Qərbin Ermənistan siyasəti Kremli hövsələdən çıxardı...
Bu gün Qərb ölkələri tərəfindən Emənistanın aktiv şəkildə silahlandırılması həyata keçirilir. Amma bu hal Ermənistanı getdikcə daha təhlükəli vəziyyətə salmaqdadır. Ən azından, Rusiyanın olaylara reaksiyası erməni tərəfi üçün müsbət heç nə vəd etmir. Rusiya Xarici İşlər Nazirliyinin rəsmi nümayəndəsi Mariya Zaxarova açıq mətnlə bildirir ki, ABŞ və Avropa İttifaqı (Aİ) Cənubi Qafqazda yeni böyük yanğını alovlandırmaq istəyir və Ermənistan bu məsələdə alət rolunu oynayır.
Onun sözlərinə görə, ABŞ və kollektiv Qərb yalnız münaqişələri alovlandırmağı bacarır: “Onlar ölkələri barışdırmağı, münaqişələri nizamlamağı, qan tökülməsini dayandırmağı bilmirlər. Aprelin 5-də Brüsseldə keçirilən görüş zamanı Ermənistana “Building Armenia's Defense and Security Resilience” adlı planın (Rusiya hərbi bazasının və rusiyalı sərhədçilərin ABŞ-Aİ-NATO qüvvələri ilə əvəz edilməsini, onların Ermənistan sərhədində Azərbaycan və İrana qarşı təxribat işlərini genişləndirmələrinin, həmçinin “Metsamor” atom elektrik stansiyasının sökülməsi yolu ilə Ermənistanın mühüm infrastrukturunun və enerji sisteminin yenidən istiqamətləndirilməsini özündə ehtiva edir) zorla qəbul etdirilməsi üzə çıxarsa, təəccüblənməyəcəyik. Rusiya hərbi bazasının və rus sərhədçilərinin ABŞ-Aİ-NATO mütəxəssisləri ilə əvəzlənməsi, amerikalıların və Aİ-nin Ermənistan sərhədində Azərbaycan və İrana qarşı təxribat fəaliyyətinin genişləndirilməsi, eləcə də Ermənistanın mühüm infrastrukturunun və enerji sisteminin istiqamətinin dəyişdirilməsinin nəzərdə tutulduğu aydın olsa, bu təsdiqini tapacaq. Həqiqətən də ABŞ nümayəndələri və Avropa İttifaqı bu ideyaları İrəvana fəal şəkildə aşılayıblar”. Zaxarova qeyd edib ki, Vaşinqton və Brüssel Ermənistanla Rusiya arasında həm təhlükəsizlik, həm də iqtisadiyyat sahəsində bütün əlaqələri məhv etməyi, Kollektiv Təhlükəsizlik Müqaviləsi Təşkilatı və Avrasiya İqtisadi İttifaqına əsaslanan regional təhlükəsizlik və iqtisadi tərəfdaşlıq mexanizmlərini zəiflətməyi qarşılarına məqsəd qoyublar: “Qərb ölkələri Cənubi Qafqazda sülh haqqında nə qədər xoş sözlər desələr də, Azərbaycan, Ermənistan, Gürcüstan, İran, Rusiya və Türkiyə kimi ən yaxın qonşuları bir-birinə qarşı qoymağa can atırlar”. Bundan əvvəl də Moskva İrəvanı Qərbin onu aldatmasına və Ermənistanı yanlış yola salmasına imkan verməməyə çağırıb. Rusiya Xarici İşlər Nazirliyinin Ermənistan-ABŞ-Aİ formatında yüksək səviyyəli görüşlə bağlı bəyanatında bu xüsusda deyilirdi: “İrəvan rəhbərliyini Qərbin özünü aldatmasına və ölkəni təhlükəsizlik boşluğunun yaranması, iqtisadiyyatda ciddi problemlər və əhalinin xaricə axını ilə dolu olan yanlış yola yönəltməsinə imkan verməməyə çağırırıq”. Bəyanatda qeyd edilirdi ki, Rusiya Ermənistan-ABŞ-Aİ görüşünü Qərbin Cənubi Qafqazı geosiyasi qarşıdurmaya sürükləmək üçün növbəti cəhdi kimi qiymətləndirir. Regiondankənar qüvvələrin Cənubi Qafqazın işlərinə dağıdıcı müdaxiləsi ən mənfi nəticələrlə sonlana bilər. Qərb Ermənistanı Cənubi Qafqazda son dərəcə təhlükəli planlarını həyata keçirmək üçün alətə çevirmək istəyir: “Bizə məlumdur ki, Vaşinqton və Brüssel müvəqqəti vədlər altında Ermənistanın KTMT və Avrasiya İqtisadi Birliyindən çıxmasına, Rusiya hərbi bazası və sərhədçilərinin çıxarılmasına can atırlar”. Rusiyanın narahatlığı əbəs deyil. Məsələ burasındadır ki, Qərb Ermənistanı anti-Rusiya plasdarmına çevirmək istiqamətində səylərini davam etdirməkdədir. Bundan başqa, yenə Qərb Azərbaycanla Ermənistan arasında sülhün əldə olunmasına deyil, regionda yeni gərginlik ocağı yaratmağa can atır. İrəvan, Kremlin hədə və narazılıqlarına baxmayaraq, aktiv şəkildə təhlükəli planın reallaşmasında mühüm rol oynayır. “Zvartnots” aeroportundan Rusiya hərbçilərinin çıxarılması, Ermənistanın Kollektiv Təhlükəsizlik Müqaviləsi Təşkilatında fəaliyyətinin dondurulması, 102 saylı Rusiya hərbi bazasının vaxtından əvvəl ölkədən çıxarılması cəhdləri, eləcə də Metsamor AES-in bağlanıb, əvəzində Qərb stansiyalarının gündəmə gətirilməsi də planın tərkib hissəsidir.
