İcra Hakimiyyətinin 1.7 milyon manat vergi borcu necə yaranıb?..
Sığorta haqları ödənilməyən kommunal təsərrüfat işçilərinin əmək stajı nəzərə alınmayacaq
Mediada gedən məlumata əsasən, Yasamal Rayon İcra Hakimiyyəti Başçısı Aparatının Mənzil-Kommunal Təsərrüfatı Birliyinin milyonlarla vergi borcu yaranıb.
Məlumatda bildirilir ki, direktoru Hüseynov Vüsal Fazil oğlu olan qurumun İqtisadiyyat Nazirliyi yanında Dövlət Vergi Xidmətinin Bakı şəhəri Lokal Gəlirlər Baş İdarəsinə 1759013.76 manat vergi borcu var.
Maraqlıdır, dövlət qurumunun bu qədər borcunun yığılmasının səbəbi nədir? Nəyə görə bu qədər borc yığılıb?
Dövlət Vergi Xidmətinin Bakı şəhəri Lokal Gəlirlər Baş İdarəsindən baki-xeber.com-un sorğusuna cavab olaraq bildirildi ki, doğrudan da Yasamal Rayon İcra Hakimiyyəti Başçısı Aparatının Mənzil-Kommunal Təsərrüfatı Birliyinin idarəyə göstərilən məbləğdə vergi borcu var. Lakin vergi idarəsindən bildirildi ki, verginin yaranma mənbələri və səbəbləri barədə kənar şəxslərə məlumat verə bilməzlər. Onlar bu təfsilatı öyrənmək üçün yalnız Birliyə müraciət etməyimizi məsləhət bildilər.
Yasamal Rayon İcra Hakimiyyəti Başçısı Aparatının Mənzil-Kommunal Təsərrüfatı Birliyinin özünü təqdim etməyən xanım əməkdaşı bu məlumatı nə təsdiq, nə də təkzib etdi. O bildirdi ki, siz araşdırıb dəqiqləşdirin, görün Birliyin vergi borcu var, yoxsa yoxdur, sonra bizə sual ünvanlayın. Düzü, belə bir Birliyin bu qədər aşağı səviyyəli bilgiyə malik rəsmi şəxsinin olması bizi təəccübləndirdi.
Biz xanım əməkdaşa xatırlatdıq ki, elə sizə zəng etməyimiz də araşdırmamızın bir hissəsidir - bu barədə ən doğru məlumatı siz bilirsiniz və onu bizimlə bölüşməyinizi rica edirik. O halda xanım bildirdi ki, siz bizə yazılı şəkildə rəsmi məktub unvanlamalısınız ki, biz də sizə rəsmi cavab verək: "Mətbuatda yazılanlar yalan da ola bilər, siz məlumatı araşdırıb dəqiqləşdirməlisiniz". Birliyin xanım əməkdaşı elə danışır ki, guya biz münəccimlik edib, bu Birliyin doğrudan da vergi borcu olub-olmadığını öyrənməliyik. Belə araşdırmanın ən asan və populyar yolu vergisi olduğu iddia edilən subyektdən bu barədə soruşmaqdır. Xanım isə bizimlə tapmaca oynayır ki, bəlkə Birliyin vergi borcunun olması yalandı. Qısası, Birlik rəsmilərindən və vergi xidmətindən Birliyin vergisinin yaranma səbəbi ilə bağlı dəqiq məlumat əldə edə bilmədiyimiz üçün yalnız öz hipofizimizə və ehtimallarımıza güvənərək məsələyə aydınlıq gətirmək qərarına gəldik.
Yasamal Rayon İcra Hakimiyyəti Başçısı Aparatının Mənzil-Kommunal Təsərrüfatı Birliyi nə müstəqil bir idarə, nə də kommersiya qurumudur. O səbəbdən də Birliyin hər hansı bir gəlir əldə etməsi, həmin gəlirdən vergi borcunun yaranması da müzakirə mövzusu ola bilməz.
Amma Birliyin xeyli sayda xidmət personali var və onlara hər ay müxtəlif miqdarda, əksəriyyətinə isə minimim əmək haqqı həcmində, yəni 400 manat əmək haqqi hesablanır və verilir. Hər bir minimum əməkhaqqı alan işçinin əmək haqqının 25 faizi həcmində Dövlət Sosial Müdafiə Fonduna (DSMF) sosial sığorta haqqı köçürülməlidir. Bu, minimum əmək haqqı alanlar üçün hər ay 100 manat təşkil edir. Daha çox əməkhaqqı alanlara görə daha çöx sığorta haqqı ödənilməlıdir. İcra hakimiyyətilərinin nəzdində olan idarələrin əksəriyyəti bu sığorta haqqını ödəmir. Nəticədə isə bir neçə ildən sonra onların vergi borcu şişərək yüksək məbləğlərlə ifadə edilir.
Bir məsələni də qeyd edək ki, artıq bir neçə ildir, Dövlət Sosial Müdafiə Fonduna ödənilən sosial sığorta haqqi Vergi Xidməti tərəfindən toplanır. Ona görə də son illər qeyri-kommersiya dövlət qurumlarının vergi borcu yaranır. Böyük ehtimalla, Yasamal Rayon İcra Hakimiyyəti Başçısı Aparatının Mənzil-Kommunal Təsərrüfatı Birliyinin də vergi borcu məhz bu yolla yaranıb.
Bir neçə il əvvəl - hələ sığorta haqlarını DSMF yığdığı dönəmdə oxşar mənzərə rayon təhsil şöbələrində aşkarlanmışdı. Müəllimlər pensiyaya çıxarkən bəlli olmuşdu ki, onların əmək haqqından sosial sığorta ödənilmədiyinə görə, bir neçə il onların əmək staji olaraq nəzərə alınmayıb. Əksər müəllimlər həmin stajlarını bərpa edə bilmədi, problem bu gün də qalır. İndi sosial sığorta haqları ödənilməyən kommunal təsərrüfat işçilərini də həmin tale gözləyir. Sonda məlum olacaq ki, onlar rəsmi işləsələr də, pensiyaya çıxanda sosial sığorta haqları ödənilməyən illər əmək stajı kimi nəzərə alınmayacaq. Məhz bu problemin yaranmaması üçün indidən bu kimi hallara qarşı mübarizə aparılmalıdır. Əslində həmin Birliyə əmək haqqı fondu tam şəklində köçürülür. Bu fondun bir hissəsi işçilərin əmək haqqının ödənilməsinə, digər hissəsi isə onları sosial sığorta haqlarının ödənilməsinə yönəldilməlidir. Birlik rəhbərliyi işçilərin əmək haqqını ödəyir, sosial sığorta haqları üçün nəzərdə tutulan vəsaiti isə müxtəlif yollarla mənimsəyir. Beləcə, Birliyin və buna bənzər digər qeyri-kommersiya dövlət idarələrinin külli miqdarda vergi borcu yaranır.
Akif NƏSİRLİ
