"Azparkinq"in fəaliyyətindən narazılıqlar böyüyür...
"Azparkinq" MMC Azərbaycan vətəndaşlarının hüquqlarını taptalamağa son qoyaraq, parkinqlərini fiziki qeydiyyat və fiziki ödəniş sistemləri ilə təhciz etməlidir
"Azparkinq" MMC fəaliyyətə başlayanda sürüculər sevindi ki, artiq "parklama mafiyası"nın yaratdığı xausa son qoyulacaq. Düşünürdük ki, hər tində bir narınc jiletli peyda olub, adi qaydada, yol kənarında dayandığımıza görə bizdən 1 manat istəməyəcək.
Bəli, belə də oldu, narıncı jiletli daydayları və əlilləri ağ köynəkli, qalstuklu və əlində İ-pad olan cavan oğlanlar əvəzlədi. Parkinq xəttini taptalayan avtomobilin şəklini çəkib dərhal ona cərimə tətbiq edirlər. İndi paytaxt sürücülərindən əvvəlki kimi, neçə saat parklama xidmətindən istifadə etməsindən asılı olmayaraq cəmi 1 manat deyil, parklamanın bir saatına görə 1 manat tələb edilir. Necə deyərlər yağışdan çıxdıq, yağmura düşdük.
İş yeriniz şəhərin birinci zonadındadırsa və siz işə avtomobillə gəlirsinizsə, ən azı gündə 8 manat, ayda isə 160-170 manatınızdan keçməlisiniz. Gündə benzinə də 5 manat xərcləsəniz, nahar xaric, aylıq yol xərciniz 260-270 manat təşkil edəcək ki, bu da Azərbaycanda yaşayış minimumnun dəyərinə yaxın bir məbləğdir.
2025-ci il üçün yaşayış minimumu ölkə üzrə 285 manat, əmək qabiliyyətli əhali üçün 305 manat, pensiyaçılar üçün 232 manat, uşaqlar üçün 246 manat məbləğində müəyyən edilib.
Çünki ötən il avqustun 7-dən etibarən nəqliyyat vasitələrinin parklanmasına görə nəzərdə tutulan qaydalar dəyişib. Yeni qaydalara görə, Bakı şəhərinin mərkəzində (birinci zonada) parklanmanın 1 saatı 1 manat, digər zonalarda müvafiq olaraq 1 saatı 70, 40, 30 qəpik məbləğində müəyyən edilib. Nazirlər Kabinetinin 25 iyun 2023-cü il tarixli 213 saylı qərarına əsasən beşinci zonada isə parklanma ödənişsizdir.
Qərara görə, ödənişli parklanma yerlərində nəqliyyat vasitələrinin 15 dəqiqəyədək parklanması üçün ödəniş tələb olunmur. Nəqliyyat vasitəsi 15 dəqiqədən artıq parklandıqda ödəniş tam məbləğdə hesablanır. Nəqliyyat vasitələrinin parklanması üçün saat 22:00-dan saat 07:00-dək, eləcə də həftənin bazar günləri ödəniş tələb olunmur. Bu işin müsbət tərəfləri sayıla bilər.
Söszüz ki, "Azparkinq" MMC də məhz bu qaydalara uyğun fəaliyyət göstərir. Lakin sizin ağıllı telefonunuz (smartfon) yoxdursa və ya ondan elə də yaxşı başınız çıxmırsa, siz parklama zamanı qeydiyyatdan keçə bilməyəcəksiniz və parklanma xərcindən əlavə "Azparkinq" MMC sizə 10 manat cərimə yazacaq. Qaydalara görə 15 dəqiqə dayanmaq pulsuz olsa da, siz qeydiyyatdan keçmədən 5 saniyyə belə parklanma etsəniz cəriməniz 10 manat olacaq.
İkincisi, sizin smartfonunuz yoxdursa və ya onunla davrana bilmirsinizsə, siz parklama üçün ödəniş də edə bilməyəcəksiniz, nəticədə yenə 10 manat cərimə ediləcəksiniz.
