KÖHNƏ VERSİYA            

Mədəniyyət fenomeni cəmiyyətin tərəqqisində mühüm faktordur

Image

Mədəni və asudə vaxt proqramları fenomeni cəmiyyətin sosial-mədəni məkanında fəaliyyət göstərən, bu mühiti tamamlayan və inkişaf etdirən, sosial-kommunikativ prosesləri genişləndirən ənənəvi və innovativ mədəniyyət formalarının artan rolu, əhəmiyyəti ilə bağlıdır.

Bunlar cəmiyyətdə mənəvi fonun və atmosferin dərinləşməsi, mənəvi-mədəni mənşəli mental dəyər mənalarının ötürülməsinə yönəldilir. Mədəni və asudə vaxt proqramı sosial-mədəni fəaliyyətin ən geniş yayılmış formalarından biridir. Onun fəaliyyət dairəsi olduqca genişdir. 

Mədəni və asudə vaxt fəaliyyətlərinin interaktiv xarakteri

Mədəniyyət və istirahət proqramı, ilk növbədə, ənənəvi mədəniyyət müəssisələrinin - klubların, mədəniyyət evlərinin və saraylarının, uşaqların və böyüklərin yaradıcı inkişafı üçün mədəniyyət və istirahət mərkəzlərinin, istirahət parklarının, müvafiq müəssisələrin fəaliyyətinin ən mühüm nəticəsidir. Bura tarixi komplekslər, ixtisaslaşmış mədəniyyət müəssisələri də daxildir.

Bundan əlavə, mədəni-istirahət proqramı turizm və reklam fəaliyyətində, ümumi və əlavə təhsil mühitində təcəssüm olunur və bir qayda olaraq, mədəniyyət proqramları simpoziumlar, festivallar, forumlar, müsabiqələr zamanı bir-birini tamamlayan mədəni funksiya kimi çıxış edir. Müxtəlif proqramların funksional yönümlü olması hım də medianın peşəkar fəaliyyətinin nəticəsidir. Əhaliyə istirahət və əyləncənin təşkili, müxtəlif korporativ proqramlar  üzrə xidmət göstərən çoxsaylı ticarət strukturlarının fəaliyyətini diqqətdən kənarda qoya bilmərik. Mədəni-istirahət proqramı mühüm sosial-mədəni forma kimi bütün xüsusiyyətlərə malikdir. Bunlar cəmiyyətin sosial əhəmiyyətli ideyalar ətrafında konsolidasiyasına və birləşməsinə töhfə verən dəyər və semantik ideoloji istiqamətlərin ötürülməsi aləti kimi də çəxış edir. Bura aşağıdakı funksiyalar da əlav oluna bilər; fərdin azad demokratik ünsiyyət və yaradıcı özünüifadə ehtiyaclarının ödənilməsi forması; xalq ənənəvi mədəniyyətinin əsaslarının dirçəldilməsi, qorunub saxlanılması və ötürülməsi; sosial əhəmiyyətli hadisələrin - beynəlxalq, dövlət, regional və digər miqyaslı tədbirlərin aktuallaşdırılması metodu; əhalinin istirahətinin və əyləncəsinin təşkili forması. Mədəniyyət və istirahət proqramlarının göstərilən funksiyaları üzərində bir qədər ətraflı dayanmaq lazımdır. Dəyər və semantik dünyagörüşünü mədəni-istirahət proqramının mühüm funksiyalarından biri kimi nəzərə almaq mütləqdir. Məlumdur ki, mədəni mənalar reallığın mənimsənilməsi və ətraf mühitlə ünsiyyət prosesində fərdlər və qruplar tərəfindən formalaşır. Burada simvolik vasitə qavramaq və anlamaq üçün əlçatan olan müəyyən bir mədəniyyət növünün spesifik dilidir. Təbii ki, cəmiyyət həyat prosesində təkcə maddi əhəmiyyət kəsb edən məhsullar yaratmadı, həm də mənəvi məzmunlu mədəni məhsullar, ilk növbədə, insanları birləşdirən birləşdirici amil kimi çıxış edən ideyalar inkişaf etdirdi. Bu prosesdə asudə vaxtın kütləvi formaları mühüm rol oynayıb.  Qədim dünyanın asudə vaxt mədəniyyətində yaranan kütləvi bayramlar bütün fəaliyyət tarixi boyu məzmunu sosial əhəmiyyətli ideyalardan ibarət olan mənəvi ənənələrin yaranması, formalaşması və istehsalı vasitəsi kimi xidmət edib. Onların həyata keçirilməsi və ictimai şüurda möhkəmlənməsi bu yolla baş verir. Bu funksiya bizim dövrümüzdə də öz aktuallığını itirməyib. Burada ünsiyyət mühüm rol oynayır. O da bəllidir ki, ünsiyyət insan həyatının universal vasitəsi, onların cəmiyyət, qruplar və fərdlərlə qarşılıqlı əlaqəsidir. Ünsiyyət, bir qayda olaraq, qarşılıqlı əlaqənin müxtəlif formalarının - iqtisadi, siyasi, peşəkar və sənaye, ailə, dostluq, asudə vaxtların spesifik şərtlərində spesifik xüsusiyyətlər əldə edir. Ünsiyyət fonunda şəxsiyyətin mənəvi və yaradıcı zənginləşməsi qədim antik dövrün mədəni formalarının, müxtəlif etnik qrupların bütpərəst mədəniyyətinin arxetiplərində yerləşmiş mədəni-istirahət proqramının genetik mülkiyyətidir. İnternetin inkişafı və yeni ünsiyyət formasının - virtualın meydana çıxması ilə yanaşı, birbaşa şəxsiyyətlərarası təmaslara ehtiyac azalmır, yenilənir və emosional ehtiyaca əsaslanan yeni məzmun alır. Bu, mədəni-istirahət fəaliyyəti, bədii təşkil olunmuş kütləvi və qrup fəaliyyət formaları şəraitində yaranan sosial təmasdır. Mədəni və asudə vaxt fəaliyyətlərinin interaktiv xarakteri və onun ən mühüm komponenti mədəni və asudə vaxt proqramının haqlı olaraq genetik mülkiyyət sayıla bilər.

