Bayden də Fələstin məsələsində mövqe dəyişməyə məcbur oldu...
Məhəmməd Əsədullazadə: “...ABŞ artıq mövqelərində müəyyən korrektələr edir...”
ABŞ prezidenti Fələstin dövlətinin yaradılması istiqamətində daha fəal işə çağırıb. “Beynəlxalq ictimaiyyət Fələstin dövlətinin yaradılmasını nəzərdə tutan Fələstin-İsrail nizamlanması variantının həyata keçirilməsi üçün səyləri gücləndirməlidir”. Bunu keçən cümə günü ABŞ prezidenti Co Bayden bildirib.
O, Massaçusetsdə keçirdiyi mətbuat konfransında “Gələcəyə baxarkən, Yaxın Şərqdə davamlı zorakılığa son qoymağın zəruriliyini dərk edirik”- deyə bildirib.
Baydenin sözlərinə görə, “bunun üçün iki dövlətin (İsrail və Fələstin - İ.S.) birgə yaşaması planını həyata keçirmək yönündə daha fəal çalışmalıyıq... İki xalq üçün iki dövlət”.
ABŞ prezidentinin fikrincə, bu xüsusi variant israillilər və fələstinlilər arasında dinc yanaşı yaşamaq istəməyən HƏMAS kimi hərəkatlar üçün təhlükəlidir.
Artıq Bayden də iki xalq üçün iki dövlət tezisini dəstəkləyir. Əvvəl isə dəstəkləmirdi, bu cür yanaşmırdı, Fələstin dövlətinə o qədər də etimad etmirdi.
ABŞ-ın mövqeyinin belə dəyişməsinin səbəbi nədir?
“Çin ərəb ölkələri ilə münasibətləri gücləndirsə, ABŞ Fələstini dövlət kimi tanıması istiqamətində ciddi addımlar atacaq”
Sözügedən məsələni “Bakı-Xəbər”ə şərh edən politoloq Məhəmməd Əsədullazadə “İsrail-Fələstin münaqişəsi 75 ildir davam edir. Rəsmi Təl-Əviv administrasiyası demək olar ki, Fələstinin müstəqil olmasını qəbul etmir. Baxmayaraq ki, 1993-cü ildə Oslo razılaşmasına əsasən Fələstin İsraili dövlət kimi qəbul etdi, amma biz İsrailin bu cür yanaşmasını görmədik”-deyə bildirdi.
M.Əsədullazadənin sözlərinə görə, həmçinin ABŞ da Fələstini dövlət kimi tanımadı. “Amma baxmayaraq ki, BMT-nin qərar və qətnamələri var. Göründüyü kimi, Yaxın Şərqdə yeni dünya düzəni formalaşır. Artıq Çinin də Yaxın Şərqdə geosiyasi mövqeləri güclənir və ərəb ölkələri Çinlə yaxınlaşma strategiyası həyata keçirir. Ona görə də, müşahidə edildiyi kimi, ABŞ artıq mövqelərində müəyyən korrektələr edir, Fələstin dövlətinin yaradılmasında problemin həlli istiqamətində iki dövlət prinsipindən çıxış edir. Hesab edirəm ki, bu ən doğru qərardır. Əgər BMT-nin qərarları yerinə yetirilsə, İsrail 1967-ci il sərhədlərinə qayıtsa Şərqi Qüds Fələstin dövlətinin paytaxtı elan edilməklə məsələ həllini tapar. Çünki Fələstin İsraili dövlət kimi qəbul edir, Fələstin xalqı da bunu qəbul edir. Amma İsraildə ifrat sağçı qruplar, xüsusilə Benyamin Natanyahu adminstrasiyası Fələstinə düşməncəsinə yanaşır, problemin həlli istiqamətində ciddi addımlar atılmır. Düşünürəm ki, ABŞ düzgün strategiya ortaya qoyarsa problem öz həllini tapar.
Təbii, Çinin də burada önəmi var. Çünki Çin ərəb ölkələri ilə münasibətləri gücləndirsə, ABŞ Fələstini dövlət kimi tanıması istiqamətində ciddi addımlar atacaq”-deyə M.Əsədullazadə qeyd etdi.
İradə SARIYEVA
