Rusiyada yeni qanun - miqrantlar nigaha girə bilməyəcək...

Rusiyada miqrantlara qarşı siyasət getdikcə daha sərt xarakter almağa başlayır. Xatırladaq ki, Rusiyada miqrantlar üçün nəzarətdə qalma rejiminin tətbiqini təklif edən qanun layihəsi hazırlanıb. 

Daxili İşlər Nazirliyinin təklifi ilə hazırlanan qanun layihəsinə görə qanunu pozan miqrantlar sürücülük vəsiqəsi ala, avtomobil idarə edə və banklar vasitəsilə pul köçürə bilməyəcəklər. Eyni zamanda ,yeni qanun çərçivəsində miqrantlar qaldıqları yer, qaldıqları yerin dəyişdirilməsi, Rusiyadan planlaşdırılan gediş tarixi, yeri və marşrutu barədə məlumat verməlidirlər.

Qanun layihəsi nəzarət edilən şəxslərə qarşı məhdudlaşdırıcı tədbirlər çərçivəsində hüquqi şəxslərin və fərdi sahibkarların dövlət qeydiyyatına alınması, daşınmaz əmlakın, nəqliyyat vasitələrinin dövlət qeydiyyatına alınması, onların avtomobil idarə etmələri məhdudlaşdırılması nəzərdə tutur. Eləcə də, qanunu pozan xarici vətəndaşlara sürücülük imtahanları vermək və sürücülük vəsiqəsini dəyişdirmək, bank hesabı açmaq, pul köçürmək və nikah bağlamağa icazə verilməyəcək. Bütün bunları Rusiyanın “Nezavisimaya qazeta” mətbu orqanı belə əsaslandırır: “Rusiya hakimiyyəti, prinsipcə, miqrasiya siyasətinin yeni konsepsiyasını formalaşdırmağa başlamalıdır, çünki hazırkı sənədin qüvvədə olma müddəti 2025-ci ilə qədərdir. Mütəxəssislərin fikrincə, Rusiya Federasiyasına giriş qaydalarına ümumi baxışın və xüsusən də idxal olunan əməyin mümkünlüyünün strateji nəzərdən keçirilməsi zəruridir. Mövcud iqtisadi və demoqrafik yanaşma açıq şəkildə artıq bazarın real tələblərinə cavab vermir, eyni zamanda cəmiyyətdə narazılıq yaratmaqda və milli təhlükəsizlik sahəsində risklər yaratmaqda davam edir. Dövlət, deyəsən, bunu başa düşür, ancaq cari dəyişiklikləri və yarımçıq tədbirləri açıqlayır. Deyək ki, əcnəbilərin səfərləri ilə bağlı vahid federal departamentin perspektivi hələ də görünmür. Daxili işlər naziri Vladimir Kolokoltsev Daxili İşlər Nazirliyindən Rusiyada qalan əcnəbilərin statusundan sui-istifadə edən miqrantlara qarşı sərt tədbirlər görməyi tələb edib. Saxta rus dilini bilmə sertifikatları ilə mübarizə aparmaqla yanaşı, polis həm də fotoşəkil çəkdirməkdən və barmaq izindən yayınmağa çalışan ziyarətçiləri müəyyən etməlidir. Kolokoltsev yerli tabeliyində olanlara açıq şəkildə xatırladıb ki, nazirliyin mərkəzi aparatında hər zaman ərazilərə kömək etməyə hazır olan müvafiq işçi qrupu var. Və bundan əvvəl Federasiya Şurasının tribunasından çıxış edən Daxili İşlər Nazirliyinin rəhbəri əcnəbilərə nəzarətin gücləndirilməsini vurğulamaqla əmək miqrasiyası islahatının hazırlandığını elan etdi. Eyni zamanda, o, qeyd etdi ki, ksenofobiyanın və bu insanlara qarşı əsassız təsir tədbirlərinin tətbiqinin qarşısını almaq vacibdir.