Hətta, küçədə - yol kənarında parklanma yeri üçün nəzərdə tutulan sahəyə avtomobiliniz manevr zananı keçərək "Azparkinq" MMC-nin kamerasına düşsə, yenə sms gələcək ki, 10 manat cəriməniz var.
Əcabə, Azərbaycan konstitusiyasında belə bir maddə varmı ki, bütün ölkə vətəndaşları mütləq smartfona malik olmalıdır. Məsələn, qanuna görə hər bir vətəndaşın şəxsiyyətini təsdiq edən sənəd olmalıdır və bu dövlət mükliyyəti sayılır. Ölkə ərazisində bütün qurumlar da vətəndaşı məhz həmin şəxsiyyəti müəyyən edən sənədlə tanıyır. Əgər qeydiyyat vacibdirsə, smartfonlarla paralel olaraq şəxsiyyət vəsiqəsi ilə də qeydiyyat imkani mütləq yaradılmalıdır. Bu imkanın yaradılmaması Azərbaycan vətəndaşının konstitusion hüquqlarının pozulması kimi qiymətləndirilir.
Eyni zamanda, parklanma haqqının ödənilməsi üçün də vətəndaş mütləq smartfona və bank kartında vəsaitə malik olmalıdır. Sürücü ya tətbiqi yükləyərək tətbiq üzərindən ödəniş etməlidir, ya da gələn sms vasitəsi ilə bank kartından ödəmə həyata keçirməlidir. Smartfonu və bank karti olmayan vətəndaşlar üçün alternativ ödəniş imkanları isə mövcud deyil. Bu da eyni qaydada vətəndaşı hüquqlarının pozulmasıdır. "Azparkinq" MMC Azərbaycan vətəndaşlarının hüquqlarını taptalamağa son qoyaraq, parkinqlərini alternativ olaraq fiziki qeydiyyat və ödəniş sistemləri ilə təhciz etməlidir.
Digər bir məsələ ondan ibarətdir ki, vətəndaş hansısa bir MMC-nin qərarı ilə cərimə edilə bilməz. "Azparkinq" MMC-nin nizamnanəsində də ona vətəndaşı cərimələmək səlahiyyəti verilməyib. "Azparkinq" MMC pozuntu barədə protokol tərtib edə və onu görüntülərlə birlikdə müvafiq icra hakimiyyətinə göndərə bilər. Bununla da "Azparkinq" MMC-nin görəvi bitir, qərarı müvafiq icra hakimiyyəti verməlidir. Belədə isə "Azparkinq" MMC cərimələrin tətbiqini "avtopilot"a qoyaraq qanunu pozur. Cəriməni təyin edəcək müvafiq icra hakimiyyəti müəyyənləşdirilməli, qaydaları pozanları məhz həmin dövlət orqanı cərimələməlidir. Yoxsa hansısa qaydanı pozan sürücünü qanunu pozmaqla cərimələmək olmaz!
Fikrimizcə, "Azparkinq" MMC mövcud imkanlarla qənaətlənməməlidir - şəhərin sıxlıq olan hissələrində parklanma sahələrinin genişləndirilməsi məqsədi ilə yeni-yeni yeraltı və yerüstü parkinqlar inşaa etməlidir. Bu publik hüquqi şəxsın vəzifəsi yalnız maşınları hökumətin inşaa etdiyi parkinqlərə yerləşdirib onlardan pul almaq deyil. "Azparkinq" MMC əsas vəzifəsi şəhərdə nəqliyyat sıxlığının aradan qaldırılması və maniəsiz nəqliyyat axınını təşkil etmək üçün təkliflər hazırlayıb verməlidir ki, hökumət də bu təkliflərdən ən səmərəlilərinə "yaşıl işıq" yandırmalıdır. Yəni bu qurum yalnız pul qazanmaq üçün deyil.
Yeri gəlmişkən, "Azparkinq" MMC yaranandan bəri parklanmadan dövlət büdcəsinə daxilolmaların həcmi 15%-ə qədər azalıb. İldən ilə maşınlar çoxalır, parklanma qiymətləri bahalaşıb, elə isə bu sahədən dövlət büdcəsinə daxilolmalar niyə azalıb? Bu məsələni Hesablama Palatası araşdırsa pis olmaz.
Akif NƏSİRLİ
