Makron Kaledoniyada Kanak xalqına açıq meydan oxudu - hərbi cəza qüvvələri daha da artırılacaq...
Elşən Həsənov: “Dünyanın tərəqqiyə doğru addımladığı bir dövrdə daha bir koloniyanın azadlığa qovuşaraq müstəqillik qazanmaq haqqı var”
Fransa Prezidenti Emmanuel Makron müstəqillik tərəfdarlarının etirazları fonunda Yeni Kaledoniyaya səfər edib. Makron deyib ki, bura böyük hörmət, təvazökarlıq və fədakarlıq düşüncəsi ilə sakitliyi bərpa etmək üçün hər şeyi etmək əzmi ilə gəlib.
Əslində isə Makronun adaya repressiyalar həyata keçirmək üçün səfər etdiyi bildirilir.
Makronun bu səfəri Kaledoniya xalqının vəziyyətinə necə təsir edəcək?
Təhlükəsizlik məsələləri üzrə ekspert Elşən Həsənov “Bakı-Xəbər”ə açıqlamasında bildirdi ki, Yeni Kaledoniya Sakit okeanda yerləşən, irili-xırdlı bir neçə adanı özündə birləşdirən, xüsusi inzibati statusa malik olaraq Fransa Respublikasının bir ərazisidir: “Tarixə ekskurs edərək Yeni Kaledoniyanın Fransanın koloniyasına hansı şəraitdə, necə və hansı yolla çevrildiyinə toxunsaq, bu uzun zaman vaxt alar. Sadəcə bu ərazilər üzərində Fransa dövlətinin haradasa 150 illik kolonial təcrübəsinin olduğunu söyləmək yetərli olardı.
Bütün keçən dövr ərzində adada müstəqilliklə və digər məsələlərlə bağlı referendum keçiriləcəyi barədə sözlər verilsə də, son nəticədə vədlər yerinə yetirilməmiş qalıb.
Ümumiyyətlə, bütün dünyada koloniyaların ləğv edilərək onlara müstəqilllik statusunun verilməsi dövrünü yaşadığımız zamanda Fransa dövlətinin dünyanın müxtəlif ölkələrində yerləşən, təbii sərvətlərlə zəngin olan ərazilərə XIX əsr Napaleon qafası ilə işğalçı olaraq baxması təəccüb doğuran haldır.
Təbii sərvətlər, o cümlədən zəngin nikel yataqlarının yerləşdiyi Yeni Kaledoniya ərazisi də Fransa dövləti üçün yağlı tikə mənbəyinə çevrilib ki, buradan da o, hər il milyardlarla ölçülən qazanc əldə edir.
İndiki halda, münaqişəyə səbəb olmuş əsas məsələ yeni qanunvericilikdə əksini tapmalı olan seçki qanunları ilə bağlıdır. Məsələin dərinliyinə getməyərək onu demək olar ki, bu qanun Yeni Kaledoniyanın nə vaxtsa müstəqilliyə qovuşacağı ümidlərinin üstündən xətt çəkmiş olur.
O ki qaldı Fransa prezidenti Makronun Yeni Kaledoniya səfərinə, bu səfər haqqında, onun nə ilə nəticələnəcəyi haqqında nələrsə söyləmək çətindir – Yeni Kaledoniya dünya siyasətində və iqtisadiyyatında elə də çəkiyə və regional əhəmiyyətə malik ölkə deyil.
Amma dünyada baş verən proseslər, beynəlxalq təşkilat və qurumların səyləri nəticəsində Makronun səfəri uğursuz da nəticələnə bilər.
Yaxın keçmişdə Azərbaycanda və eləcə də regionda söz sahibinə çevrilmək istəyən, maddi, təbii resurslara əl qoymağa çalışan Fransa, artıq belə bir zərbəni Qarabağ məsələsində də almışdı. Düşünürəm ki, dünyanın tərəqqiyə doğru addımladığı bir dövrdə daha bir koloniyanın azadlığa qovuşaraq müstəqillik qazanmaq haqqı var.
Əsas olanı, xalqın əzmkarlığı və mübarizliyi müstəqilliyə aparan yeganə yoldur”.
Məhəmmədəli QƏRİBLİ
