Ukraynadan imtina - ölkə parçalanır...

“Rusiya Federasiyası heç vaxt Ukrayna ilə sülh danışıqlarından imtina etməyib, hərbi əməliyyatlar hər zaman faciədir və biz buna son qoymaq barədə düşünməliyik”. Bunu Rusiya prezidenti Vladimir Putin Hindistanda keçirilən G20 sammitində onlayn formatda çıxışında bildirib. 

Onun sözlərinə görə, Rusiya Ukraynada ədalətə nail olmağa çalışır. Putin qeyd edib ki, Ukraynadakı ölümlərin şokunu anlayır, lakin Qəzza da daxil olmaqla, digər münaqişələr də insanı sarsıdır.

Rusiya prezidenti dünyada qarşıdurma cəhdlərinin davam etdiyini də söyləyib. Ölkəsinin ərzaq ixracı sahəsində bütün öhdəliklərini yerinə yetirdiyini vurğulayan Putin Rusiyanın Afrikaya pulsuz taxıl olan ilk gəmiləri göndərdiyini bildirib. Rusiya lideri əlavə edib ki, qlobal iqtisadiyyatdakı vəziyyət konsensus və müxtəlif ölkələrin fikirlərinin nəzərə alınmasını tələb edir: “Rusiya dünyada açıq və qarşılıqlı faydalı əməkdaşlıq ruhunun bərpasının tərəfdarıdır. Qlobal iqtisadiyyatda gərginlik Rusiya ilə deyil, digər böyük ölkələrin hərəkətləri ilə bağlıdır”. Maraqlıdır ki, məhz belə bir vaxtda Qərb ölkələrinin də Ukraynaya danışıqlar üçün təklif və təzyiqləri artır. Özü də o fonda ki, Ukraynanın Rusiayaya ərazi güzəştə getməsi edilən təkliflər sırasındadır. Məhz bu fonda keçmiş amerikalı kəşfiyyatçı Skott Ritter deyib ki, Qərbin indiki siyasəti nəticəsində Ukrayna sülh müqaviləsi deyil, Rusiyaya təslim olmaq sənədi imzalamaq məcburiyyətində qalacaq. Onun sözlərinə görə, Kiyev danışıqlar şansını əldən verib, indi Moskva öz şərtlərini diqtə edə bilər: “Ukraynaya danışıqlar masası arxasına oturmaq və Rusiya tərəfindən hazırlanan və öz tələblərini əks etdirən sənədi imzalamaq imkanı veriləcək”. Bundan əvvəl Ukrayna Radasının deputatı Yevgeni Şevçenko münaqişənin həlli üçün Rusiyaya güzəştə getməyə çağırıb. Həmçinin bildirilib ki,  Vladimir Putin Rusiyanın şərtləri və mövcud reallıqları nəzərə alaraq Ukrayna üzrə dialoqa açıq olduğunu təsdiqləyib. Ukrayna prezidenti Volodimir Zelenski isə “Fox News” kanalına müsahibəsində deyib ki, Donbas və Krımı Rusiyaya versək, müharibə başa çata bilər. O bildirib ki, rəsmi Kiyev buna razı olmayacaq. O, Ukrayna hərbçilərinin əks-hücum əməliyyatında qeyri-kafi nəticə göstərdiyini etiraf edib: “Silahlı Qüvvələrimiz güclü olmaqda çətinlik çəkir. Daha çox nailiyyətə ehtiyac var”. Zelenski daha əvvəl bildirmişdi ki, Qərb dəstəyi dayandırsa, ölkəsi geri çəkiləcək. Qərb isə yardımların həcmini azaldır. ABŞ müdafiə naziri Lloyd Oustin bu fonda daha əvvəl Qərbin sehrli çubuğunun olmadığını söyləyib. Onun sözlərinə görə, hər şey Kiyevin Qərbin verdiyi silahlardan necə istifadə etməsindən asılıdır. 

Indiki halda ilk olaraq. ABŞ-ın Ukraynaya dəstəyinin xeyli azalması gözlənilir. Macarıstanın baş naziri Viktor Orban da qeyd edir ki, Avropa İttifaqı (Aİ) Ukraynadakı münaqişə ilə təkbaşına qalmağa hazır olmalıdır. Orbanın fikrincə, Respublikaçılar Partiyası ABŞ-dakı prezident seçkilərində qalib gələcəyi və Konqresdə çoxluq qazanacağı təqdirdə Amerika siyasəti dəyişə bilər: “Daha çox skeptik olan respublikaçılar hakimiyyətə gələrsə, Avropanın nəhəng geosiyasi münaqişə ilə təkbaşına mübarizə aparması, problemin demək olar qeyri-mümkün siyasi həllini tapması və xərcləri özünün qarşılaması tamamilə mümkündür”. Avropanən özü də Ukraynay ayardımı azaldır. Çexiya prezidenti Petr Pavel bildirir ki, Ukraynanın uğur əldə etməsi üçün lazım olan silahların tədarükü hələ də ləngiyir və lazımi səviyyəyə çatmır. Pavel qeyd edib ki, Ukraynanın əks-hücumları ukraynalıların gözlədiyi kimi davam etmir. Belə vaxtda Slovakiya Ukraynaya yardımları dayandırdığını açıqlayıb. Slovakiyanın xarici işlər naziri Yuraj Blanar Ukraynaya hərbi dəstəyin dayandırılması barədə danışarkən deyib ki, Ukraynadakı vəziyyət dondurulmuş münaqişəyə bənzəyir, onun hərbi həlli yoxdur. O qeyd edib ki, müharibənin uzadılması yalnız daha çox insanın öləcəyi deməkdir: "600 gündən çox davam edən müharibədən sonra bu, hərbi həlli olmayan dondurulmuş münaqişəyə bənzəyir. Onun uzadılması yalnız daha çox insanın öləcəyi deməkdir. Ona görə də biz sülh yolu ilə həlli mümkün edən hər şeyi dəstəkləyirik. İlk növbədə, bu addım Avropa Birliyindən gəlməlidir, çünki o, dinc layihə kimi yaradılmışdır və biz məhz bu orijinal ideyaya qayıtmaq istəyirik". Almaniyanın müdafiə naziri Boris Pistorius isə bildirib ki, Ukrayna ölkəsindən “Taurus” raketlərini boş yerə gözləyir. O vurğulayıb ki, Almaniya Ukraynaya hərbi dəstəyi davam etdirəcək: “Amma biz Kiyevə “Taurus” raketlərini verməyəcəyik”. Bütün bunlar onun təsdiqidir ki, Qərb Ukraynanı çətin, özü də  çıxılmaz vəziyyətə salıb. İki ilə yaxın davam edən müharibə itirilmiş ərazilərin qaytarılmasını təmin etmədi. Əvəzində, yenidən bölünmə, ərazilərin itirilməsi gündəmdədir və bunu Qərb təklif edir. Bu, Qərbin əsl simasıdır. Bu dəfə Qərb Ukrayna ssenarisini Ermənistanda tətbiq etmək istəyir. Ermənistan isə Ukrayna olaylarından dərs çıxarmalıdır. Amma bunu bacarmır.

Tahir TAĞIYEV