İran Ermənistanı silahlandırır – İrəvan isə Tehrana quyu qazır...

Ermənistan İranla əlaqələri inkişaf etdirməyə davam edəcək. Belə bir açıqlama ilə Ermənistan Təhlükəsizlik Şurasının katibi Armen Qriqoryan çıxış edib. O bildirib ki, Ermənistan və İran strateji prioritetlərdən biri kimi ərazi bütövlüyü məsələsində yüksək səviyyədə qarşılıqlı anlaşmaya malikdir: “Biz İranla əlaqələri yüksək qiymətləndiririk”.

Qriqoryanın sözlərinə görə, Ermənistanla İran arasında münasibətlər həm də o kontekstdə strateji xarakter daşıyır ki, onlar bu münasibəti açıq və səmimi dialoq çərçivəsində qura biliblər: “Biz bu əlaqələri başqa ölkələrlə bağlamırıq. Təbii ki, Ermənistan sanksiyalara tam əməl edir, lakin biz də İranla işləyirik və strateji prioritetlərimizə aid bir çox məsələlərdə İranın mövqeyini yüksək qiymətləndiririk”. Müxalifət düşərgəsinin Avropa müşahidə missiyasının müşahidəçilərinin İran ərazilərində kəşfiyyat aparması ilə bağlı səsləndirdiyi fikirləri şərh edən Təhlükəsizlik Şurasının katibi bildirib ki, İrəvan bütün mövcud məsələləri Tehranla yüksək səviyyədə müzakirə edir: “İran problem qaldırarsa, biz onu həll etməyə çalışırıq. Biz bu istiqamətdə işimizi davam etdirəcəyik”. O, iki ölkə arasında, o cümlədən narahatlıq doğuran məsələlərlə bağlı çox intensiv dialoqun olduğunu bildirib. Qərblə münasibətlərin dərinləşməsinin İranla münasibətlərə xələl gətirə bilməyəcəyi anlayışının olub-olmaması ilə bağlı sualı cavablandıran Qriqoryan qeyd edib ki, Ermənistan hər iki tərəflə müzakirələr aparır: “Ermənistan-ABŞ və Ermənistan-Aİ münasibətləri bir istiqamətdir, bizim işlədiyimiz bir ərazidir. Ermənistan-İran münasibətləri bizim işlədiyimiz başqa bir ərazidir. Hesab edirəm ki, hər iki tərəfdə Ermənistanın bu mövqeyi ilə bağlı anlayış var. Biz şəffafıq, bu kontekstdə gizli heç nə etmirik”. Beləliklə, Armen Qriqoryan bir daha təsdiq edir ki,  ölkəsi İranla münasibətlərini intensiv qaydada inkişaf etdirir. Özü də bütün bunlar Ermənistanın Qərb qüvvələrini regiona intensiv şəkildə gətirməsi fonunda baş verir.  Deməli, İran bundan sözdə ifadə etdiyi kimi narahat deyil. Əksinə, İran da Ermənistanı silahlandıran əsas tərəflərdən biri kimi çıxış etməkdə davam edir. “MaidenTower” “Telegram” kanalı bildirir ki,  İran hava yollarına məxsus “Boeing” yük təyyarəsi ilə Ermənistana davamlı olaraq silah daşınır. Xəbərdə qeyd olunur ki, İrana məxsus “Boeing 747-21AC ” yük təyyarələri ilə Ermənistana silah daşımalarına bu il martın 29-dan başlanılıb. “MaidenTower” bəhs olunan məlumatı təsdiqləyən hava marşrutunun uçuş xəritəsini də paylaşıb. Qeyd olunur ki, İR4705 bort nömrəli təyyarə 29 martda 12:10-da, 30 martda 14:03-də, 2 apreldə 05:48-də, 3 apreldə 07:32-də, 4 apreldə 12:29-da İrəvana uçub. Səfərlərin üçünün Təbriz yaxınlığından - Sarabdan, ikisinin isə Tehrandan həyata keçirildiyi radarlarda əksini tapıb. Ehtimal edilir ki, təyyarə SEPAH-ın Sarabdakı hərbi bazasından qalxıb. Belə ki, bu təyyarə əvvəllər İran İnqilabı Keçikçiləri Korpusunun istifadəsində olub. Hava nəqliyyatı əsasən silah daşımaq üçün istifadə edilib. Elə indi də Ermənistana silah daşındığı ehtimal olunur. Beləliklə, İranda yenə Ermənistanı dəstəkləmək xətti əsas götürülüb.  Amma Ermənistanın regiona gətirdiyi Qərb dövlətlərinin, xüsusən də ABŞ-ın İslam Respublikasına münasibəti aydındır. İran isə bunların fərqində olmayıb yenə Azərbaycana qarşı mövqe sərgiləyir.

Görünən odur ki, regionda baş verən geosiyasi dəyişikliklər, Azərbaycanın İkinci Qarabağ müharibəsində işğal edilmiş ərazilərini və İran-Azərbaycan sərhədində nəzarəti bərpa etməsi əvvəlki kimi Tehranın  maraqlarına cavab vermir. Xatırladaq ki, Ermənistan Azərbaycan torpaqlarını işğal altında saxladığı müddətdə İran həmin torpaqlarda qanunsuz olaraq fəaliyyət də göstərib. 30 illik işğal müddətində İranın separatçı qurumla işbirliyi qurması, işğal altındakı Azərbaycan ərazilərində birgə qeyri-qanuni fəaliyyətlə məşğul olmasına dair saysız-hesabsız faktlar var. Azərbaycan həmişə İranla sıx qonşuluq və tərəfdaşlıq münasibətlərinə can atıb, bir sıra mühüm regional layihələrdə onunla tərəfdaşdır. Lakin İran qonşuluq, vahid din birliyi məsələsini unudub, Azərbaycanın ona qarşı humanist dəyərlərinə qarşılıq olaraq təxribatlara əl atır. Ermənistanın ərazi bütövlüyünü özünün qırmızı xətti kimi qələmə verən İran Azərbaycan torpaqları 30 ilə yaxın işğalda saxlanıldığı dövrdə eyni münasibəti sərgiləyə bilmədi. Azərbaycan torpaqları Ermənistan tərəfindən işğal altında olan dövrdə İran yalnız növbətçi bəyanatlarla kifayətlənib. İran hakimiyyəti, nədənsə, müstəqil və güclü Azərbaycanı özünə qarşı təhlükə qismində görür. Bu fonda İran heç bir halda Azərbaycanın maraqlarının reallaşmasına imkan verməməyə, onun güclənməsinin qarşısını almağa cəhd edir. Əslində, Zəngəzur dəhlizi ilə bağlı İranın tutduğu mövqe bütün məqamlara işıq salıb. Azərbaycan cəmiyyətinə bəllidir ki, İran bütün dövrlərdə Ermənistanın yanında olub. İndi də bu ölkəni silahlandırır. Amma Ermənistanın fəaliyyəti İranın özü üçün ciddi təhdidə çevrilir. Hər halda, proseslər regionda İranın mövqeyinə də xələl gətirəcək, amma molla rejimi hələ də bunu görmək istəmir. 

Nahid SALAYEV