Rusiya Ermənistanda "Ukrayna ssenarisini" özü işə salır?..

Rusiya-Ermənistan münasibətlərində artan gərgnliyin ikincinin Ukrayna ssenarisi ilə üzləşməsinə gətirib çıxaracağına dair edilən xəbərdarlıqlar artır. Bunlar fonunda Nikol Paşinyan iqtidarının ünvanına tənqidlər də getdikcə kəskinləşir. 

Hesab olunur ki, bütün bunlara səbəb məhz Paşinyan iqtidarının Qərbdən gələn təlimatları icra edib, tamamilə yanlış syasət yürütməsidir. Məsələnin bu tərəfinə nəzər salan erməni əsilli rusiyalı mediamenecer və təbliğatçı Aram Qabrelyanov Nikol Paşinyanı əsl axmaq adlandırıb. Qabrelyanov bu barədə özünün Teleqram kanalında yazır: “Axmaq siyasətçilərin çox təhlükəli tendensiyası var. Axmaq Paşinyan da bu dəstəyə aiddir. Və təhlükə rusların sülhsevərliyini və münaqişələrdən qaçmaq cəhdlərini zəiflik kimi qəbul etməkdir. Əsrlər boyu ruslar sübut etdilər ki, ayını qıcıqlandırmaq olmaz. Amma yox, axmaq Nikol da bu yolu tutdu. Hakimiyyət reallıq hissini itirəndə vay o adamların halına”.

Elə rus politoloqlar da demək olar ki, eyni mövqeni sərgiləyirlər. Rusiyalı politoloq Arkadi Dubnov Ermənistanın “Qraparak” nəşrinə bildirir ki, Ermənistanın da Ukraynanın taleyini yaşaya biləcəyi ehtimalı sürətlə artır: “Paşinyan tərəfindən “Ukrayna və Gürcüstan təcrübəsi (MDB-dən çıxma) təkrarlanır, Ermənistan faktiki olaraq KTMT-də iştirakını dondurub. Çox güman ki, bu, əvvəlcə MDB sazişini imzalayan, sonra iştirakını donduran, sonra isə faktiki olaraq tərk edən Ukrayna ilə eyni olacaq”. O bildirir ki, Moskvada belə hallarda “2022-ci il fevralın 24-də qəbul edilən qərara meyl edildiyini” mütləq nəzərə almaq lazımdır. Xatırladaq ki, 2022-ci il 24 fevralında Rusiya ordusu Ukraynaya hücum edib.  Rusiya Hərbi-Siyasi Araşdırmalar Mərkəzinin direktoru, Moskva Dövlət İnstitutunun professoru Aleksey Podberyozkin “Komsomolskaya Pravda”ya müsahibəsində bildirib ki, Ermənistan parlamentinin spikeri Alen Simonyanın KTMT sammitində iştirakdan imtina etməsi ölkənin təşkilatdan çıxması ilə bağlı xəbərdarlıqdır. Podberyozkin qeyd edib ki, hər şey Ermənistanın KTMT-dən tezliklə çıxmasına işarə edir: “Ukrayna və Gürcüstan təcrübəsi təkrarlanır, Ermənistan faktiki olaraq KTMT-də iştirakını dondurub. Çox güman ki, bu, əvvəlcə MDB sazişini imzalayan, sonra iştirakını donduran, sonra isə faktiki olaraq qurumu tərk edən Ukrayna ilə eyni olacaq”. Politoloqun fikrincə, Ermənistanda hakimiyyət dəyişikliyi olmasa, o, KTMT-dən mütləq çıxacaq. Xatırladaq ki, bundan əvvəl KTMT tədbirlərində Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyan, xarici işlər naziri Ararat Mirzoyan, müdafiə naziri Suren Papikyan və Təhlükəsizlik Şurasının katibi Armen Qriqoryan iştirak etməyib. Alen Simonyan isə dekabrda keçiriləcək KTMT toplantısında iştirak etməyəcəyini açıqlayıb. Bunlar birbaşa Rusiyaya qarşı demarş hesab olunur. Elə erməni ekspert Tiqran Köçəryan da məsələyə eyni prizmadan nəzər salır: “Nikol Paşinyan Ermənistanın üzərinə “krest” çəkir”. Onun sözlərinə görə, Paşinyan Ermənistanı KTMT-dən çıxararaq və onu başqa hər hansı bir təhlükəsizlik sisteminin bir hissəsinə çevirməyərək, ölkəni çılpaq vəziyyətdə qoyur: “Heydər Əliyev və oğlunun arzusunda olduqlarını Paşinyan həyata keçirir. İlham Əliyevə hələ azərbaycanlıları Ermənistana qaytarmaq lazımdır, o, hələ Ermənistanın iqtisadi kəsişməsini iqtisadi dalana çevirməlidir və bu məsələdə Paşinyan onun tərəfdarıdır, İlham Əliyev niyə nəyəsə imza atmalıdır? Niyə insanlar Rusiyanın Ermənistana zərbə endirməyəcəyini düşünürlər? Endirəcək. Əgər bizdə milli müdafiə instinkti varsa, rusun çox pis düşmən olduğunu başa düşməliyik və bu templə getsək, təkcə Qarabağın itirilməsi ilə kifayətlənməyəcəyik”.

