Azərbaycanın kəndləri mövzusu Ermənistan siyasətini qaynadır...
Ermənistan hakimiyyətinin davranışlarından belə bəlli olur ki, İrəvan işğal altında qalan Azərbaycan kəndlərini yaxın tezlikdə ölkəmizin nəzarətinə qaytarmaqda maraqlıdır.
Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyan Tavuş vilayətinin Kirants kəndinin sakinləri ilə görüşündə bunun səbəbini onunla izah edib ki, İrəvanın Azərbaycanla sərhədlərin delimitasiyası və demarkasiyasından imtina etməsi Cənubi Qafqazda yeni eskalasiyaya səbəb olacaq: “Əgər biz delimitasiya və demarkasiya ilə bağlı addımlar atmasaq, mən zəmanət verirəm ki, bölgəmizdə daha bir partlayış baş verəcək”.
Bununla yanaşı, o qeyd edib ki, Tavuş vilayətinin icma nümayəndələri delimitasiya və demarkasiya məsələləri üzrə işçi qrupa cəlb olunacaq. Onun sözlərinə görə, icma liderləri öz arqumentlərini yerindəcə delimitasiya və demarkasiya komissiyasına təqdim edə və prosesin gedişi barədə yerli sakinləri məlumatlandıra biləcəklər. Daha sonra Paşinyan Tavuş vilayətinin Əskipara (Voskepar) kəndinə də gəlib. Qeyd edək ki, bu, Nikol Paşinyanın Əskiparaya bu il ərzində ikinci gəlişidir. Paşinyanın Əskipara sakinləri ilə görüşü bir saata yaxın davam edib. Burada baş nazir yerli sakinlərə Azərbaycanla sülh, o cümlədən sərhədin demarkasiyası prosesində mövcud vəziyyəti təqdim edib. Paşinyanla yanaşı, görüşdə Ermənistan baş nazirinin müavini Mher Qriqoryan, Ermənistan tərəfdən sərhədin demarkasiyası komissiyasının rəhbəri, ərazi idarəetmə naziri Qnel Sanosyan, polis rəisi Vahe Qazaryan da iştirak edib. Xatırladaq ki, Paşinyan hələ ötən ay bildirmişdi ki, Bakının Qazax rayonundakı dörd kəndinin Azərbaycana qaytarılması tələbini qəbul etməyə hazırdır. O qeyd etmişdi ki, Aşağı Əskipara, Xeyrimli, Qızılhacılı və Bağanis Ayrım kəndləri sovet dövründə də Azərbaycanın tərkibində olub. Bu kəndlər 1991-1992-ci illərdə Ermənistan silahlı qüvvələri tərəfindən zəbt edilib. Erməni mediası yazır ki, Paşinyan Əskipara, Kirants və Berkaber kənd sakinləri ilə dörd saatdan çox çəkən qapalı görüşdən sonra heç bir açıqlama verməyib. O yalnız bunu deyib ki, bu mövzuda deyiləsi sözlərini artıq deyib və əlavə edə biləcəyi heç nə yoxdur. Ermənistanın “Qraparak” qəzeti isə yazır ki, Paşinyan Tavuş vilayətinə gedərkən Azərbaycana qaytarılacaq kəndlərə girməmək üçün bu ərazilərdən yan keçib: “Nikol Paşinyanın Tavuşa vertolyotla getməsi ilə bağlı rəsmi kulisdə diqqətçəkən iddia dolaşır. Həmin iddiaya görə, məsələ yolda narazı insanların müqavimətindən qaçmaq yox, Əskiparaya gedən, bir hissəsi Almatı bəyannaməsi çərçivəsində Azərbaycana məxsus olan İcevan-Noyemberyan dövlətlərarası yolundan yan keçmək olub. Paşinyan yolun həmin hissəsinin Azərbaycana aid olduğunu artıq qəbul edib, ona görə də buradan istifadə etməkdən yayınır. Bir neçə gün əvvəl Avropa Birliyinin mülki missiyasının müşahidəçiləri də Əskiparaya gedərkən yolun həmin hissəsinin Azərbaycana məxsus olduğunu əsas gətirərək yan keçiblər”.
Beləliklə, Paşinyan kəndləri qaytarmaqda maraqlıdır. Amma Ermənistan müxalifəti və baş nazirin başqa tənqidçiləri Paşinyanın bu istəyindən narazıdırlar. Müxtəlif müxalifət fiqurları, Erməni Kilsəsinin nümayəndələri də Tavuşa səfər edərək yerli sakinlərin “birtərəfli güzəştlərə” qarşı mübarizəsini “dəstəklədiklərini” bildiriblər. Onlar iddia edirlər ki, Azərbaycanın tələb etdiyi kəndlər verilərsə, Ermənistan özünün yaxşı fortifikasiya olunmuş mövqelərini, habelə Azərbaycan sərhədi boyunca uzanan İrəvan-Tiflis strateji avtomobil yolunu itirmiş olacaq. Ermənistan parlamentində hakim “Vətəndaş Müqaviləsi” fraksiyasının deputatı, erməni general Qaqik Melkonyan da bildirir ki, bəzi müxalifətçilər Tavuşun sərhəd kəndlərində dolaşaraq, toqquşmaları təhrik edirlər. Erməni ekspert Vahe Davtyan isə iddia edir ki, həmin kəndlər təhvil verilsə, Ermənistan anklav-dövlət statusuna düşəcək: “Geosiyasi aktorlar kartlarını açıblar. Gözü olan görəcək, qulağı olan eşidəcək. Hazırda Lesoto bəlkə də anklav-dövlətin dərslik nümunələrindən biridir. Tamamilə Cənubi Afrika Respublikası ilə əhatə olunmuş Lesoto uzun müddətdir öz xarici siyasəti və milli silahlı qüvvələri olmayan kvazi-dövlət kimi çıxış edir. Sonuncu, əlbəttə ki, formal olaraq fəaliyyət göstərir, lakin yalnız daxili təhlükəsizliyi təmin etmək üçün fəaliyyət göstərir. Xarici təhlükəsizlik funksiyaları Cənubi Afrika Respublikası tərəfindən həyata keçirilir. Ermənistanı da bu gözləyir”. Amma “Qraparak” qəzeti yazır ki, sakinlər hökumətin addımlarını gözləmək qərarına gəliblər. Paşinyanla görüşdə iştirak etmiş Əskipara sakini deyib: “Hansı sualı təqdim etmişdiksə, həmin sualın cavabını verməyə gəlmişdi. Variant təqdim etmişdik, çay boyu sərhəd demişdik, o da dedi ki, 90 faiz həll edildiyini düşünün. Dedi ümid var ki, sizin istədiyiniz olacaq, amma hələ kağız üzərinə keçirilməyib. Gözləyək”. Başqa bir Tavus sakini də deyir ki, kəndlərdə onun bəyanatları ziddiyyətli olub. Xüsusilə Bibiş (Berkaber) ilə bağlı Əskipara kəndində Paşinyan bəyan edib ki, Berkaber su anbarından (Coğazçay su anbarı) o tərəfdəki torpaqlar Azərbaycana verilməlidir, Bibiş kəndində isə sizin torpaqlarınız sizə qalacaq. Son görüşlərdən sonra Tavus sakinləri bir az sakitləşsələr də, artıq bu hakimiyyətin sözlərinə inanmayıb, prosesləri gözləmək qərarına gəliblər”.
Samirə SƏFƏROVA
