ABŞ hakimiyyəti Azərbaycanla münasibətlərin gələcəyini necə görür...
Zərdüşt Əlizadə: "Ermənistan konstitusiyasının preambulasında Azərbaycana ərazi iddiasi ilə bağlı istinadın saxlanmasında Paşinyanın israr etməsi boşuna deyil"
Bakı ilə Vaşinqton arasında gərginlik son vaxtlar bir qrup ABŞ qanunvericisinin Azərbaycandakı insan haqlarının vəziyyətini tənqid edən və Entoni Blinkeni “bütün siyasi məhbusların, etnik ermənilər də daxil olmaqla girovların və hərbi əsirlərin, dərhal və qeyd-şərtsiz azad edilməsi üçün təzyiq göstərməyə” çağıran məktubundan sonra artıb.
Prezident İlham Əliyev bu məktubu rədd edərək, bunu Dövlət Departamentinın özünün hazırladığını deyib və bununla da ABŞ-ı Azərbaycana təzyiq etməkdə ittiham edib.
Əliyevin şərhindən sonra Milli Məclisin deputatları öz müraciəttlərində Azərbaycan Xarici İşlər Nazirliyini ABŞ ilə münasibətlərə yenidən baxmağa çağırıblar. Belə ki, millət vəkilləri müdafiə sahəsində əməkdaşlığı dayandırmaq və USAID-in Azərbaycandakı fəaliyyətinə son qoymağı təklif ediblər.
Dövlət Departamentinin sözçüsü Vaşinqton müxbirinə rəsmi Bakının ABŞ və Qərbi düşməni kimi görməsi ilə bağlı sualına cavabında deyib: "Birləşmiş Ştatlar Azərbaycanla ikitərəfli münasibətlərini yüksək qiymətləndirir".
“COP29-un uğurlu olmasına və ortaq iqlim və enerji məqsədlərinə nail olunmasına kömək etmək üçün Azərbaycanla əməkdaşlığımız bir nümunədir”, - o deyib.
"Birləşmiş Ştatlar həmçinin Cənubi Qafqaz xalqlarına sülh və firavan gələcək üçün Ermənistan və Azərbaycan arasında ləyaqətli və davamlı sülhün əldə edilməsi səylərini dəstəkləməyə sadiqdir", - sözçü yekunlaşdırıb.
ABŞ-Azərbaycan qarşıdurmasının sonunun nə ilə bitəcəyi cəmiyyətdə ciddi maraq doğurur. Bütün olanlardan sonra iki ölkə arasında münasibətlərin "Birləşmiş Ştatlar Azərbaycanla ikitərəfli münasibətlərini yüksək qiymətləndirir" ifadəsi ilə xarakterzə edilməsi nə deməkdir?
Sualımıza cavabında politoloq Zərdüşt Əlizadə bildirdi ki, bu, dərin və təlatümlü dənizin üzündə görünən ləpələrə bənzəyir: "Əsas məsələ isə dövlətlərin alt qatlarda yatan siyasi, iqtisadi və strateji maraqlarıdır. Bu gün Amerika ilə Azərbaycanın bir-birinə ciddi ehtiyacları olduğu kimi, toqquşan - üst-üstə düşməyən maraqları da var. Bu səbəbdən də mən düşünmürəm ki, nə konqresmenlərin məktubu, nə də Milli Məclisin üzvlərinin müraciətindəki təklif və tələblər nəzərə alınmayacaq. Dövlət Departamenti ali icra hakimiyyəti orqanıdır və dövləti o idarə edir, buna məsuliyyət daşıyır. Konqresə sifariş veriblər ki, Azərbaycana qarşı təzyiq üçün belə bir məktub hazırlayın, onlar da bunu icra ediblər. Bütün bunlar yalnız bu gün bizim açdığımız müzakirəni yaratmaq üçündür.
Amma onu da qeyd edək ki, Amerika və Qərb bölgədə münaqişənin tamamilə həll edilməsini istəmir. Ona görə də Ermənistana göstəriş verirlər ki, məsələnin birdəfəlik həllinə razılaşmasın.
Məsələn, Ermənistan konstitusiyasının preambulasında Azərbaycana ərazi iddiasi ilə bağlı istinadın saxlanmasında Paşinyanın israr etməsi boşuna deyil. Bu, ABŞ və Qərbin tapşırığıdır ki, gələcəkdə Ermənistan özünü dirçəltdikdən sonra bu sənədi əldə bayraq edib "ermənilərin hüquqlarını qorumaq üçün" bölgəyə gəlsinlər. Bu gün Qarabağda "etnik təmizləmə aparıldığı" barədə verilən bəyanatlar da eyni missiyanı daşıyır, tarixi zəmin yaradir. 10 ildən sonra, geosiyasi şərait yaranan kimi deyəcəklər ABŞ Dövlət Departamenti, Konqresi və daha kimlərsə filan vaxt belə bir bəyanat vernişdi, havadan verməyiblər ki... Əslində isə bu qəbildən olan bəyanatlar doğrudan da elə havadan verilir. Bu gün Qarabağı tərk edən erməni geri qayıtmaq istəmir. Amma Amerika və Qərb guya onların beynəlxalq humanitar hüquqlarını tanıyaraq geri qaytarmaq istəyir. O cümlədən, ATƏT-in Minsk Qrupunun buraxılmaması da Paşinyana verilən ev tapşırığıdır. Zəngəzur dəhlizinin açılmasının uzadılması məsələsi də eyni qəbildəndir.
Yəni "humanist" Qərb və Amerika bölgədə münaqişənin qalmasını istəyir ki, bu bəhanə ilə Cənubi Qafqaza gəlsin və buranı həmin münaqişə vasitəsi ilə idarə etməyə nail olsun. Paşinyan buna razıdir. Amma İlham Əliyev bunu gözəl anlayır və doğru tələblər qoyur ki, münaqişə birdəfəlik həllini tapsın. Amma hələ ki, Ermənistan Qərbin və Amerikanın təkidi ilə buna razı olmur.
Yaxın gələcəkdə Amerika ilə Azərbaycan arasında ciddi problemlərin olacağını düşünmürəm".
Dəniz NƏSİRLİ
