Fransanın bu hərəkəti tək Natəvana yox, Aleksandr Dümaya da hörmətsizlikdir...
Azər Həsrət: “...Fransa tərəfi özünün cılızlığını nümayiş etdirir”
Emmanuel Makron hakimiyyətinin antiazərbayan siyasəti Fransa kimi “mədəniyyət və demokratiya beşiyi” adına iddialı olan dövləti rəzil vəziyyətə salıb. Ruhlarını ermənilərə satan Fransa siyasiləri Azərbaycanla bağlı ağlasığmaz qərar verirlər.
Fransanın Azərbaycana qarşı qərəzli və iyrənc münasibəti artıq mədəniyyət sahəsində də, tarixi şəxsiyyətlərə yanaşmada da özünü göstərir.
Belə ki, Fransanın “Le Messager” nəşri yazır ki, hələ 2015-ci ildə Azərbaycanın İsmayıllı şəhəri ilə dostluq və əməkdaşlıq xartiyası imzalayan Fransanın Evian-le Ba şəhərinin meriyası bu yaxınlarda mədəniyyətə düşmən münasibət bəsləyən qərar qəbul edib. Belə ki, qərara əsasən “Azərbaycan parkı” sözünün qeyd olunduğu bütün yazılar yığışdırılacaq. Xatırladaq ki, “Azərbaycan parkı” 2017-ci ildə açılıb.
Fransız nəşrinin məlumatına görə, dekabrın 18-də müxalifət nümayəndələri bələdiyyə şurasından şəhərdə bu parkın adı çəkilən bütün lövhələrin rəsmən götürülməsini tələb ediblər. Şəhər meri Jozian Leyin sözlərinə görə, artıq “Azərbaycan parkı” ilə bağlı bütün istinadlar silinib.
Qeyd olunub ki, şəhər rəhbərliyinin son qərarına səbəb Fransanın Ermənistana “sevgisi” olub.
Bu arada, görünən odur ki, Azərbaycan mədəniyyətinin düşmənləri indi diqqətlərini məşhur Azərbaycan şairəsi Xurşidbanu Natəvanın 2017-ci ildə ucaldılan abidəsinə yönəldiblər.
Merin müavini Jan-Pyer Amadio Xurşidbanu Natəvana ehtiramını bildirərək abidənin müdafiəsinə qalxıb: “O, azad qadın kimi tanınır və Eviandakı abidədə örtüksüz təsvir edilib. Əlbəttə, biz erməni xalqını dəstəkləyirik, lakin mədəniyyət və incəsənət xalqları və ölkələri birləşdirən ən etibarlı körpüdür. Hər şeyi aradan qaldırıb bu körpüləri dağıtmalıyıq?”.
Bizim media haqlı olaraq qeyd edir ki, Fransa şəhərinin meriyasının bu addımı son vaxtlar Fransada hökm sürən mədəni şovinizm, ksenofobiya, qərəz və digər mədəniyyətlərə qarşı dözümsüzlük siyasətini nümayiş etdirir.
Fransa höküməti Azərbaycan mədəniyyətini, eləcə də Xan qızı Xurşidbanu Natəvanın abidəsini hədəfə almaqla fransız yazıçısı Aleksandr Dümanın da ruhuna hörmətsizlik edir. Xan qızı ilə Dümanın tanışlığı, görüşü bir tarixdir.
Qeyd edək ki, fransız yazıçısı Aleksandr Düma 1858-1859-cü illərdə Qafqaza səfəri zamanı müəyyən müddət Azərbaycan ərazisində səyahət edib. 1859-cu ilin aprel ayında isə Dümanın 3 cilddən ibarət Qafqaz səyahətinin təəssüratları (fransızça: İmpression de Voyage Le Caucase) Parisdə çap olunub. Bakı məhəllələrinin birinin polismeysteri Piquliyevskinin evində qonaq olan Aleksandr Düma orada Xurşudbanu Natəvan və onun həyat yoldaşı knyaz Xasay Usmiyevlə tanış olur, onlar arasında səmimi dostluq münasibətləri yaranır. Fransız yazıçısı Düma Azərbaycan şairəsi Natəvanla şahmat oynayır. Oyunun nəticəsi isə çox yaddaqalan olur. Belə ki, Natəvan Dümanı mat edir. Natəvan Dümaya qalib gələrkən Dümadan yaşca xeyli kiçik idi. Natəvanın cəmi 26, Dümanın isə 56 yaşı vardı.
Bu da tarixi həqiqətdir...Bu gün Dümanın xüsusi münasibət bəslədiyi bir Azərbaycan şairəsini hədəfə almaq Makron hökumətinin mədəni səviyyəsinin hansı həddə olduğunu göstərir.
“Bu hörmətsizlik, bu qərəz Fransanın bir dövlət olaraq özünü ermənilərin cılız iddialarına təslim etməsindən irəli gəlir”
Siyasi şərhçi Azər Həsrət “Bakı-Xəbər”ə “Hər şeydən əvvəl onu qeyd etmək lazımdır ki, dövlətlər və xalqlar arasındakı münasibətlər mədəniyyət abidələrinə, tarixi şəxsiyyətlərə sirayət etməməlidir. Yəni Azərbaycan dövləti ilə Fransa dövləti arasında bir gərginlik yaşanırsa belə, o gərginliyin nəticəsində Natəvan kimi ortaq mədəniyyətə xidmət etmiş tarixi şəxsiyyətə, türk və Şərq aləmində tanınmış, zəmanəsinin parlaq xeyriyyəçisi və insanpərvər qadına qarşı bu cür münasibət olmamalıdır. Belə münasibət sərgiləməklə Fransa tərəfi özünün cılızlığını nümayiş etdirir”-deyə bildirdi.
A.Həsrətin fikrincə, Azərbaycan dövləti ilə hansısa məsələlərdə anlaşa bilmirlərsə, bu məsələləri siyasilərlə masa arxasında çözmək lazımdır, gedib heykəlləri yıxmaqla, mədəniyyət nümunələrinə qarşı hörmətsizlik etməklə deyil. “İkinci bir tərəfdən, ümumiyyətlə, kifayət qədər demokratiya, insan haqları məsələlərində özünün yeri, rolu olduğunu iddia edən Fransa kimi bir dövlətə bu davranış əsla yaraşmır. Belə bir davranış nədən qaynaqlanır? Bu hörmətsizlik, bu qərəz Fransanın bir dövlət olaraq özünü ermənilərin cılız iddialarına təslim etməsindən irəli gəlir. Faktiki olaraq Fransada vəzifələrdə olan ermənilər təsir göstərərək bu boyda dövləti cılız, adına yaraşmayacaq addımlar atmağa məcbur edirlər. Yəni mənə elə gəlir ki, Fransa dövləti də, onu idarə edənlər də bunun fərqinə varmalıdırlar. Azərbaycan bir Şərq dövlətidir, biz Qərbə baxıb oradan yaxşı nələrisə götürməyə cəhd göstəririk, belə bir şəraitdə Fransanın bu davranışları, təbiidir ki, bizdə böyük təəssüf hissi yaradır”-deyə A.Həsrət bildirdi.
İradə SARIYEVA
