Belə getsə, Bakıda ev almaq mümkünsüz olacaq - yeyib-içmədən 189 ay işləməlisən...
Fuad İbrahimov: “Nəinki 15 il, 20 il işləsən belə, bir evin pulunu yığmaq çətin məsələdir”
Bakı şəhəri üzrə təklif olunan orta ev qiymətlərinin orta aylıq nominal əməkhaqqına (Bakı üzrə) nisbəti 189 ay və ya 15,7 il təşkil edir. Bu barədə məlumat Mərkəzi Bankın açıqladığı “Maliyyə Sabitliyi - 2024” adlı hesabatda yer alıb.
Məlumat üçün bildirək ki, Bakı Şəhər Statistika İdarəsinin ötən il üçün açıqladığı sonuncu məlumata görə, paytaxtda orta aylıq nominal əmək haqqı 1 255,5 manat olub. Bu isə o deməkdir ki, Bakı şəhərində evlərin orta satış qiyməti 237 290 manat təşkil edir.
Hesabatda həmçinin qeyd edilir ki, 2024-cü ildə mənzil qiymətlərinin artım tempi sərəncamda qalan gəlirlərin artım tempini üstələyib. Belə ki, ötən ilin sonu ilə müqayisədə mənzil qiymətləri 9,9%, sərəncamda qalan gəlirlərin artım tempi isə 5,9% olub. 2023-cü ildə bir evin qiyməti 100 000 manat idisə, ötən il bu evin qiyməti 109 900 manat olub.
Açıqlanan bu statistika onu göstərir ki, əgər artım tempi növbəti illərdə də bu cür davam edərsə, insanlar üçün ev almaq mümkünsüz olacaq. Yaxud da Bakıda ev ala bilmək üçün yemədən, içmədən 189 ay işləmək lazımdır.
“Tikinti materealları nə qədər baha olsa belə, mənzillərin maya dəyəri dəfələrlə şişirdilib”
Sözügedən məsələni “Bakı-Xəbər”ə şərh edən iqtisadçı-ekspert Fuad İbrahimovun fikrincə, Mərkəzi Bankın açıqladığı “Maliyyə Sabitliyi - 2024” adlı hesabat obyektiv rəqəmlərə əsaslanır: “Yəni hansı rəqəmlər daxil olursa, o rəqəmlər üzərindən çıxış edirlər. Bu statistik məlumatlarımız da elədir ki, onların təhlili bəzi hallarda neqativ emosiyaları formalaşdırmağa imkan verə biləcək göstəricilərdir. Ona görə də bəzi mütəxəssislər Bakıda əmək haqqının filan qədər olduğunu əsas götürürlər. İnsanların bir çoxunun bu sahədə təhlil nöqteyi-nəzərdən maarifləndirici məlumatı yoxdur. Ona görə də bu kimi məlumatları çox aqressiv qəbul edirlər. Bunun da kifayət qədər əsasları var. Məsələn, 200 nəfər 400 manat maaş alır. Ancaq birdən-birə deyirlər ki, ölkədə orta aylıq əmək haqqı 1200 manatdır. Təbii ki, bu, insanlarda ikrah hissi yaradır. Bakıda evlərin qiyməti həqiqətən də çox yüksəkdir. Nəinki 15 il, 20 il işləsən belə, bir evin pulunu yığmaq çətin məsələdir. Çünki qiymətlər çox yüksəkdir. Əslində o qiymətə ev almağa bir ömür çatmaz. Yəni o pulu verməyə reallıqda istehlak səbəti tam bambaşqadır. Əmlak bazarında da qiymət çox qalxıb. Əhalinin real gəliri ilə müqayisədə, əmlak bazarında qiymət çox yüksəkdir. Bunun da səbəbi ondan ibarətdir ki, bütün biznes əmlak bazarına fokuslanıb. Başı çıxan da, çıxmayan da pulu varsa qaçır inşaat sektoruna. Çünki gördüyümüz budur. Ölkədə fond bazarı yoxdur, birjalar aktiv fəaliyyət göstərmir, elə güclü zavod-fabriklərimiz yoxdur ki, səhmlərinə yatırım edəsən. Ona görə də hamı inşaat sektoruna fokuslanıb. Bu sahə də köpüb. Ən başlıcası isə, bizdə mənzillərin maya dəyəri şişirdilib. Əslində yaxşı materiallardan istifadə etməklə mənzilin bir kvadrat metri 350-400 manata başa gəlir. Ona görə də kiçik bir fors-major baş versə, alıcılıq dayansa, kapitalın istiqaməti dəyişsə bu cür baha qiymətlər çökməlidir. Çünki mənzillərin qiyməti süni olaraq şişirdilib. Tikinti materealları nə qədər baha olsa belə, mənzillərin maya dəyəri dəfələrlə şişirdilib. O cümlədən, torpaqların da qiyməti süni şəkildə qaldırılıb”.
Vidadi ORDAHALLI
