“Mən çoban, indi oturmuşam, qarşımda alimləri özümçün işlədirəm” - iş adamı alimləri aşağıladı...
“Şərur MTK”nın sədri, "şərurlu İsfəndiyar" kimi tanınan İsfəndiyar Axundovun “Otaq 9” layihəsində dediyi “Hərfləri tanımıram, yazı yaza bilmirəm. Mən neyləməliyəm? Getdim “İnturist”də bir otaq götürdüm. On nəfər çox savadlı adamları işə aldım. Onlara yanımda işləməyi təklif etdim. Mən oturmuşam, çoban. Amma alimlər işləyir, pullar da gəlir” sözləri ictimaiyyətdə birmənalı qarşılanmayıb.
İş adamının bu fikri həm ziyalılarda, həm də sosial şəbəkə istifadəçilərində ciddi narazılıq doğurub. Əksəriyyətin fikrincə, iş adamı bu sözlərlə savadlı şəxsləri, alimləri aşağılayıb və cəmiyyətə belə bir mesaj ötürüb ki, savadlı adamlar savadsız şəxslərin, “çobanların” əlinin altında işləməyə məhkumdur.
Bəzi ekspertlərin qənaətinə görə, “şərurlu İsfəndiyar”ın “mən çoban, indi oturmuşam, qarşımda alimləri özümçün işlədirəm” fikri alimlərə ironik yanaşmanın bir təzühürüdür. Yəni o belə rəy yaratmaq istəyir ki, savadlı insanlar “çobanın” tabeliyində çalışır, yaxud çalışmalıdır.
Məhərrəm Zülfüqarlı: “Özü savadsız ola-ola savadlı adamları, alimləri işlədib onların hesabına pul qazanıbsa, indi də onlara həqarət edirsə, əlbəttə, bu bağışlanmazdır”
Tarix elmləri doktoru, professor Məhərrəm Zülfüqarlı “Bakı-Xəbər”ə bildirdi ki, iş adamının bu açıqlamasına bir neçə cəhətdən yanaşmaq olar. “Bu barədə hərənin bir fikri ola bilər. Savadsız olmaq o şəraitdən doğur. İnsan hansısa bir mühitdə olur, təhsil almağa imkanı olur, sonra elə mühitə düşür ki, pulu, imkanı olur, biznes qurur. Belə hallar dünya praktikasında olub. Məsələn, Hacı Zeynalabdin Tağıyevin də savadı olmayıb, amma o milyonçu olub. Nə qədər insanları oxudub, təhsil almasına kömək edib, savadlı mühəndisləri, digər peşə sahiblərini işlə təmin edib.
Sözsügedən iş adamının dediklərinə gəlincə, burda bir məsələ var. Bu sözün deyiliş tərzi necədir? Əgər o öz savadsızlığı ilə fəxr edərək deyirsə ki, mən savadsız ola-ola əlimin altında bu qədər alimlər işlətmişəm, bu qəbulolunmazdır. Amma desəydi ki, uşaqlıq dövrüm ağır keçib, təhsil almağa imkan olmayıb, sonradan Allah mənə imkan verib belə pulum, varım olub, biznes qurmuşam. Bu adam elm adamlarına ironiya ilə yanaşmırsa, yuxarıdan-aşağı baxmırsa, bunu qəbul etmək olar. Amma özü savadsız ola-ola savadlı adamları, alimləri işlədib onların hesabına pul qazanıbsa, indi də onlara həqarət edirsə, əlbəttə, bu bağışlanmazdır. Ona görə də, bilmək lazımdır ki, iş adamı bunu hansı mənada işlədir”.
Elyar İslamoğlu: “Alimlər, savadlı şəxslər dolanışıq ucbatından savadsız, hərf belə tanımayan, oxuyub-yaza bilməyən insanların əlinin altında...”
Filologiya üzrə fəlsəfə doktoru, ictimai fəal Elyar İslamoğlu “Bakı-Xəbər”ə şərhində bildirdi ki, alim doğrudan da elmi müəssisədə, akademiyada, normal əməkhaqqı alarsa gedib hansısa iş adamının əlinin altında işləməz. “Bu əslində ölkənin reallığını göstərir ki, alimlər, savadlı şəxslər dolanışıq ucbatından savadsız, hərf belə tanımayan, oxuyub-yaza bilməyən insanların əlinin altında işləməyə məcbur olur. Ölkədə elm adamlarına dəyər verilməməsi utanc, aşağılanmaq sayıla bilər.
Hesab edirəm ki, iş adamı alimləri aşağılamayıb. Deyir ki, savadlı adamlara 15-20 min manat əməkhaqqı vermişəm. Bəli, alimlər var ki, dolanışıq üçün məcbur qalıb gedib özündən savad, bilik cəhətdən qat-qat aşağı olan iş adamlarının tabeliyində işləyir. Çox təəssüflər olsun ki, belədir”.
E.İslamoğlu qeyd etdi ki, iş adamının açıqlamasının cəmiyyətdə fərqli rəylər doğurması müşahidə olunur. Müsahibimiz başqalarından fərqli olaraq bildirir ki, o, İ.Axundovun alimləri təhqir etdiyini düşünmür: “Çünki o özü dili ilə deyir ki, mən oturmuşam, çoban, amma alimlər işləyir, onlara 15-20 min dollar maaş verirdim. Azərbaycan reallığında alimin 15-20 min dollar əməkhaqqı alması mümkünsüzdür. Bu gün istər akademiyada, istərsə də başqa elm-təhsil müəssisələrdə ayı 500-600 manat maaşa işləyən, illərini fəda edən, əziyyət içində yaşayan alimlər var. Min-bir problemlə kirayələrdə sürünürlər. Əgər doğrudan da iş adamı ətrafına 10 alim yığıb onlara 15-20 min dollar maaş veribsə buna müsbət yanaşmaq olar ki, həmin alimlərin həyatı qurtulmuş olub. Digər tərəfdən, həmin iş adamı sadəliyi, səmimiyyəti ilə diqqətimi cəlb etdi. Bəzi insanlar var, yazıb-oxumağı bilmir, amma özlərini elə yuxarıdan aparırlar ki, hər şey bildiyini zənn edirsən. Amma bu adam deyir ki, mən oxuyub-yazmağı bilmirdim, amma ətrafıma on alim toplayıb onlara yüksək maaş verdim. Məncə, bu özü müsbət haldır ki, bu adam hərf tanımadığını, savadlı adamlardan bəhrələndiyini etiraf edib”.
İradə SARIYEVA
