilərlər...

04.10.2024 | 20:32
Türk Dövlətləri Təşkilatı 15 ildə A-dan B nöqtəsinə gəldi...

04.10.2024 | 20:18
Qafqaza NATO sülhməramlıları gəlir - Rusiyanın canına indi "isti keçir"...

04.10.2024 | 20:04
“Azərbaycanın İranı gizli parçalamaq planı” - Ermənistandan yeni ideoloji təxribatın hədəfi aydındır...

04.10.2024 | 19:51
İrəvandan Tehrana 3-cü elektrik xətti çəkilir - “4 ölkə 1 lampanın altında?”...

04.10.2024 | 19:37
Kamala Harrisin seçki taleyi Bakı-İrəvan sülhündən asılı durumda - həssas detallar...

04.10.2024 | 19:24
Böyük Britaniya bir müstəmləkəsinə azadlıq verdi - növbə Fransanındır...

04.10.2024 | 19:10
Azərbaycanın diaspor qurumlarından lobbiçiliyə keçid...

04.10.2024 | 18:56
Rusiyanın baş kəşfiyyatçısı Bakıya, ABŞ-ın baş kəşfiyyatçısı İrəvana gəldi - Kreml nəticə çıxarmalıdır...

04.10.2024 | 18:42
“COP-dan sonra Azərbaycan hücum edəcək” iddiasının arxasında Ermənistanın hədəfi...

04.10.2024 | 18:34
Xatirə Kitabının Xüsusi buraxılışının təqdimat mərasimi keçirildi

04.10.2024 | 18:20
Ermənistan XİN Azərbaycanla sülh prosesinin əsas məqsədini təhrif etdi...

04.10.2024 | 18:06
“Azərbaycanın AŞPA-da statusu bərpa olunacaq?” - Qurumun özündən cavab...

04.10.2024 | 17:51
Avroparlamentin Azərbaycan üzrə nümayəndəliyinin rəhbəri dəyişdi...

04.10.2024 | 17:45
Naxçıvanda “Regional medianın inkişafı” layihəsi çərçivəsində tədbir keçirildi - FOTO

04.10.2024 | 17:37
Azərbaycanda su paylanma sistemi taraz deyil - beynəlxalq tənqidi rəy...

04.10.2024 | 17:24
Şəhid olacağını öncədən yuxusunda görmüşdü - Eldar Həsənlinin anası danışır...

04.10.2024 | 17:15
Yerə zibil atılmasına görə cərimə artırılır

04.10.2024 | 17:11
Prezidentin açdığı bu obyektlərdən sonra "Araz iqtisadi zonası" necə olacaq…

04.10.2024 | 17:06
Siqaretə görə cərimənin məbləği kəskin artırılır - 50-dən 300 manata...

04.10.2024 | 16:57
Şimali Koreyanın suverenliyinə təcavüz edilsə... - Kim Çen nüvə silahı ilə hədələdi

04.10.2024 | 16:45
Yeni Kaledoniyalı Siyasi Məhbuslara Dəstək Cəbhəsi Bakı Təşəbbüs Qrupuna təşəkkür etdi

04.10.2024 | 16:31
Azərbaycanın xarici siyasətində Orta Asiyanın yeri və rolu

04.10.2024 | 16:30
Rusiyanın Cənubi Qafqaz Siyasətində Gürcüstan Amili

04.10.2024 | 16:28
İran-Ermənistan münasibətlərinin Cənubi Qafqaza təsirləri

04.10.2024 | 16:28
Britaniyanın keçmiş baş naziri Consondan şok iddia - Netanyahunun istifadə etdiyi şəxsi vanna otağımda dinləmə cihazı tapıldı

04.10.2024 | 16:14
Azərbaycan Dəmir Yolları yük əməliyyatlarının müddətini 20 dəqiqəyə endirdi - Necə?

04.10.2024 | 16:12
Azərbaycan-Qərb münasibətlərində enerji diplomatiyasının təsiri gücü

04.10.2024 | 16:11
ABŞ və İsrail İranın neft obyektlərinə hücumu müzakirə edir - Bayden açıqladı...

04.10.2024 | 15:46
İran prezidenti Səudiyyəyə İsrailə qarşı birləşməyi təklif etdi - sabah növbə digər islam ölkələrinə çatacaq...

04.10.2024 | 15:23
Livan və Fələstindən sonra İsrailin hədəfi Türkiyədir? - Fikirlər haçalanır... - VİDEO

04.10.2024 | 15:10
Bakıda bank kartlarından oğurluq edən 3 nəfər saxlandı

04.10.2024 | 14:53
Fransanın acgözlüyü korsikalıları qəzəbləndirdi - hava və dəniz limanları bloklandı, ada iflic vəziyyətinə düşdü

04.10.2024 | 14:43
"Hansı dostluqdan söhbət gedə bilər?” - Prezidentdən sərt açıqlama

04.10.2024 | 14:35
"Qələbəmiz göstərdi ki, ədalətsizliyə qarşı mübarizə aparmaq mümkündür" - Prezident

04.10.2024 | 14:30
İsmayıllıda at əti satan şəxslər yaxalandı... - FOTO

04.10.2024 | 14:25
Bakıda avtomobildən oğurluq edən şəxs saxlandı

04.10.2024 | 14:12
Azərbaycan QHT-ləri ermənipərəst ABŞ konqresmeni Şiffə açıq məktub yazdılar...

04.10.2024 | 13:55
"Qərb İrəvanı Bakı ilə danışıqları yubatmağa sövq edir" - Rusiya FTX-sinin rəhbəri

04.10.2024 | 13:34
Bakıda tarixi İpək Yoluna həsr olunmuş UNESCO konfransı keçirilir

04.10.2024 | 13:25
Prezident İlham Əliyev: "Ermənistan təhlükəli oyunlara qoşulub"

04.10.2024 | 13:21
"Bugünkü gün anti-Azərbaycan qüvvələr üçün matəm günüdür" - Prezident

04.10.2024 | 13:15
Prezident Cəbrayıl sakinləri ilə görüşdə Amerikanın anti-Azərbaycan addımlarından danışdı

04.10.2024 | 13:10
İlham Əliyev: "Bizə qarşı olan düşmənçilik siyasəti dayanmır"

XƏBƏR ARXİVİ

«    Oktyabr 2024    »
BeÇaÇCaCŞB
 123456
78910111213
14151617181920
21222324252627
28293031