Xalq ənənələri yenə sosial məzmunu ilə seçilir

Mədəni-istirahət proqramlarının yaradılması xalq yaradıcılığı ənənələrinin əsas təməllərinə söykənmədən mümkün deyil. Folklor proqramlarının özünün təşkili ilə yanaşı, müxtəlif digər, o cümlədən dünyəvi səviyyədə verilişlərin məzmununa birbaşa və ya dolayısı ilə xalq adət-ənənələrinin elementləri daxil edilir. Tamaşaçıların ehtiyacları, həyati maraqları, bədii-estetik tələbləri nəzərə alınarsa, xalq adət-ənənələri, folklor tarixi hadisələrin, məişətin, adətlərin “dirçəldilməsi” üçün ciddi əsas ola bilər.

Xalq ənənələri həmişə sosial əhəmiyyətli məzmunu ilə seçilib. Vətənpərvərlik motivləri hər bir ifadə formasında - mahnılarda, rəqslərdə, rituallarda, mərasimlərdə özünü göstərir. Xalq tarixi sosial-mədəni proseslərin nəticəsi xalq pedaqogikasıdır ki, onun məzmununu xalq müdrikliyi, insan varlığının dünyagörüşü idealları, insan davranışının etik normaları, insanın gündəlik həyatının, onun əmək və bayram istirahətinin poetikası təşkil edir. Amma mədəni-istirahət fəaliyyətinin və mədəni-istirahət proqramlarının yaradılması texnologiyasının əsası olaraq qalır. Düzdür, rəsmi bayramların və digər müxtəlif sosial əhəmiyyətli tədbirlərin təşkili dövlətin və vətəndaş cəmiyyətinin ən mühüm vəzifəsidir. Əhəmiyyətli ənənələrin cəmiyyətin şüurunda möhkəmlənməsi, onların genetik davamlılığının təmin edilməsi, onların sosial yönümlü ictimai rəy, vətəndaş özünüdərk, sosial-mədəni davranış və ünsiyyət bacarıqları əsasında formalaşması, tarixi yaddaşın qorunması burada çox mhümdür. Bu məqsədlə  maarifçilik əhəmiyyətli kütləvi xarakter daşıyan proqramların hazırlanmasına daim xüsusi ehtiyac var.  Bu isə o deməkdir ki, elmi-kütləvi, mədəni-maarif, təhsil proqamları və onların inkişaf etdirilməsinə ayrılan diqqət hər zaman artırılmalıdır. Dünyanın dinamik inkişafı ilə ayaqlaşmaq gərəkir və deməli, elmi-kütləvi, mədəni-maarif, təhsil proqamları bu zamana qədər olduğu kimi, hər an diqqətdə saxlanılmalıdır.

