İşğaldan azad edilmiş bölgələrdə qoyunçuluqda aşkar tənəzzül başlayıb...
Akif Nəsirli: “Orada çox az sayda fermerlərimiz fəaliyyət göstərir və hamını ora buraxmırlar”
Ötən ilin eyni dövrü ilə müqayisədə bu ilin yanvar-mart aylarında Azərbaycanda mal-qaranın sayında azalma qeydə alınıb.
Belə ki, əvvəlki ilin eyni dövrü ilə müqayisədə bu ilin ilk 3 ayında iribuynuzlu mal-qaranın sayı 2,2%, inək və çamışların sayı 1,5%, qoyun və keçilərin sayı isə 4% azalıb. Məlumat üçün bildirək ki, aprel ayının əvvəlinə olan məlumata görə, ölkədə 2 milyon 456 min 561 baş iribuynuzlu mal-qara olub və onların 1 milyon 220 min 48 başını inək və çamışlar təşkil edib. Qoyun və keçilərin sayı isə 6 milyon 919 min 967 baş olub.
Burada təəccüb doğuran məqam odur ki, işğaldan azad olunan rayonlarda da mal-qaranın sayında azalma qeydə alınıb. İşğaldan azad edilən rayonlar çox geniş və verimli örüş sahələrinə malikdir. Üstəlik, digər rayonlarla müqayisədə, azad edilən rayonlarda mal-qaranın bəslənməsinə çəkilən xərclər aşağıdır. Bir sıra fermerlər bu rayonlarda yeni-yeni təsərrüfatlar yaradırlar. Bütün bunların fonunda işğaldan azad olunan rayonlarda mal-qaranın sayı niyə azalır?
“Üstəlik, otlaq sahələrinin böyük hissəsi aqroparklara himayəyə verilib və orada da bir sıra bitkilər becərilir”
Sözügedən məsələyə aydınlıq gətirən iqtisadçı-ekspert Akif Nəsirli “Bakı-Xəbər”ə açıqlamasında bunun səbəbini bir sıra amillərlə əlaqələndirdi: “Əvvəla, işğaldan azad edilmiş ərazilərdə o qədər də çox mal-qara saxlayan fermerlərimiz mövcud deyil. Sözügedən ərazilərdə hələ ki, çox az sayda fermerlərimiz fəaliyyət göstərir və hamını ora buraxmırlar. Məsələn, mən adamlar tanıyıram ki, müəyyən müddət azad edilmiş ərazilərdə heyvanlarını bəslədilər. Ancaq problem ondadır ki, növbəti ildə həmin heyvanları o ərazilərə buraxmadılar. Yəni həmin ərazilərin böyük əksəriyyətində daimi heyvan bəsləmək bir qədər çətindir. Əsasən Laçın-Kəlbəcər yaylaqları yay aylarında heyvandarlıq üçün münasib olur. Qış aylarında orada kütləvi heyvan saxlamaq çətindir. Çünki hava şəraiti sərt soyuq olur və bu səbəbdən çoxlu yemə, isti tövlələrə ehtiyac olur. Ona görə də həmin ərazilərin hələ tam şəkildə heyvandarlıq üçün münasib məkana çevrilməsi prosesi baş verməyib. Təkcə həmin ərazilərdən yayda yaylaq kimi istifadə etmək yetərli deyil. O ki qaldı Zəngilan, Qubadlı, Cəbrayıl, Füzuli rayonlarına, bu rayonlarda geniş otlaq sahələri var. Bu rayonlara da hamını buraxmırlar. Üstəlik, otlaq sahələrinin böyük hissəsi aqroparklara himayəyə verilib və orada da bir sıra bitkilər becərilir. Ölkənin digər rayonlarında isə heyvanların sayının azalması, əsasən otlaq sahələrinin məhdud olması ilə əlaqədardır. 2000-ci ildə bələdiyyələr formalaşandan sonra başladılar o ərazilərdəki otlaq sahələrini satmağa, özəlləşdirməyə və s. Bunun ardınca 2015-ci ildən sonra pambıq strateji məhsul elan edildi və otlaq sahələrinin bir hissəsi pambıq altına verildi. 2018-ci ildən sonra aqroparklar yaradıldı və otlaqların qalan hissəsini də aqroparklar zəbt etdi. Bu səbəbdən ölkə ərazisində fərdi qaydada çoxlu sayda heyvan bəsləmək mümkün deyil. Ona görə də həm ildən-ilə heyvanların sayı azalır, həm də onların bəslənməsi çoxlu xərc tələb edir. Bu da ətin maya dəyərinə öz təsirini göstərir. Bir var bir çoban geniş otlaq ərazisində 2000 baş qoyun saxlayır, bir də var bir fermer qapalı şəraitdə 150-200 baş qoyun saxlayır. Bax bu dərəcədə arada böyük fərq var. Ona görə də sadaladığım problemlər həllini tapmasa, heyvanların sayı azalmaqda davam edəcək”.
Vidadi ORDAHALLI
