Cərrahi əməliyyatların Tik-Tokda yayımı nə deməkdir?
Sosial şəbəkələr həm də bir çox peşə sahiblərinin qazanc yeridir desək, yanılmarıq. Alış-verişlə məşğul olanlar burada satdıqları məhsulu nümayiş etdirir, repetitorlar bilik-bacarığını göstərməyə çalışır, təmir-tikinti ilə məşğul olanlar da həmçinin.
Həkimlər isə əməliyyat prosesindən videogörüntülər, canlı yayım açmaqla, şəkillər paylaşmaqla məharətlərini sosial şəbəkə istifadəçilərinə göstərirlər. Çıxarılmış mədə, kəsilmiş burun, soyulmuş dəri… Əməliyyat prosesini əks etdirən qanlı şəkilləri paylaşan cərrahlar əməllərinə haqq qazandırmağa çalışsalar da, əksər istifadəçilər mənfi qarşılayır. Bunu tez-tez yazılan etiraz dolu statuslardan da görmək olar.
İstifadəçilər bunu steril mühitin pozulması, pasiyentin sağlamlığının risqə atılması, özəl tibb müəssisəsinin pasiyentlərə qeyri-peşəkar yanaşması kimi qiymətləndirir.
Hüseyn Axundov: “Əməliyyat şəkilləri yalnız müqayisə üçün çəkilə bilər və həmin adamın icazəsi olmadan reklam, görüntü məqsədilə göstərilə bilməz”
Hüquqşunas Hüseyn Axundov “Bakı-Xəbər”ə açıqlamasında qeyd etdi ki, kütləvi şəkildə yayılan müsbət və ya mənfi xəbərlərə qadağa qoymaq, məhdudlaşdırmaq çətindir: “Sosial şəbəkədə məsələnin hüquqi baxımdan tənzimlənməsi ilə bağlı hər hansı müddəa olmasa da, müəyyən tələblər var. Məsələn, əməliyyat şəkilləri yalnız müqayisə üçün çəkilə bilər və həmin adamın icazəsi olmadan reklam edilə, görüntü məqsədilə göstərilə bilməz. Çünki dolayısı ilə həkim həmin pasiyentdən və ya görüntüdən reklamı üçün istifadə edir. Buna gizli reklam da demək olar ki, bu da “Reklam haqqında” Qanunnun bəzi müddəalarına ziddir”.
Könül İsmayılova: “Bu görüntülər, birmənalı olaraq, insan psixologiyasına mənfi təsir göstərir”
Psixoloq Könül İsmayılova “Bakı-Xəbər”ə açıqlamasında bildirdi ki, bu görüntülər birmənalı olaraq, insan psixologiyasına mənfi təsir göstərir: “Parçalanmış bədən görüntüsü insan psixologiyasına mənfi təsir edir. Bu, həkimlər üçün adi görüntü sayıla bilər. Çünki qəribə də olsa, onların işi ancaq parçalanmış, əzilmiş bədənlə işləməkdi və bunu görməkdən “doyublar”. Ona görə də onlara elə gəlir ki, ətrafdakı insanlar üçün də belədir və paylaşımlarına etiraz edəndə “burada nə var” deyib təəccüblənirlər də".
Psixoloq hesab edir ki, belə görüntülərin xüsusi qruplar və səhifələrdə paylaşılması daha məqsədəuyğundur: “Həmin qrupların izləyiciləri əsasən peşəyə uyğun insanlar olduğu üçün paylaşımlar da o sahənin mütəxəssisləri üçün maraqlıdır. Digər səhifələrdə isə məhdudlaşdırılması yaxşıdır. Çünki zaman keçdikcə insanlar buna alışır və görüntülər adiləşir ki, bu da xoşagəlməz halların artmasına səbəb ola bilər. Qan, vəhşət, ölüm hadisəsi adiləşir. Buna görə də belə görüntülərin yayımlanmasına qadağa qoyulmalıdır”.
Rasif Bağırov: “Həkim xəstənin sirrini açırsa, bu zaman həm xəstənin hüquqları pozulur, həm də cəmiyyətin ümumi sosial-psixoloji durumuna təsir edir”
Tibb eksperti Rasif Bağırov bildidi ki, Hippokrat andında yazılıb ki, həkim kiminsə xəstəliyi barədə kiməsə məlumat verə bilməz: "Yalnız hüquq-mühafizə orqanlarına hansısa məsələni araşdırmaq üçün bu məlumat verilə bilər. Ancaq kiminsə xəstəliyinin deyilməsi həm ictimai prinsiplərə zidd bir haldır, həm də insan haqlarının pozulması deməkdir. Vətəndaş istəməz ki, onun xəstəliyi barədə kiməsə məlumat verilsin. Həkim xəstənin sirrini açırsa, bu zaman həm xəstənin hüquqları pozulur, həm də cəmiyyətin ümumi sosial-psixoloji durumuna təsir edir. Cərrahi əməliyyat o zaman çəkilməlidir ki, çox mürəkkəb bir əməliyyat aparılsın. Bu proseslər çox zaman Avropada, Amerikada həyata keçirilir. Əməliyyat dünya üçün əhəmiyyətlidirsə, lentə alınmalıdır. Elə əməliyyatlar xüsusi kasetlərə yazılır. Azərbaycanda da belə əməliyyatlar var. Əməliyyat elmi əhəmiyyətlidirsə, çəkilə bilər. Sosial əhəmiyyətli əməliyyatların çəkilməsi və sosial şəbəkələrdə paylaşılması qanunsuzdur. Çünki belə çəkilişlər cəmiyyətin psixikasına zərər vura bilər”.
Günel CƏLİLOVA