Samirə SƏFƏROVA
Yazı Azərbaycan Respublikasının Medianın İnkişafı Agentliyinin maliyyə dəstəyilə çap olunur.







VİDEO

İsrail Şama doğru irəliləyir - Ankara və Təl-Əviv döyüşə bilər... - VİDEO

Naxçıvan dəmiryolu ilə bağlı Rusiyadan sensasiyalı bəyanat... - VİDEO

Suriyanın indiki qəhrəmanı Colaninin əmisi Hafiz Əsədin daxili işlər naziri, Bəşərin isə... - VİDEO

Media savadlı olmaq üçün nə etməliyik?

Azərbaycan Rusiyadan silah alışına yenidən başlayacaq - qərar ali səviyyədə verildi...

Universitetlərdə Media savadlılığı dərsi...

SON XƏBƏRLƏR

23.12.2024 | 17:05
Kiyev Rusiya qazının Ukrayna üzərindən Avropaya nəqlini dayandırır - tarix də açıqlandı...

23.12.2024 | 16:52
Prezident minimum aylıq əməkhaqqının artırılması ilə bağlı Sərəncam imzaladı

23.12.2024 | 16:47
Moldova separatçı Dnestryanıda hərbi əməliyyata hazırlaşır - Rusiya kəşfiyyatından iddia...

23.12.2024 | 16:45
Prezident İlham Əliyev Biznesin İnkişafı Fondunun Nizamnaməsini təsdiq edib

23.12.2024 | 16:44
İrakli Kobaxidze Prezident İlham Əliyevi təbrik etdi

23.12.2024 | 16:43
TÜRKSOY-un Baş katibi Prezident İlham Əliyevə təbrik məktubu göndərdi

23.12.2024 | 16:35
Rusiya ordusu Ukraynada daha bir bölgəni ələ keçirdi

23.12.2024 | 16:23
Hikmət Hacıyev Pakistan səfirini qəbul etdi

23.12.2024 | 16:17
Ceyhun Bayramov Serbiya Prezidenti Vuçiçlə görüşdü

23.12.2024 | 15:53
Zakir Həsənov Türkiyənin Quru Qoşunları komandanı ilə görüşdü - FOTO/VİDEO

23.12.2024 | 15:30
Aliment borcu hansı hallarda silinə bilər...

23.12.2024 | 15:08
TƏBİB tabeli tibb müəssisələrində 131 əməkdaş intizam məsuliyyətinə cəlb olunub

23.12.2024 | 15:07
Qubadlı və Cəbrayıl modul tipli xəstəxanaların layihələndirilməsinə start verilib

23.12.2024 | 15:04
Qarabağ üçün bir daha cənab Prezidentə təşəkkürlər!..

23.12.2024 | 15:00
TƏBİB sədri saxta plastic cərrah məsələsinə toxundu

23.12.2024 | 14:28
Saxta iş elanı ilə vətəndaşları aldadan şəxs tutuldu - DİN vətəndaşlara çağırış etdi...

23.12.2024 | 14:16
Yakup Erikel Prezident İlham Əliyevi təbrik etdi

23.12.2024 | 14:10
Valentina Matviyenko Prezident İlham Əliyevi təbrik etdi

23.12.2024 | 13:45
Prezident İlham Əliyev Naxçıvanda yeni İES-in tikintisi ilə bağlı sərəncam imzaladı

23.12.2024 | 13:40
“Keşlə bazarı”nın sökülməsi təxirə salındı - gələn il fevralın 1-dək...

