Qaynana və qaynatanın ailəyə müdaxiləsi "məişət zorakılığı" sayılacaq? - Olan-qalan dəyərlərdən birini də itiririk...
Sanki hansısa gözəgörünməz bir əl Azərbaycan xalqının ailə dəyərlərini bir-bir dənləyib sıradan çıxarmaq, məhv etmək istəyir. Azərbaycan ailəsinə qənim kəsilən hansısa beyin mərkəzlərinin çirkin niyyətlərinə qarşı illərdir mübarizə aparsaq da, yenə də onların istəkləri hansısa vasitə ilə ortalıqda peyda olur.
Azərbaycanda ailə dəyərləri min illər boyu formalaşıb, böyük təşəkkül yolu keçib, qaniçən Sovet imperiyasının təlatümündən keçib, amma dəyişməyib, sınmayıb, var olub. Təəssüflər olsun ki, son illər bizim cəmiyyətə ailə dəyərlərinə, böyüyə hörmət, qaynanaya, qayınataya ehtiram hissinin korşaldığını görürük.
Azərbaycan ailəsində xeyli problem olduğu halda, bəzi dövlət qurumları o problemləri aradan qaldırmaq əvəzinə ailələrə yeni qalmaqal, dava, məhkəmə predimeti olacaq nəsnələr tövsiyə edirlər. Birdən elə məsələlərə rast gəlirik ki, qeyr-ixtiyari olaraq onun gələcək nəticələrini düşünməli oluruq.
Ailə, Qadın və Uşaq Problemləri üzrə Dövlət Komitəsinin Hüquqi-təminat şöbəsinin müdiri Taliyə İbrahimova deyib ki, qaynana, qaynatanın ailəyə müdaxiləsi məişət zorakılığı sayılacaq.
Şöbə müdirinin sözlərinə görə, bu gün boşanmaların əsas səbəblərindən biri ailələrə edilən kənar müdaxilələrdir. Necə yəni qaynana-qaynatanın müdaxiləsi məişət zorakılığı sayılacaq?
Dövlət Komitəsinin şöbə müdirinin açıqlaması cəmiyyətdə birmənalı qarşılanmır. Əksər insanlar deyirlər ki, ailənin böyüyü olan qaynana və qaynatanın bu şəkildə dışlanması, kənarlaşdırılması Azərbaycanın ailə dəyərlərinə, ailə ənənələrinə qarşı xoşagəlməz münasibətin göstəricisi olardı. Ekspertlərin fikrincə, heç də bütün ailələrdə problem yoxdur, ailələr var ki, qaynata, qaynata məsləhəti ilə çox gözəl yaşayırlar. Qaynana, qaynatanın ailədə qaralanmasının yolverilməz olduğunu deyən ekspertlər hesab edir ki, bu çox həssas məsələdir və ən azından mənəvi cəhətdən ziyanlıdır.
Lalə Mehralı: “Bu böyük bir institutu yerlə-yeksan etmək deməkdir”
Sağlam Cəmiyyət Hərəkatının eksperti lalə Mehralı “Bakı-Xəbər”ə şərhində “Qaynana-qaynata müdaxiləsi dedikdə komitə rəsmisi nəyi nəzərdə tutur? Belə düşünürəm ki, böyük məsləhətini, ağsaqqal-ağbirçək tövsiyyəsini də müdaxilə hesab edəcəklər. Siz təsəvvür edirsiniz bu nə deməkdir? Bu böyük bir institutu yerlə-yeksan etmək deməkdir. Bu, ailənin qurulmamış dağılması deməkdir. Hər fürsətdə hücuma hazır gəlinin bu fürsəti dəyərləndirməyəcəyini demək olarmı? Təbii ki yox. Təəssüflə demək məcburiyyətindəyəm, böyüyə hörmət etməyən nəsil formalaşıb. Gənclər böyük məsləhətinə qarşı dözümsüzdür, məsləhəti əmr, tövsiyəni göstəriş zənn edirlər. Ailə quran gənclərə böyüklük edə bilməyəcəksə o ata-ananın nə dəyəri qalır ailədə? Mən sözün həqiqi mənasında böyüklükdən danışıram. 20 yaşlı gənclə 50-60 yaşlı bir insanın dünyagörüşü, bildiyi eyni deyil, məsləhət verməyin nəyi pisdir? Evləndirəndə, gəlinə xərc çəkəndə, zinət, daş-qaş alanda, ən bahalı restoranda toyu edəndə, ev alıb yerləşdirəndə qaynana-qaynata əziz olur, məsləhət verəndə düşmən? Boşanmaların hansı həddə çatacağını təsəvvür edirsinizmi? Fəlakət bir mənzərə gözləyir bizi”-deyə bildirdi.
L.Mehralı qeyd etdi ki, böyüyə hörməti bu qədər cılızlaşdırmaq, ucuzlaşdırmaq bu cəmiyyətə nə qazandıracaq? Onun sözlərinə görə, əgər qaynana, qaynata gəlinə qarşı fiziki-mənəvi zorakılıq edirsə, bu əlbəttə ki, qanunla həllini tapmalıdır, tapır da. “Amma təklif olunan dəyişikliklə ailədə böyük məsləhəti, tövsiyəsi də ailəyə müdaxilə hesab ediləcək zənnimcə, bizim etirazımız bunadır. Minillərin dəyərini belə ayaqaltı etmək olmaz. Bununla minlərlə gənc qıza böyüyə qarşı dözümsüzlük aşılanır, hörmətsizlik öyrədilir. Kiçik bir mübahisədə, verilən hər hansı bir məsləhəti bəyənməyəndə nəfəsini polisdə dərəcək o gəlinlər. Ailələrin içi açılıb töküləcək, köhnə palan içi eşiləcək. Yaranacaq mənəvi böhranı təxmin etmək heç də çətin deyil”-deyə L.Mehralı əlavə etdi.
Zülfiyyə Eldarqızı: “Bu məsələnin məişət zorakılığı ilə əlaqələndirilməsi çox məntiqsizdir”
Sənətşünaslıq üzrə fəlsəfə doktoru Zülfiyyə Eldarqızı bizimlə söhbətində bildirdi ki, böyüklərin məsləhətinə, tövsiyəsinə hər zaman ciddi ehtiyac var. Z.Eldarqızının sözlərinə görə, qaynana və qaynatının bu şəkildə ailədən kənarlaşdırılması yolverilməzdir: “Mən də hesab edirəm ki, qaynana-qaynata gəlinlə oğulun, qızla-kürəkənin arasında problem yaratmalı deyil, əksinə, onların xoşbəxliyi üçün əllərindən gələni etməlidirlər. Gənc ailəyə müdaxiləni qəbul etmirəm. Amma onlara məsləhət və tövsiyələr verə bilərlər. Qaynata-qaynatanın müdaxiləsinin məişət zorakılığı hesab ediləcəyi məsələsi anlaşılmazlıq yaradır. Necə yəni məişət zorakılığı? Bu heç bir vaxt zoralılıq sayıla bilməz. Tutalım, qaynana gəlinə bir söz deyir, o da gedib o biri tərəfdə ağlayır, burada zorakılıq var? Qaynana və qayınatanın gənc ailələrə müdaxiləsinin, ümumiyyətlə bu məsələnin məişət zorakılı ilə əlaqələndirilməsi çox məntiqsizdir”-deyə Z.Eldarqızı qeyd etdi.
İradə SARIYEVA