Üstəlik, Kolokoltsev təkid edir ki, ziyarətçilər arasında baş verən cinayətlərin 4%-i hələ  o qədər də yüksək rəqəm deyil. O, həmçinin xatırladıb ki, Daxili İşlər Nazirliyi hər hansı bir ziyarətçinin Rusiya Federasiyasında qalmasına nəzarət etmək üçün məsuliyyət daşıyır. Bu arada, sosial fəallar və ekspertlər artıq miqrasiya siyasətinin mümkün konturlarını və onun yeni konsepsiyasında əks etdirilməli olan aspektlərini müzakirə edirlər. Hazırkı sənəd 2025-ci ildə başa çatdığından yeni hökumət bu barədə düşünməli olacaq. Bununla belə, demək olar ki, hər kəs bu konsepsiyanın artıq köhnəldiyi fikrini bölüşür. Məsələn, mövcud qanunvericilik yeni gələnlərin uyğunlaşması və inteqrasiyası üçün eyni tədbirləri nəzərdə tutmadan yalnız ucuz işçi qüvvəsinin cəlb edilməsinə yönəlib. Eyni zamanda, mövcud miqrasiya vəziyyəti ilə bağlı sözün əsl mənasında ümumbəşəri narahatlığa baxmayaraq, nə hökumət siyasətində, nə də müvafiq qanunlarda ciddi dəyişiklik yoxdur. Ümumdünya Rusiya Xalqları Şurasının Moskva bölməsinin ekspert şurasının üzvü Mixail Burdanın dediyi kimi, dövlət miqrasiya siyasəti “indiki formada cəmiyyətin əksəriyyətinin rəddinə səbəb olur”. Onun əmək bazarının real ehtiyaclarına cavab verməməsi də eyni dərəcədə vacibdir və bu, eyni Mərkəzi Asiya ölkələrindən olan immiqrant kütlələrinin artan radikallaşması və kriminallaşması fonundadır. Onun fikrincə, “miqrasiya siyasətində iqtisadi və demoqrafik yanaşma tətbiq etmək cəhdləri diasporların siyasi rolunun gücləndirilməsi və Rusiyanın yerli əhalisinin etnik-mədəni əvəzlənməsi risklərinə gətirib çıxarır”. Buna görə də Burda təkid edir ki, hökumət yeni konsepsiya çərçivəsində “minimum olaraq Rusiya Federasiyasına postsovet ölkələrindən nəzarətsiz giriş imkanlarını məhdudlaşdıran mexanizmlərin həyata keçirilməsini təmin etməlidir. Immiqrasiya nəzarəti prosedurları və maksimum viza rejiminin tətbiqi və ya əmək vizası institutu vasitəsilə bu olmalıdır. Yəni, xarici əmək miqrasiyası sahəsində konkret işəgötürənin maraqlarına uyğun olaraq işçilərin məqsədyönlü və geri cəlb edilməsi modelinə keçid lazımdır. Və eyni zamanda, əcnəbilərə, məsələn, yaşayış icazəsi və daha çox Rusiya vətəndaşlığı almaqla hüquqi statuslarını dəyişməyə icazə verilməməlidir. Burda, qonaq işçilərin ailə üzvlərinin köçürülməsinə də qadağa qoyulması lazım olduğunu bir daha vurğuladı. Və onun fikrincə, əksinə, rus və Rusiyanın digər yerli xalqlarını təmsil edən həmvətənlərin repatriasiyasının təmin etdiyi imkanlara müraciət etmək lazımdır. Ekspert hesab edir ki, “ölkənin inkişafının elan edilmiş strateji hədəfləri nəzərə alınmaqla” belə dəyişikliklər üçün şanslar var.

Rusiya Federasiyası Daxili İşlər Nazirliyi yanında İctimai Şuranın üzvü Vladimir Voloxun fikrincə, ümumiyyətlə, vəziyyət dəyişib - həm beynəlxalq, həm də ölkə daxilində: “Bir çox Avropa ölkələri özlərini qeyri-dost kimi göstərdilər, eyni zamanda Afrika və Asiya dövlətləri, Latın Amerikası da bizə maraq göstərməkdə fəallaşdılar. Müvafiq olaraq, onlarla əməkdaşlıq inkişaf edəcək, ona görə də yeni reallıqlarda miqrasiya yanaşmalarına yenidən baxmalıyıq”. Voloxun sözlərinə görə, qarşıya qoyulan bütün vəzifələri həll etmək üçün təhlükəsizliyin təmin edilməsi, miqrantların ölkənin sosial-iqtisadi inkişafında iştirakı, onların adaptasiyası və inteqrasiyası tədbirləri ilə bağlı problemlərlə məşğul olacaq vahid orqan yaradılmalıdır. Prezident yanında İnsan Haqları Şurasının üzvü Alexander Brod da təsdiqləyir ki, bütün miqrasiya siyasətinə köklü yenidən baxılması lazımdır”.

Samirə SƏFƏROVA