Paşinyanın "Dünya kəsişməsi xəritəsinin" özəllikləri...
Turab Rzayev: “Paşinyan əslində bu şikayətdə bildirir ki, Zəngəzur dəhlizi ilə bağlı layihədən kənarda qalmaq istəmir”
Ermənistanın Baş naziri Nikol Paşinyan Tiflis Beynəlxalq İpək Yolu Forumunun açılış mərasimində “Dünyanın kəsişməsi” layihəsi üçün hazırlanan regional nəqliyyat dəhlizləri ilə bağlı xəritə təqdim edib. Xəritədə Azərbaycanın ərazi bütövlüyünə tam riayət edilməsi xüsusi diqqət çəkib.
Xəritədə regionda kommunikasiya xətlərinin bərpası, Zəngəzur dəhlizi ilə hərəkətliliyin mümkünlüyü, Şimal-Cənub yolunun fəaliyyəti, ölkələrin nəzarət məntəqələrinin yeri və s. kimi amillər qeyd olunub.
Paşinyanın bu addımını necə dəyərləndirmək olar?
Politoloq Turab Rzayev “Bakı-Xəbər”ə açıqlamasında bildirdi ki, bu məsələ ilə bağlı Paşinyanın Azərbaycana, Türkiyəyə baxışı, regional - nəqliyyat xətləri ilə bağlı mövqeyinə dəfələrlə toxunub: “ Burda Azərbaycan cəmiyyətində Paşinyanın Azərbaycan və Türkiyəyə mövqeyi, iqtisadi və siyasi münasibətlərin bərpası, sərhədlərin açılması ilə bağlı olan proseslər çox sərt bildirilir. Görünən odur ki, Azərbaycan cəmiyyəti onu doğru anlamır. Daha əvvəllər Paşinyan, sanki Zəngəzur yolunun açılmaması ilə bağlı iddialar səsləndirib. Halbuki, başından bizim mövqemiz odur ki, Paşinyan əslində həm Zəngəzur yolunu, həm də digər kommunikasiya xətlərini açmağa hazırdı. Paşinyan Azərbaycan və Türkiyə ilə iqtisadi münasibətlərin bərpasında maraqlıdır. Hətta mümkün qədər siyasi münasibətlərin bərpasına da çalışır. Təsadüfi deyildi, Ermənistanın ərazi bütövlüyünün BMT tərəfindən tanınması ilə bağlı açıqlama verməsi. İndiyə kimi Zəngəzur dəhlizinin açılmasına mane olan faktlar nədir? Paşinyan nə üçün bununla bağlı qərar verə bilmir? Halbuki, Zəngəzur dəhlizi ilə bağlı indiyə kimi bir çox hallarda razılıq əldə olunub. Sülh bəyanatanın 9 - cu bəndində, üçtərəfli görüşdə, prezidentlərin Moskva, Soçi görüşlərində bu yolla bağlı razılıqlar var. Hətta birinci Brüssel görüşündə Paşinyan ən azından Zəngəzur dəhlizində dəmir yollarının açılmasına razılıq vermişdi. Bəs nə üçün bu məsələ bu qədər ləngiyir? Çünki sülh bəyanatında Rusiyanın istəyi ilə açıq şəkildə qeyd olunub ki, Naxçıvana gedən yola, yeni Zəngəzur yoluna Rusiya Federal Təhlükəsizlik Xidməti tərəfindən nəzarət ediləcək. Paşinyan isə siyasi mövqe etibarı ilə Rusiyanın Ermənistandan çıxmasının tərəfdarıdır. Paşinyan istəyir ki, Ermənistan Rusiyadan uzaqlaşıb yeni məkana inteqrasiya etsin. Bunun da yolunu Ermənistan sərhədinin Rusiyadan alınmasında, 102-ci hərbi bazanın Ermənistan ərazisindən çıxarılmasında görür. Sonuncu Tiflis açıqlamasında açıq şəkildə bildirib ki, biz bu bazanın Ermənistan üçün heç bir faydasını görmürük. Ancaq hələ ki, onu çıxarmağa gücü çatmır, yaxud da tam vaxtı deyil. Ancaq siyasi hədəf olaraq bu siyasi xətti öz qarşısına qoyub. Eyni zamanda, Paşinyanın hakimiyyətə gəlməsinə dəstək olan qüvvələr də ondan məhz Rusiyadan uzaqlaşıb Qərbə yaxınlaşmasını tələb edirlər. Belə olan halda, aydın məsələdir ki, Paşinyan 102 - ci hərbi bazadan əlavə, Zəngəzur ərazisinə rus hərbiçilərini yerləşdirməyi qəbul etməyəcək. Zəngəzur dəhlizi ilə bağlı məsələnin uzanmasının təməlində məhz Paşinyanın həmin ərazini Rusiya nəzarətinə verməmək istəyi durur. Paşinyan çalışır ki, Zəngəzur yolu Ermənistanın öz nəzarətində olsun. Onun Qərbdə olan havadarları da əslində Zəngəzur dəhlizinin əleyhinə deyil. Onlar da həmin yolun Rusiyanın yox, Ermənistanın nəzarətində olmasını istəyirlər. Bunu da açıq və ya dolayı şəkildə bildirirlər. Paşinyanın dəfələrlə Zəngəzur dəhlizinə razılıq verib, sonra onun açılmasını uzatmasının əsas səbəbi 9 - cu bəndə əsasən onu Rusiyanın nəzarətinə verməmək istəyidir. Biz bunun açıq simptomlarını Paşinyanın Avropa İttifaqındakı çıxışında gördük. Sonra Azərbaycan və Türkiyəni Ermənistanı guya blokadada saxlamaq istəməkdə günahlandırdı. Azərbaycan və Türkiyə dəfələrlə Ermənistana təklif edib ki, yollar açılsın və biz Ermənistanla iqtisadi fəaliyyəti bərpa etməyə etiraz etmirik. Belə olan halda Paşinyan nə üçün şikayət edir? Paşinyan əslində bu şikayətində bildirir ki, Zəngəzur dəhlizi ilə bağlı layihədən kənarda qalmaq istəmir”.
Məhəmmədəli QƏRİBLİ
