XİN başçılarının sülh görüşü barədə Azərbaycan yeni təklif verdi...
Əli Mustafa: “Gələcəkdə “Qafqaz evi” ideyasını həyata keçirmək üçün bir özül rolunu oynaya bilər”
Azərbaycan xarici işlər naziri Ceyhun Bayramov ilin yekunlarına dair mətbuat konfransında deyib ki, biz neytral üçüncü ölkədə və ya Ermənistan-Azərbaycan dövlət sərhədində görüşə bilərik.
Onun sözlərinə görə, Azərbaycan və Ermənistan arasında dövlət sərhədinin delimitasiyası üzrə Dövlət Komissiyasının artıq sərhəddə iki görüşü olub:
“Prinsip etibarilə hər hansı bir həssaslıq yaratmamaq şərti ilə Ermənistan və Azərbaycan xarici işlər nazirləri və nümayəndə heyətləri də dövlət sərhədində görüşə bilər. Belə bir təklif tərəfimizdən səslənib. Vaxt uyğun olduğu zaman belə görüşlərin Azərbaycan və Ermənistanda keçirilməsi perspektivinə gəldikdə isə, niyə də yox? Düşünürəm ki, gec-tez bunu da görəcəyik”.
Bakıda və İrəvanda tərəflərin vasitəçilərsiz görüşü ilə bağlı edilən təklif alınacaqmı?
Biz görürük ki, vasitəçilərin arasında ciddi problemlər var: “Qərblə Rusiya az qala bir-birinə nifrət edir. Buna rəğmən, hər biri vasitəçilik missiyasını öz üzərinə götürmək istəyir. Belə şəraitdə ən doğru seçim və ya qərar prosesin neytral bölgəyə keçirilməsidir. Özü də bu görüş iki ölkə arasında keçirilməlidir. Qonşu Gürcüstan bunun üçün çox ideal məkandır. Gələcəkdə “Qafqaz evi” ideyasını həyata keçirmək üçün bir özül rolunu oynaya bilər. Bu baxımdan Ceyhun Bayramovun məsələyə yanaşması çox doğrudur. Həm də tərəfləri qane edir. Ən başlıcası isə, gercək sülh prosesinə töhfə verə bilər. Digər variantlar münaqişə və gərginlik yaradır. Qərb-ABŞ və Rusiyanın rəqabəti şəraitində bunun reallaşması çətindir. Mən də hesab edirəm ki, prosesin davamı neytral bir ölkədə aparılmalıdır. Təxmin edirəm ki, bu mümkündür və baş tutacaq. Artıq bununla bağlı ilkin nəticələr var. Noyabrın 30-da Azərbaycan və Ermənistanın sərhəd demarkasiyası komissiyalarının üzvləri dövlət sərhədində görüşü oldu. Hər halda, bununla bağlı müəyyən razılaşma var. Sözügedən qurumlara isə Azərbaycanın və Ermənistanın baş nazirlərinin müavinləri Şahin Mustafayev və Mher Qriqoryan rəhbərlik edir və onlar əvvəllər danışıqlar aparıblar. Əsirlərin dəyişməsi ilə bağlı da birbaşa təmasların ciddi nəticəsi oldu”.
Bu yerdə bir haşiyə çıxaq ki, Rusiya tərəfi hər zaman sərhədlərin demarkasiyası işində Azərbaycana və Ermənistana kömək göstərməyə hazır olduğunu vurğulayır. Ermənistanda isə hesab edirlər ki, Moskvanın bu niyyəti sərhəddə rus qoşunlarını yerləşdirməyə hesablanıb. Yəni Moskva vasitəçilik edirsə, öz xeyrini güdür kimi fikirlər irəli sürülür. Bəs, Qərb elə deyilmi? Elədir və hazırda Ermənistan sərhəd danışıqlarında da Qərb faktorunu qabardır. Ümumi danışıqlar baxımından ölkəmizin irəli sürdüyü birbaşa təmas təklifinin yalnız sərhədlərin müəyyənləşdirilməsi hissəsinə reaksiya verən Ermənistan mahiyyətcə özünü dünyaya konstruktiv göstərmək yolunu tutur. Yəni Azərbaycan XİN açıqlamasında məsələni kifayət qədər konkret qoydu. İrəvan və havadarları yaxşı başa düşdülər ki, bu konkretliyə reaksiya verməsələr, məsələ qeyri-konstruktuvlik kimi qiymətləndiriləcək. Ona görə sərhəd müzakirəsini kontekstdən çıxardılar, müsbət yanaşdılar. Bu yolla dünya birliyinə mütərəqqi mesaj yolladılar.
Məhəmmədəli QƏRİBLİ