23.12.2024 | 13:28
Məktəblərdə bayram tətilinin vaxtı açıqlandı

23.12.2024 | 13:16
Yenilənmiş 3 qəpiklik metal pul nişanı tədavülə buraxıldı

23.12.2024 | 12:55
Kolumbiya Panama kanalı ilə bağlı Trampa xəbərdarlıq etdi - miqrasiyanı artırıcaq...

23.12.2024 | 12:42
Ambulanslar da avtobus zolaqlarına daxil olacaq...

23.12.2024 | 12:26
Prezident idmançıları və idman mütəxəssislərini təltif etdi

23.12.2024 | 12:23
"Azərbaycan cəmiyyəti bütün dünyaya dini tolerantlığı və multukulturalizmi ilə örnək göstərilir" - Əli Əhmədov

23.12.2024 | 12:08
Şeyxülislam Allahşükür Paşazadə din xadimlərinin vahid geyimindən danışdı

23.12.2024 | 11:12
Prezident: "Müasir Azərbaycan cəmiyyətində xristian icmasının özünəməxsus yeri vardır"

23.12.2024 | 11:06
"Azərbaycan müxtəlif sivilizasiyaların qovuşduğu nadir diyarlardan biridir" - Prezident

23.12.2024 | 11:04
Prezident İlham Əliyev Roma Papası Fransiskə təbrik məktubu ünvanlayıb

23.12.2024 | 11:00
Putin Ərdoğana əsl üzünü göstərir...

23.12.2024 | 10:50
"Ölkəmizdə heç vaxt dini zəmində ayrı-seçkilik və qarşıdurma halları baş verməyib" - Prezident İlham Əliyev

23.12.2024 | 10:35
Prezident İlham Əliyev Azərbaycan din xadimləri Forumunun iştirakçılarına müraciət ünvanlayıb

23.12.2024 | 10:20
Cem Yılmaz Bakıda konsert verəcək - 450 manatlıq biletlər...

23.12.2024 | 10:20
Bakıda Azərbaycan Din Xadimlərinin Forumu keçirilir

23.12.2024 | 10:10
Prezidentin şəxsi telefonu araşdırılır - Koreya polisindən ŞOK addım

23.12.2024 | 10:05
Üç Afrika ölkəsindən Fransaya XƏBƏRDARLIQ

23.12.2024 | 10:00
“Liverpul”dan “Tottenhem”ə futbol dərsi - 6:3!

23.12.2024 | 09:30
Deputatlar Baş nazirin istefasını tələb edirlər - Trüdo ŞOKDA...

23.12.2024 | 09:20
Sumqayıtda 15 yaşlı yeniyetmə bıçaqlanıb

23.12.2024 | 09:13
Bəzi ərazilərdə duman müşahidə olunur – faktiki hava şəraiti açıqlandı

23.12.2024 | 09:10
"Sərhədi qanunsuz miqrantlar üçün bağlayacam" - Trampdan miqrantlara BƏD XƏBƏR

23.12.2024 | 09:05
"Qalatasaray" darmadağınla qalib gəldi, "Fənərbaxça" ilə xal fərqi 8-ə çıxdı...

23.12.2024 | 09:00
Ceyhun Bayramov Serbiyaya işgüzar səfərə gedib

23.12.2024 | 08:30
Braziliyada təyyarə qəzası 10 nəfərin həyatına son qoydu

23.12.2024 | 08:22
Şuşaya daha 51 ailə köçürüldü

22.12.2024 | 21:35
Əsədin qardaşı Mahir Əsəd və rejimin yüksək rütbəli üzvlərinin Suriyadan necə qaçdıqları ortaya çıxdı...

22.12.2024 | 20:51
Putindən 3-cü Dünya Müharibəsi xəbərdarlığı - təhlükə getdikcə artır …

22.12.2024 | 19:10
Gürcüstanın Baş naziri xəbərdarlıq etdi - Zurabişvili həbs oluna bilər...

