Xaçınçay su anbarı bölgə iqtisadiyyatımıza nə verəcək?..
Elman Cəfərli: “Xaçınçay su anbarı vasitəsilə 8 min hektara yaxın əkin sahəsinin suvarılması nəzərdə tutulur”
Azərbaycanda irili-xırdalı 140 su anbarı mövcuddur. Onların ümumi su həcmi 21,9 milyard kubmetr təşkil edir. Bu anbarlar ölkənin əkinçilik təsərrüfatında böyük əhəmiyyətə malikdir.
Həmin su anbarlarından biri 1964-cü ildə Xaçınçay üzərində tikilib. Uzunluğu 940 metr, tutumu isə 23 milyon kubmetr olan anbarın suyundan işğaldan əvvəl Ağdam şəhəri və ətraf yaşayış məntəqələrinin su ehtiyacının ödənilməsi üçün istifadə edilirdi. Rayonun 1993-cü ildə Ermənistan Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğalı nəticəsində su anbarından 27 il istifadə etmək mümkün olmayıb. Bu müddət ərzində heç bir təmir işi aparılmayıb, beton divarlar yararsız vəziyyətə düşüb. 2020-ci ilin sonunda Ağdamın işğaldan azad edilməsi nəticəsində Xaçınçay su anbarı ordumuzun nəzarətinə keçdi. Su anbarında təmir-bərpa işləri bitdikdən sonra istifadəyə verilib. Prezident İlham Əliyev və Birinci xanım Mehriban Əliyeva Ağdam rayonunda Xaçınçay su anbarının təmir-bərpadan sonra istifadəyə verilməsi mərasimində iştirak ediblər.
Maraqlıdır, Xaçınçay su anbarının istifadəyə verilməsinin su təminatında və aqrar sektorda iqtisadi əhəmiyyəti nə olacaq?
“Hazırda Xaçınçay vasitəsilə Ağdamın Qərvənd, Xındırıstan kimi kəndlərinin 2 min hektara yaxın əkin sahələri suvarılır”
“Yaşıl Dünya” Ekoloji Maarifləndirmə İctimai Birliyinin sədri Elman Cəfərli “Bakı-Xəbər”ə açıqlamasında bildirdi ki, Xaçınçay su anbarı 30 ilə yaxın ermənilərin işğalı altında oldu. Su anbarının ətrafı, Ağdamın Qızılkəngərli kəndi ərazisi minalanmışdı: “2020-ci ildə 44 günlük müharibədəki böyük qələbədən sonra ərazi düşmən tapdağından azad edildi. Bir müddət sonra erməni ordusunun qalıqları Fərrux yüksəkliyini də ordumuzun nəzarətinə təhvil verməyə məcbur oldu. Bununla da Xaçınçay su anbarı Azərbaycanın nəzarətinə keçmiş oldu. Ərazinin nəzarətimizə keçməsi ermənilərin azərbaycanlılar yaşayan kəndlərə qarşı həyata keçirdiyi su terrorunun da qarşısını aldı. Çünki ermənilər qış mövsümündə anbardan suyu açıb buraxır, bu da azərbaycanlıların əkin sahələrini basır, mülki infrastruktur sahələrinə ziyan vururdu. Nəzarətimizə keçəndən sonra ərazi minalardan təmizləndi. Ermənilər 30 illik işğal dönəmində Qarabağın su resurslarını barbarcasına istismar etmiş, lakin təmir-bərpa işləri aparmamışdılar. Sərsəng, Xaçınçay su anbarları baxımsız qalmışdı. Hidrotexniki qurğular köhnəlib, su anbarının bəndləri aşınlb, sızıntılar yaranmışdı. Lakin son iki ildə Xaçınçayda ciddi restavrasiya işləri görülüb. Bu günlərdə prezident İlham Əliyevin Ağdama səfəri zamanı təmirdən çıxaraq su anbarı istifadəyə verilib. Xaçınçay su anbarının 7 kilometr uzunluğunda kanalla birlikdə təmiri və bərpası aparılıb. Vurğulamaq yerində düşər ki, kanalın səthi betondur. Bu da daşınması zamanı su itkisini kəskin azaldacaq”.
E.Cəfərli bildirdi ki, su anbarı əkin sahələrinin suvarılması üçün su ehtiyatının təmin edilməsi məqsədilə Azərbaycan hökuməti tərəfindən 1964-cü ildə istismara verilib. Anbar Sovetlər dönəmində meliorasiya məqsədləri üçün istifadə edilir, eyni zamanda bu anbar vasitəsilə Ağdam şəhəri və şəhərətrafı yaşayış məntəqələrinin su ehtiyacı ödənilirdi: “Məlumdur ki, Azərbaycan su resursları az olan ölkələrdəndir. Hesab edirəm ki, belə bir vaxtda Sərsəng, Suqovuşan, Xaçınçay kimi su anbarlarının nəzarətimizə keçməsi, yenidən istismara verilməsi olduqca əhəmiyyətlidir. Hazırda Xaçınçay vasitəsilə Ağdamın Qərvənd, Xındırıstan kimi kəndlərinin 2 min hektara yaxın əkin sahələri suvarılır. Yaxın gələcəkdə Quzanlı kəndi də bu su anbarından su götütəcək. Ümumilikdə, Xaçınçay su anbarı vasitəsilə 8 min hektara yaxın əkin sahəsinin suvarılması nəzərdə tutulur”.
Günel CƏLİLOVA
