Rusiyada miqrantlarla bağlı durum sürətlə pisləşir - soydaşlarımıza təhlükə var...

Rusiya prezidenti Vladimir Putin növbəti dəfə miqrasiyaya yeni yanaşma lazım olduğunu deyib. Onun bu çıxışından əvvəl martın 22-də Moskva ətrafındakı “Crocus City Hall” konsert zalına terror hücumu ilə bağlı Rusiyada yaşayan 4 Tacikistan vətəndaşı həbs olunub. Bu hücum nəticəsində 144 nəfərin həlak olduğu və daha 551 nəfərin xəsarət aldığı bildirilir.

Hücuma görə məsuliyyəti öz üzərinə bir vaxtlar Suriya və İraqda geniş əraziləri ələ keçirmiş İslam Dövləti ekstremist təşkilatı götürüb. Rusiya bu iş üzrə şübhəliləri Ukraynaya bağlamaq istəsə də, Kiyev bu iddianı rədd edib, Vaşinqton isə ittihamı cəfəngiyat adlandırıb. Bu hücumla bağlı sözügedən 4 şübhəli ilə birlikdə Rusiyada 12 nəfər saxlanıb. Bunların əksəriyyəti Rusiyada yaşayan və işləyən taciklərdir. Putin polis rəisləri qarşısında etdiyi çıxışda deyib ki, bu hücumda məqsəd Rusiya daxilində ixtilaf, ksenofobiya və islamofobiya yaratmaq olub. Bununla yanaşı Putin bildirib ki, Rusiyada miqrasiya sisteminin yenilənməsinə ehtiyac var. Onun sözlərinə görə, miqrasiya xidməti iş icazələrini bəzən ciddi cinayət tarixçəsi olan adamlara verib. Putin deyib ki, miqrasiya siyasətinə yanaşmanın radikal dəyişiklik və yenilənməyə ehtiyacı var: “Burada həlledici prinsip odur ki, Rusiyada işləmək və yaşamaq üçün yalnız bizim ənənələrimizə, dilimizə, mədəniyyət və tariximizə hörmət edənlər gələ bilərlər. Biz miqrasiya siyasətinə yanaşmaları dərindən, köklü şəkildə yeniləməliyik. Mən Daxili İşlər Nazirliyindən, digər hüquq-mühafizə orqanlarımızdan və xüsusi xidmət orqanlarından hökumət və prezident administrasiyası ilə birlikdə bütün bu məsələləri hərtərəfli və təfərrüatlı şəkildə həll etməyi xahiş edirəm”. O qeyd edib ki, miqrasiya prosesinin tənzimlənməsinə müasir rəqəmsal elektron biometrik məlumat bazalarının tətbiqi zəruridir. “İndi işləyənlər, görünür, kifayət deyil. Onlar bizə qeyri-qanuni miqrasiyanın risqlərini və residivlərini tam dayandırmağa imkan vermir”.   “Reuters” agentliyi yazır ki, Putinin dediklərinə baxmayaraq, Rusiyanın miqrantlar məsələsində manevr etmək üçün meydanı məhduddur. Son bir neçə onillikdə Mərkəzi Asiyanın keçmiş sovet respublikalarından Rusiyanın böyük şəhərlərinə milyonlarla miqrant axışıb. Onlar Rusiyada əsasən taksi sürücüləri, bərbər, xidmətçi kimi fəaliyyət göstərirlər. Bununla belə, Rusiyanın 147 milyonluq əhalisinin azalmağa meylli olduğu bildirilir. Belə bir şəraitdə ağır sənaye və əkinçiliklə məşğul olan miqrantların ölkəyə gəlişi çox zəruridir. Bu fonda Putin deyib: “Dövlətin və cəmiyyətin maraq və təhlükəsizliyini təmin etmək, millətlərarası və dinlərarası harmoniyanı, mədəni və dil kimliyini qoruyub saxlamaq lazımdır və bu, Rusiyanın gücü deməkdir”. Hazırda Rusiyada 277 dil və dialektdə danışılır. Rusuya əhalisinin 15 faizini müsəlmanlar təşkil edir. Mövcud durumda Tacikistan rəsmiləri bildirirlər ki, Rusiyadan qayıdan taciklərin sayı kəskin artıb. Tacikistanın Moskvadakı səfirliyi Rusiyadakı Tacikistan vətəndaşlarına evlərindən çıxmamalarına dair xəbərdarlıq edib. Səfirlik vurğulayır ki, Tacikistan vətəndaşları qisas insidentlərinin qurbanı ola bilərlər. Rusiyada hazırda Mərkəzi Asiya miqrantlarını hədəfləyən ksenofobiya insidentləri baş verir. Tacikistanın Demokratik Partiyası və Tacikistan parlamentinin bəzi deputatları Rusiya prezidenti Vladimir Putini ksenofobiya zəminli zorakılığın qarşısının alınmasına çağırıblar. Qırğızıstan da öz vətəndaşlarını Rusiyaya səfərlərdən çəkindirən bəyanatla çıxış edib. Rusiya şəhərlərində yüz minlərlə qırğız miqrant da var.

Onu da qeyd edək ki, Rusiyanın Əmək Nazirliyi "Xarici vətəndaşların hüquqi statusu haqqında" qanuna dəyişiklik etməyi planlaşdırır. Məlumata görə, yeniliklər əmək müqavilələrinin müddətinə də təsir edəcək. Əcnəbi ilə əmək müqaviləsinin bağlanma müddəti indiki kimi müddətsiz deyil, iki illə məhdudlaşdırılacaq. İş icazəsi alanlar bir ay ərzində rus dili, tarixi və Rusiya qanunvericiliyini bildiklərini təsdiq edən sənəd təqdim etməlidirlər.  Aprelin 1-də Rusiya Daxili İşlər Nazirliyi miqrasiya sahəsində dövlət nəzarətinin gücləndirilməsi ilə bağlı qanun layihəsi üzərində işi başa çatdırıb. Qanun əcnəbiləri biometrikadan keçməyə məcbur edəcək və onların ölkədə qalma müddətini ildə 90 günə qədər azaldacaq. Qanun layihəsi martın 22-də "Crocus City Hall"da baş vermiş terror aktı fonunda hazırlanıb. Bəzi müşahidəçilərin fikrincə, Rusiyada ilk növbədə qanunsuz işləyən miqrantlar, o cümlədən də Azərbaycandan gələnlər ciddi problemlərlə qarşılaşa bilər.  Rusiyanın rəsmi orqanlarının məlumatına görə, 200 mindən çox Azərbaycan vətəndaşı orada əmək müqaviləsi ilə işləyir. Əlbəttə, söhbət qanuni əmək fəaliyyəti ilə işləyən şəxslərdən gedir. Onların böyük bir qismi ticarət, tikinti və digər sektorlarda çalışır. Amma əmək müqaviləsi olmadan çalışan soydaşlarımızın da sayı az deyil. Rusiyada qanunvericiliyə düzəliş üçün təklif edilən yeni maddəyə əsasən, perspektivdə işə götürülən miqrantlar yalnız peşələrinə uyğun işlərdə çalışacaqlar. Uyğun olduğu təqdirdə həmin şəxslə əmək müqaviləsi rəsmiləşdiriləcək, olmadığı təqdirdə isə yox. Faktiki olaraq, məhdudiyyətlər sərtləşdirilmə ilə müşayiət olunur. Bu da Rusiyadan Azərbaycana da xeyli sayda miqrantın dönüşünü istisna etmir. 

Nahid SALAYEV