Baş verənləri şərh edən Ermənistan parlamentinin “Hayastan” fraksiyasının katibi Artsvik Minasyan qeyd edir ki, Qərb baş nazir Nikol Paşinyanın əliilə ölkə ərazisində gərgin vəziyyət yaradır: “Nikol Paşinyan Rusiyanı günahlandırır, Rusiyanın Ermənistanda hakimiyyəti dəyişmək istədiyini deyir”. Onun sözlərinə görə, Paşinyan müxalifətdən uzaqlaşıb, sonra Rusiyanı, Qarabağdan könüllü köç etmiş şəxsləri günahlandırıb: “İkincisi, Qərb bu marionet hökumətdən istifadə edərək, Rusiyanın bu regionda təsirini azaltmaq kontekstində Ermənistanın anti-ruslaşmasına təkan verməyə çalışır. Onlar bu rola asanlıqla daxil oldular”. Rusiyanın üzərinə götürdüyü öhdəlikləri yerinə yetirmədiyinə və Ermənistana vəd etdiyi silahları vermədiyinə toxunan Minasyan bildirib ki, bu problemi həll etməyin yolu getmək, Rusiya ilə oturub danışmaq, müzakirə etmək, almağı tələb etmək və ya heç olmasa alternativ həll yolu tapmaqdır, minnət qoymaq deyil. Rusiyalı politoloq Aleksandr Krılov isə baş verənlər fonunda bildirir: “Ermənistan rəhbərliyi bu istiqamətdə hərəkət etmək qərarına gəlsə və Qərb ölkələrinin təhlükəsizlik zəmanətlərinə üstünlük versə, Rusiya hərbi bazasının və sərhədçilərinin Ermənistandan çıxarılmasının başlayacağını istisna etmirəm”. O qeyd edib ki, göründüyü kimi, bu istiqamətdə fəal iş aparılır. Krılov bildirib ki, Ermənistan bəlkə də kollektiv Qərbdən istədiyi qədər deyil, amma təkcə Rusiyadan yox, digər ölkələrdən də təhlükəsizlik zəmanətləri almağa çalışır: “Əgər bu baş verərsə, Rusiyanın Ermənistandakı hərbi mövcudluğu, Ermənistan liderlərinin bəyan etdiyi kimi, lazımsız və hətta təhlükəsizliyə təhdid kimi görünə bilər. Əgər Rusiya qoşunları Ermənistandan çıxarılsa və Qərbin verdiyi təminatlar nəticə verməsə, bu, Azərbaycana azadlıq verəcək. Əgər bu zəmanətlər işləsə, ABŞ və müttəfiqləri yeni müharibə təhlükəsinin qarşısını almaq üçün təsir göstərə bilsələr, Ermənistan üçün heç bir təhlükə olmayacaq. Ancaq hər şey söz və düsturlarla məhdudlaşırsa, o zaman ən dramatik hadisələrin inkişafını güman etmək olar”. Bunlar fonunda Ermənistanın Rusiyadan iqtisadi asılılığını nəzərə alsaq, ilkin mərhələdə Moskva İrəvanı iqtisadi sanksiyalarla boğmağa çalışa bilər. Rusiyanın Ermənistandakı 102-ci hərbi bazasını həyəcan siqnalı ilə qaldırmasının isə İrəvana qarşı dramatik uğurlu cavab kimi nəzərdən keçirilməsi mümkündür. Hər halda, Ermənistanı olduqca narahat günlər gözləyir.
Nahid SALAYEV