22.12.2024 | 14:48
Paşinyanın müsahibəsi şok effekti yaradan həyasızlıqdır!

22.12.2024 | 14:36
Türkiyənin universitet məzunları Suriya hökumətində böyük vəzifələr alır...

22.12.2024 | 13:42
Polis Akademiyasına müsabiqə davam edir...

22.12.2024 | 13:26
“Media savadlılığı” həftəsi çərçivəsində İsmayıllıda və Qəbələdə “Media savadlılığı” mövzusunda təlim keçirilib - FOTO

22.12.2024 | 13:07
Bir vaxtlar yalnız Əsədin və Rusiyanın olduğu Suriyada indi onların heç biri yoxdur...

22.12.2024 | 12:30
Əsəd Moskvada "təsadüfən öləcək"...

22.12.2024 | 11:56
İsrail Şama doğru irəliləyir - Ankara və Təl-Əviv döyüşə bilər... - VİDEO

22.12.2024 | 08:30
Media savadlı olmaq üçün nə etməliyik?

21.12.2024 | 23:22
Əsma Əsəd Moskvada raka tutuldu...

21.12.2024 | 22:21
İranda sərt pul islahatı - 10 min rial 1 tümən olacaq....

21.12.2024 | 22:11
İran "rial"ı "tümən"ə dəyişir - əskinaslardan dörd əlavə sıfır silinəcək

21.12.2024 | 22:00
Pakistanın hərbi gücü Vaşinqtonu qorxutdu – “ABŞ-ı hədəfə almaq gücünə sahibdirlər”...

21.12.2024 | 19:07
Mərkəzi Seçki Komissiyasının növbəti iclası keçirilib

21.12.2024 | 19:05
"Beynəlxalq siyasətdə Azərbaycanın mövqeyi beynəlxalq qanunlara əsaslanır"

21.12.2024 | 19:02
2003-dən sonrakı dövrdə 2024 ən dolğun illərdən biri oldu- niyə?

21.12.2024 | 18:53
Ukrayna qoşunlarını daha iki rayondan geri çəkir – ruslar irəliləyir…

21.12.2024 | 17:19
Rusiya daha 503 əsgərin cəsədini Ukraynaya qaytardı...

21.12.2024 | 16:56
Saxta məlumatı necə tanımalı? - Media savadlılığı olmadan bu mümkün deyil...

21.12.2024 | 16:53
Şuşaya köçən ailələrə evlərinin açarları təqdim edildi - FOTO

21.12.2024 | 16:44
D-8 27 il sonra ilk genişlənmə üçün niyə Azərbaycanı seçdi?

21.12.2024 | 16:05
"VAZ"la avtoxuliqanlıq edən sürücü yaxalandı

21.12.2024 | 15:51
Xankəndidə 50 ildən sonra yenidən badminton çempionatı keçirildi

21.12.2024 | 15:38
Leyla Əliyeva Keniya Prezidenti ilə görüşüb - FOTO

21.12.2024 | 15:37
Bakıda avtomobilləri soyan şəxs saxlandı

21.12.2024 | 15:18
Bələdiyyə seçkilərində namizədliyi irəli sürülən şəxslərin sayı məlum oldu

21.12.2024 | 15:10
Bələdiyyə seçkilərində 755 nəfərin namizədliyi qeydə alınıb

21.12.2024 | 14:47
Azərbaycan regional gücdən orta dünya gücünə çevrilir...

21.12.2024 | 14:41
Makron ən dərin iflası Azərbaycanda yaşadı - bütün regionu itirdi...

21.12.2024 | 13:50
Bakı və Sumqayıtda dələduzluqda şübhəli bilinən şəxslər saxlandı

21.12.2024 | 13:34
Şirvanda narkotiklərin satışı ilə məşğul olan şəxs tutuldu

21.12.2024 | 12:30
ABŞ Şamda ilk dəfə HTŞ ilə görüşdü - Colaninin başına qoyulan pul mükafatı ləğv edildi...

XƏBƏR ARXİVİ

«    Dekabr 2024    »
BeÇaÇCaCŞB
 1
2345678
9101112131415
16171819202122
23242526272829
3031