Ermənistan parlamentinin “Şərəfim var” fraksiyasının katibi Tiqran Abramyan da rəsmi İrəvanın son addımlarına, xüsusən də Kollektiv Təhlükəsizlik Müqaviləsi Təşkilatının tədbirlərində iştirakdan imtina etməsinə münasibət bildirərkən maraqlı fikirlər səsləndirib. O bildirir ki, Ermənistan rəhbərliyi Rusiya ilə münasibətləri durmadan gərginləşdirir, onu dönüşü olmayan həddə çatdırır. Onun fikrincə, əsas problem iki ölkə arasında fikir ayrılığının olması deyil: “ “Müəyyən məsələlərə yanaşmada həmişə fərqliliklər ola bilər və bu təbiidir. Vəziyyətin mürəkkəbliyi ondan ibarətdir ki, Ermənistan hakimiyyəti münasibətləri hər cür gərginləşdirir, münaqişəyə gətirib çıxarır və onu o həddə çatdırmağa çalışır ki, bundan sonra normal vəziyyətə düşmək mümkün olmasın”. O qeyd edib ki, Ermənistan-Rusiya münasibətlərinin pisləşməsinin fundamental səbəbi 2018-ci ildə hakimiyyət dəyişikliyi və Paşinyanın qəbul etdiyi və dəhşətli nəticələrə gətirib çıxaran siyasətidir. Abramyan əmindir ki, münasibətlərin bərpası üçün potensial tükənməyib, lakin bu, nə istəyi, nə də iradəsi olan indiki Ermənistan hakimiyyəti dövründə baş verə bilməz: “Üstəlik, ideoloji baxımdan Ermənistan hakimiyyəti tamam başqa istiqamətdədir”. Rusiyalı politoloq, “PolitRus” ekspert-analitik şəbəkəsinin rəhbəri Vitali Arkov  hesab edir ki, Qərbin təsiri ilə Ermənistan Kremllə açıq qarşıdurmaya gedir: “Paris Nikol Paşinyanın satqınlığından istifadə edərək, faktiki olaraq Ermənistanı özünün yeni müstəmləkəsinə çevirib. Keçmiş SSRİ məkanında bir çox müstəqil dövlətlərin aldadılaraq cəlb olunduğu “Şərq tərəfdaşlığı” layihəsinin açıqlanmayan hədəflərindən biri də bundan ibarət olub: Avropa İttifaqı onları öz sıralarına qəbul etməyi planlaşdırmır, amma bu dövlətləri siyasi cəhətdən asılı və iqtisadi baxımdan donor ölkələrə çevirmək istəyirdi. Bu təkcə Avropa elitasına xas olan metodlar deyil, ABŞ özü çoxdandır ki, bütün dünyaya münasibətdə onlardan istifadə edir. Azərbaycan rəhbərliyi qarşılıqlı fəaliyyətin bu cür formatını qeyri-mümkün hesab edir. Təkcə bütünlükdə Avropa İttifaqı ilə deyil, həm də onun ayrı-ayrı üzvləri ilə. Hətta ABŞ ilə də belədir. Bakı ya Rusiya, Türkiyə, Çin və ya İranla olduğu kimi bərabərhüquqlu tərəfdaşlıq təklif edir, ya da Avropa İttifaqı ilə onun Azərbaycana münasibətdə neokolonializm siyasətinin keçməyəcəyini anlayanadək minimal qarşılıqlı fəaliyyəti üstün tutur. Ermənistan iqtisadi cəhətdən bütün region ölkələri arasında daha az cəlbedicidir. Azərbaycan isə, əksinə, acgöz avropalı və xüsusən fransız burjuaziyasını tamah saldığı ən ləzzətli “piroq parçasıdır”. Amma onun dadına baxmaq onlara qismət olmayacaq. Əgər İrəvanda olan əlaltılarının əli ilə Bakıya qarşı yeni hərbi münaqişəyə başlamağa cəhd edərlərsə, başlarını tutaraq qaçacaqlar”.

Samirə SƏFƏROVA