Əli Əsədov deputatların tənqidindən hansı nəticələri çıxarmalıdır...
Xalid Kərimli: "Hökumət qeyri-neft sektorunu inkişaf etdirə və şaxələndirə bilməyib"
Hökumətin Milli Məclisdə bir illik fəaliyyəti barədə hesabatının müzakirəsi zamanı, ötən illərdən fərqli olaraq, ciddi tənqidlər səsləndirildi, iradlar tutuldu və təkliflər verildi. Baş nazir Əli Əsədov isə bütün çıxışları dinlədikdən sonra, bəzi iradlarla razılaşmasa da, nöqsanların olduğunu etiraf etdi.
“Təbii ki, iş olan yerdə hansısa çatışmazlıqlar var. Bu gün millət vəkilləri tərəfindən söylənilən fikirlərin bəziləri ilə prinsipcə, razı deyilik. Bəzilərinin yeri var. Yəqin ki, biz o məsələləri bu və ya digər səbəblərdən vaxtında icra etməmişik. Keçmiş illərdə olduğu kimi bu məsələlər hökumət tərəfindən nəzarətə götürüləcək. Həlli istiqamətində addımlar atılacaq”, - deyə Baş nazir bildirib.
Hökumətin fəaliyyətinin parlamentdə bu cür müzakirə edilməsi bizim üçün bir yenilik idi. Gələcəkdə hökumətin fəaliyyətinin daha da təkmilləşdirilməsində belə müzakirələrin hansı faydaları ola bilər? Bundan sonrakı mərhələlərdə hökumətin fəaliyyətində daha nələrə diqqət yetirilməlidir? Bu hesabatlarda hansı istiqamətə daha çox köklənmək gərəkir?
İqtisadçı ekspert Xalid Kərimli baki-xeber.com-a məsələ ilə bağlı açıqlamasında dedi ki, hökumətin fəaliyyətinin parlamentdə bu cür müzakirəsi nörmal ölkələr üçün adi haldır, amma bizim üçün yenilik ola bilər: "30 ildə bir dəfə deyil, parlamentin hər iclasında hökumət tənqid edilə bilər. Çünki parlament "oyun qaydalarını" müəyyən edən hakimiyyət qoludur. Hökumət isə həmin qaydalar çərçivəsində dövləti idarə etməlidir. Bəzən hökumətlər kifayət qədər yaxşı işləməsinə rəğmən belə tənqid edilir. Çünki cəmiyyət daha çox tələblərə malik olur. Bizdə isə parlamentin strukturuna baxanda görürük ki, orada hökuməti kəskin tənqid edəcək qüvvələrin sayı çox azdır.
Ümumiyyətlə, fərqli və ya alternativ fikirlərin səsləndirilməsi cəmiyyətin inkişafı üçün çox vacibdir. Bu, dialektikanın qanunudur, hamı eyni fikri səsləndirsə, onda parlament elə bir nəfərdən ibarət olardı.
Hesab edirəm ki, hökumətin fəaliyyəti uğursuzdur və daha ciddi tənqidlərə məruz qalmalıdır.
2010-cu ildən hökumət qeyri-neft sektorunu inkişaf etdirməyi qarşıya hədəf kimi qoyub. 15 il keçməsinə baxmayaraq, qeyri-neft sektorunun istehsali və ixracatı cəmiyyətin tələbləri səviyyəsində deyil. Hazırda ölkə iqtisadiyyatı neft-qaz hasilatından və həmin məhsulların dünya bazarındakı qiymətlərindən asılıdır. Qiymətlər sabit olsa da, hasilatın azalması səbəbindən ötən il ölkənin xarici ticarət dövriyyəsində müsbət saldo 3 dəfə azalıb. Yəni 2023-cü ildə ixracatımız idxaldan 15 milyard artıq idisə, ötən il həmin rəqəm 5 milyarda düşüb. Bu, neft hazilatının azalmasi ilə bağlıdır. Amma ötən 15 ildə qeyri-neft sektoru inkişaf edərək, neftin azalmasından yaranan kəm-kəsiri kompensasiya etməli idi. Təəssüf ki, bunu biz müşahidə edə bilmirik. Bu gün də ixracatımızın 90 faizi neft-qaz satışından ibarətdir. Hökumət bu 15 ildə qeyri-neft sektorunu inkişaf etdirə və şaxələndirə bilməyib.
Eyni zamanda, əhalinin gəlirləri qonşu ölkələrlə müqayisədə belə çox aşağıdır. Məsələn, əhalinin orta ayliq əməkhaqqı Gürcüstan və Ermənistandan 40-50 faiz azdır. Hökumət özü müzakirə etməlidir - necə olur ki, Ermənistan və Gürcüstan bizdən kasıb ölkə olsalar da, bizdən daha yaxşı nəticələrə nail olublar. Biz Azərbaycanı regionun qüdrətli dövləti hesab edirik, amma dövlətin qüdrətinin əlamətləri var. Bir çox əlamətlərə görə biz özümüžü doğrulduruq. Amma onlardan biri də əhalinin rifah halının yüksəlişidir. Məhz bu məsələdə biz axsayırıq. Bunun üçün də qeyri-neft sektorunu sözdə deyil, reallıqda inkişaf etdirməliyik. Buna Azərbaycanda digər Şimali Qafqaz ölkələrinə nisbətən dəfələrlə daha çox potensial var. Qalır hökumətin bu potensialı reallaşdırması..."
Akif NƏSİRLİ
